تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 558 |
تعداد مقالات | 5,776 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,031,872 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,398,781 |
تحلیل فضای وابستگی و فضاهای پیوستگی منطقۀ آزاد تجاری ـ صنعتی ارس | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 6، دوره 5، شماره 17، بهمن 1394، صفحه 51-70 اصل مقاله (757.39 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2016.2270 | ||
نویسندگان | ||
دکتر یاشار ذکی* 1؛ دکتر علی ولیقلیزاده2؛ دکتر بهادر زارعی1 | ||
1استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
2استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه مراغه | ||
چکیده | ||
منطقۀ آزاد تجاری ـ صنعتی ارس محصول کنشِ نظامهای متعدد در مقیاسهای فضایی مختلفی است که از آن بهعنوان یکی از شش دروازۀ حیاتی ایران برای هم پیوندی اقتصاد لمحلی و ملی با اقتصاد جهانی نام میبرند. به عبارتی، مسیر تحول این واحد تجاری ـ صنعتی بهعنوان یک ساخت جغرافیایی توسط نظامهایی در حال هدایت است که آن را از درون (در مقیاس محلی) و بیرون (بهواسطۀ اثرات سایر مقیاسهای فضایی) سازمان میدهند، اگر چه در جایگاه یکی از عناصر ساختاری ـ کارکردی سازمان فضا تمایز یافته و محل آن در فضا معیّن شده است؛ بنابراین، به نظر میرسد ساختیابی منطقۀ آزاد ارس در فضای وابستگی تحتالشّعاع کارکرد سایر مراکز قدرتِ فضاهای پیوستگی است که در مقیاسهای جغرافیایی وسیعتر نقشآفرین هستند.در واقع با توجه به آنچه که ذکر شد، پژوهش حاضر با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی در پی تبیین نمودن مقیاسهای فضایی مؤثّر در ساخت و نظام جغرافیایی منطقۀ آزاد ارس است که در همین خصوص، برای تحلیل وضع موجود از چارچوب مفهومیـ نظری مقیاسهای سه لایۀ جهانی، ملی و محلی مطرح در نظریّۀ نظامهای جهانی پیتر تیلور در پیوند با انواع فضاهای وابستگی و پیوستگی استفاده شده است؛ بنابراین، طبق نتایج این پژوهش مقیاسهای فضایی مؤثّر در روند تحوّلات منطقۀ آزاد ارس متعددتر از سطوح مقیاسهای جغرافیایی سه گانۀ مطرح شده در نظریّۀ نظامهای جهانی است. در واقع علاوه بر فرصتها و تهدیدهای اقتصاد جهانی سرمایهداری در وسیعترین مقیاس یعنی مقیاس جهانی، ایدئولوژی دولت ـ ملت در مقیاس ملی یعنی دیدگاههای کلان دولتمردان ایرانی و اثرات فضای وابستگی در مقیاس محلی یعنی موقعیت و محل استقرار منطقۀ آزاد ارس در جلفا، کنش دو مقیاس ناحیهای (فروملی) شمالغرب ایران و نیز مزایا و تنگناهای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی قفقاز جنوبی در مقیاس منطقهای (فراملی) در سازمانبندی فضایی منطقۀ آزاد ارس، دخیل و مؤثّر هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
فضای وابستگی؛ فضاهای پیوستگی؛ مقیاسهای جغرافیایی؛ نظریۀ نظامهای جهانی؛ منطقۀ آزاد ارس | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 912 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 397 |