تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 604 |
تعداد مقالات | 6,158 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,077,091 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,928,369 |
ملاصدرا، فیلسوف ساقی نامه سرا | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 5، دوره 12، شماره 22، خرداد 1393، صفحه 93-110 اصل مقاله (259.05 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
فریده داودی مقدم ![]() | ||
چکیده | ||
ساقی نامهها، یکی از انواع ادبی مؤثر در ادبیات فارسی است که گفته می شود شکل تحول یافتهی خمریات ادب عربی است و در سیر تحولی خود با صبغهای فلسفی، اخلاقی، عرفانی و انتقادی توسط شاعران ساقی نامه سرای فارسی عرضه شده است. این نوع ادبی از جهت ساختار و محتوا دارای ویژگیهایی است که کمابیش در اغلب آن ها تکرار می شود. از جملهی این خصوصیات اشتمال بر بنمایههای اصیل متون عرفانی و کاربرد واژگان اهل تصوف و ادبیات مغانه چون ساقی و می و جام و چنگ و مطرب و... میباشد. با تأمل در اشعار ملاصدرا، فیلسوف و حکیم نامدار عصر صفوی، دریافته میشود که اشعار وی بسیاری از خصوصیات نوع ادبی ساقی نامه را دارا میباشد. وی علاوه بر کاربرد واژگان، موضوعات و بن مایه ها ی این نوع، به شرح و بیان ارزشمندترین آموزههای حکمی و عرفانی حکمت متعالیه، که خود مؤسس آن بوده است، میپردازد. این پژوهش به شیوهی تحلیل محتوا، به توصیف و تبیین اشعار صوفیانهی ملاصدرا از منظر خصوصیات کلی ساقی نامهها میپردازد و در پی پاسخ به این سؤال است که آیا میتوان ملاصدرا را در شمار ساقی نامه سرایان ادب فارسی محسوب کرد؟ | ||
کلیدواژهها | ||
ساقی نامه؛ ملاصدرا؛ عرفان؛ می؛ مطرب | ||
مراجع | ||
منابع 1- آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، الذریعه فی تصانیفالشیعه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1378. 2- انوشه، حسن، دانشنامه ادب فارسی در آسیای مرکزی، تهران: انتشارات دانشنامه، 1375. 3- پارسا، سیداحمد و محمد آزاد مظهری، ساقی نامهی نظامی گنجهای و تعداد واقعی ابیات آن، فصلنامهی تخصصی زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، شماره دوم، صص 49-70، 1389 الف. 4- ------------، ساقی نامهها نزدیکترین نوع ادبی به رباعیات خیام، فصلنامهی ادب پژوهی، دانشگاه گیلان، شماره یازدهم، صص 61-85 ، 1389 ب . 5- جوکار، منوچهر، ملاحظاتی در ساختار ساقی نامه با تاکید بر دو نمونه گذشته و معاصر، پژوهش های ادبی، شماره 13و12 ، صص 99-122، 1385. 6- حسینی کازرونی، سیداحمد، ساقی نامهها، تهران: زوار، 1385. 7- خامنه ای، محمد، ملاصدرا، زندگی، شخصیت و مکتب صدرالمتألهین، تهران: بنیاد حکمت اسلامی، 1379. 8- دانش پژوه، منوچهر، فرهنگ اصطلاحات عرفانی، تهران: انتشارات فروزان، 1379. 9- دهخدا، علیاکبر، لغت نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1377. 10- رکن زاده آدمیت، محمد حسین، دانشمندان و سخن سرایان فارس، ج 3، تهران: خیام، اسلامیه 1337-1340. 11- زرین کوب، عبدالحسین، دنباله جست و جو در تصوف ایران ، تهران: امیرکبیر، 1376. 12- شعبانی، محمد، سیری در ساقی نامهی رضی یادنامه میررضیالدین آرتیمانی، به اهتمام محمود حکمآبادی و حسین انصاری، تویسرکان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تویسرکان، صص 159-169، 1388. 13- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد، دیوان عطار، به اهتمام و تصحیح تقی تفضلی، تهران: علمی و فرهنگی، 1374. 14- -------------، منطق الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن ، 1383. 15- صفا، ذبیح الله، تاریخ ادبیات در ایران، جلد پنجم، بخش یکم، تهران: فردوس، 1387. 16- ----------- ، تاریخ ادبیات در ایران، جلد سوم، تهران: فردوس، 1369. 17- فخرالزمانی، ملاعبدالنبی، تذکرهی میخانه، تصحیح احمدگلچین معانی، تهران: اقبال، 1363. 18- گلچین معانی، احمد، تذکرهی پیمانه، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد، 1359. 19- ماهیار، عباس، مرجع شناسی، تهران: انتشارات پیام نور، 1373. 20- محجوب، محمدجعفر، ساقی نامه- مغنی نامه، سخن، سال یازدهم، صص 69-79، 1339. 21- ملاصدرا شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، کسر اصنام الجاهلیه، به تصحیح محمد تقی دانش پژوه، تهران: انتشارات جامعه طهران، 1340. 22- -----------، رساله ی سه اصل، به تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی، 1384. 23- ------------، مجموعه اشعار، تصحیح محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی، ، 1390. 24- -----------، مبدأ و معاد، ترجمه احمد بن محمد الحسنی اردکانی، به کوشش نعبد الله نورانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1362. 25- ------------، (بی تا)، اسفار اربعه، بی جا. 26- مؤتمن، زینالعابدین، شعر و ادب فارسی، تهران: زرین، 1364. 27- نصر، سید حسین، آموزه های صوفیان، ترجمه حسین حیدری و محمد هادی امینی، تهران: قصیده سرا، 1382. Sources
1- Åghå bozorg Tehrani, Mohammad Mohsen. Al-zarie-e fi Tasånif-al-Shi’e. Tehran: Farhang-e Eslami publication, 2008.
