تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 558 |
تعداد مقالات | 5,776 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,031,860 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,398,771 |
بررسی تحول جایگاه زلیخا از واقعیت به تخیّل (با تأکید بر ویژگیهای مثبت و منفی زلیخا در تلمیحات بعضی از شاعران) | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 12، دوره 13، شماره 25، آذر 1394، صفحه 203-220 اصل مقاله (490.38 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2016.2327 | ||
نویسندگان | ||
الیاس نورایی ![]() | ||
دانشگاه رازی | ||
چکیده | ||
در منظومههای عاشقانهای که به نام یوسف و زلیخا سروده شده است و نیز ابیاتی که به این موضوع تلمیح دارند، شاعران ضمن الهام گرفتن از یک واقعیت بیرونی و با تکیه بر نیروی تخیل خویش، این داستان را ابزاری برای بیان مقصود و تأثیر بر مخاطب قرار دادهاند. در این مقاله علاوه بر پرداختن به بیان تفاوتهای موجود در روایت قرآن و تورات از ماجرای زلیخا، توصیف شاعران از شخصیت وی و تلمیحات شعری آنان مورد بررسی قرار گرفته است، در این سرودهها دو نگاه کلی دیده میشود، یکی نگاه عینی و منفی به شخصیت زلیخا که بیانگر شخصیت واقعی اوست و دیگر، نگاه مثبت به وی که گرچه از نظر تاریخی دارای اعتبار چندانی نیست و در واقع تعیین کنندهی جایگاه تخیلی او در شعر فارسی است اما به دلیل ارتباط زلیخا با حضرت یوسف و تأثیرپذیری او از این شخصیت الهی، جلب توجه شاعران را در پی داشته است. با وجود مقالاتی که در زمینهی این داستان نوشته شده است اهمیت این جستار در این است که تا کنون تحقیق مستقلی دربارهی نوع نگاه شاعران به شخصیت زلیخا انجام نشده است. این تحقیق بهصورت توصیفیتحلیلی انجام گرفته و سعی بر آن بوده است که از سرودههای همهی سبکهای شعری استفاده شود هرچند که توجه به این ماجرا در اشعار شاعران سبک هندی بهویژه صائب تبریزی از نمود بیشتری برخوردار است. | ||
کلیدواژهها | ||
زلیخا؛ ویژگیهای مثبت و منفی؛ تلمیحات شاعران | ||
مراجع | ||
منابع 1- قرآن کریم. 2- انوری، اوحدالدین، دیوان، به اهتمام محمد تقی مدرس رضوی، چاپ چهارم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1347. 3- اوحدی مراغی، رکنالدین، کلیات، تصحیح سعید نفیسی، تهران، امیر کبیر، 1340. 4- بهاءالدین محمد (شیخ بهایی)، کشکول، ترجمه بهمن رازانی، چاپ بیست و چهارم، تهران، زرین، 1384. 5- حافظ، شمسالدین محمد، دیوان، به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی، چاپ ششم، تهران، زوار، 1369. 6- حزین لاهیجی، محمدعلی، دیوان، تصحیح بیژن ترقی، تهران، کتابفروشی خیام، 1350. 7- حسینی، زهرا، درد عشق زلیخا، ادبیات داستانی، شماره 108، صص 77-87، 1386. 8- حلاج، حسین، دیوان، به اهتمام محسن پویا، قزوین، طه، 1384. 9- خواجو کرمانی، دیوان اشعار، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران، انتشارات کتابفروشی بارانی، 1336. 10- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1377. 11- رازی، ابوالفتوح، روضالجنانوروحالجنان، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق. 12- زواری، محمدامین و ذوالفقاری، حسن، روایت شناسی قصه یوسف و زلیخا، کاوش نامه، شماره19، صص 37- 69، 1388. 13- ساوجی، سلمان، کلیات، تصحیح اوستا، تهران، زوار، بیتا. 14- سعدی شیرازی، مصلحالدین، کلیات سعدی، تهران، ققنوس، 1379. 15- سنایی غزنوی، ابوالمجد، دیوان، به اهتمام مدرس رضوی، تهران، کتابخانه سنایی، 1354. 16- سیداینسفی، میر عابد، دیوان، تصحیح حسن رهبری، تهران، الهدی، 1382. 17- سورآبادی، ابوبکرعتیق نیشابوری، تفسیر سورآبادی، تهران، فرهنگ نشر نو، 1380. 18- صائب تبریزی، محمدعلی، کلیات، تهران، کتابفروشی خیام، 1333. 19- صائب تبریزی، محمدعلی، دیوان، به کوشش محمد قهرمان، تهران، علمی فرهنگی، 1365. 20- صادقی، اسماعیل و آقاخانی بیژنی، محمود و رضایی، حمید، تحلیل ساختاری طرح داستان غنایی یوسف و زلیخای جامی، ادب غنایی، سال دهم، شماره19، صص 103-124. 21- طبیب اصفهانی، میرزا عبدالباقی، دیوان، تصحیح مجتبی برزآبادی فراهانی، تهران، سنایی، بیتا. 22- عراقی، فخرالدین، کلیات دیوان، چاپ دوم، تهران، گلفام، بیتا. 23- عطار نیشابوری، الهینامه، تصحیح فؤاد روحانی، تهران، زوار، 1319. 24- فرغانی، سیفالدین محمد، دیوان، تصحیح ذبیحالله صفا، تهران، فردوسی، 1364. 25- فروغی بسطامی، دیوان، به کوشش حسین نخعی، تهران، امیرکبیر، 1348. 26- قاآنی شیرازی، دیوان، تصحیح محمد جعفر محجوب، تهران، امیرکبیر، 1366. 27- قطران تبریزی، دیوان، تهران، ققنوس، 1362. 28- کاشانی، محتشم، دیوان، به کوشش مهرعلی گرکانی، تهران، کتابفروشی محمودی، 1344. 29- گلن، ویلیام، مرتن، هنری، کتاب مقدس، ترجمه فاضلخان همدانی، چاپ دوم، تهران، اساطیر، 1383. 30- ممتحن، مهدی و داوری، پریسا، دوزن، مطالعات ادبیات تطبیقی، سال چهارم، شماره13، صص 173- 201، 1389. 31- مولوی، محمد، کلیات دیوان شمس تبریزی، تهران، امیرکبیر، 1351. 32- مولوی، محمد، مثنوی معنوی، تهران، سراب نیلوفر، 1384. 33- مولوی، محمد، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد الّین نیکلسون، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر، 1357. 34- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، کشفالاسرار و عدهالابرار، جلد پنجم، به اهتمام علی اصغر حکمت، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر، 1357. 35- نجمالدین، رازی، مرصادالعباد، به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1352. 36- نظیری نیشابوری، دیوان، تصحیح مظاهر مصفا، تهران، امیرکبیر، 1340. 37- وحشی بافقی، دیوان کامل، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر، 1343.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,758 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 761 |