2- Anoushe, Hassan. Dåneshnåmeh Adab Fårsi dar Asiaye markazi. Tehran: Dåneshnameh publication, 1996.
3- Attår Nishåpuri,[Farid-al-din Mohammad.Divån Attår. Collector & Editor:Taghi Tafazoli, Tehran: Elmi&Farhangi, 1995.
4- --------------. Mantegh-al-Taiyr. Introduction & Editor: Mohamad Reza Shafiee Kadkani,Tehran: Sokhan publication, 2004.
5- Dånesh-Pajouh, Manoochehr.[Farhang Estelåhåt Erfåni. Tehran: Forouzån publication, 2000.
6- Dehkhodå, Ali Akbar.[Loghatnåmeh. Tehran: Tehran university publication, 1998.
7- Fakhr-al-Zamåni, Molå Abdolnabi. Tazkareh-e Maykhåneh. Editor:Ahmad Golchin Maåni, Tehran: Eghbål publication, 1984.
8- Golchin Maåni, Ahmad. Tazkareh-e Paymåneh. Mashhad: Mashhad university publication, 1980.
9- Hoseini-e-Kåzerouni, Sayyid Ahmad. Såghinåmeh-ha., Tehran Zavår publication, 2006.
10- Jowkår, Manoochehr. Molåhezåti dar Såkhtår Såghinåmeh ba Takid bar do Nemone Gozashte wa Moåser. Pajouhesh-hay-e Adabi, No.12&13,p 99-122, 2006.
11- Khåmeneh-ie, Mohammad. Molå Sadrå, Zendigi, Shakhsiyat wa Maktabe Sadr-o-al-motealehin. Tehran: Bonyad Hekmat Islami, 2000.
12- Måhiyår, Abbås. Marja Shenåssi. Tehran: Payåm Nour publication, 1994.
13- Mahjoub, Mohammad Jafar. Såghinåmeh- Moghaninåmeh. Sokhan, 11th year, pp.69-79, 1960.
14- Moetamen, Zayn-al-Åbedin. Sher o Adab Fårsi. Tehran: Zarrin publication, 1985.
15- Molå Sadrå Shiråzi, Sadr-al-Din Mohammad ben Ebrahim. Kasr e asnåm al-Jåheliyeh. Editor:Mohammad Taghi Dånesh Pajouh, Tehran:Jåme Tehran publication, 1961.
16- -------------------. Majmoue Ashår. Editor:Mohammad Khajawie, Tehran: Molå publication, 2011.
17- ---------------. Mabdae va Moåd. Translate: Ahmad ben Mohammad al-Hassani Ardakåni, Collector:Naebodollah Nouråni, Tehran: Markaz Nashr Dåneshgahi, 1983.
18- -------------, (bita). Asfår Arba’e.Bija.
19- -------------. Resåle se Assl. Editor: Mohammad Khajawie, Molå publication, 2005.
20- Nasr, Sayyid Hossain.Amozehåye Soufiyån. Translate:Hossain Haydari & Mohammad Hådi Amini, Tehran: GHasideh Sarå publication, 2003.
21- Parså, Seyyed Ahamd&Mohammad Åzad Mozahari. Såghinameh e Nezåmi-e-Ganje-ie wa Tedåd Wågheie Abiyåt An. Professional Persian Literature Quarterly Journal, Sanandaj Åzad university, No.2, p.49-70, 2010.
22- -----------------. Såghiname-ha, Nazdiktarin Noe Adabi be Rubåiyåt Khayyåm’s. Adab Pazhouhi Quarterly Journal,Gilån university, No.11,p61-85, 2010.
23- Roknzådeh Ådamiyat, Mohammad Hossain. Dåneshmandån wa Sokhansaråyån Fårs. vol.3 ,Tehran:Khayyåm, Islami-e publication, 1958-1961.
24- Safå, Zabihollah. Tårikh Adabiyåt dar Irån.vol.5,sec.1,Tehran, Ferdoos publication, 2008.
25- ------------------, vol.3, Tehran: Ferdoos publication, 1990.
26- Sha’båni, Mohammad. Sayri dar Såghinameh-e- Razi. Collector: Mahmoud Hokm - åbådi& Hossain Anssåri, Toysserkan, Åzåd university, p159-169, 2009.
27- Zarrinkoob, Abdolhossain. Donbåle Jostejou dar Taswof Irån. Tehran: Amir Kabir publication, 1997.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,259 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 874 |