تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 550 |
تعداد مقالات | 5,698 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,967,062 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,349,967 |
ناآگاهی تاریخی و زوال جایگاه عقاید دینی در اندیشه امروزین ایرانشهری | ||
مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام | ||
مقاله 6، دوره 9، شماره 16، بهار 1394، صفحه 103-122 اصل مقاله (231.45 K) | ||
نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2015.2506 | ||
نویسنده | ||
سیروس فیضی | ||
استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
تقریباً عمدة روشنفکران ایران که در حوزة اندیشة امروزین ایرانشهری قلم زدهاند، عقاید دینی را بسان روشنفکران اروپایی سنت روشنگری، عامل واپسماندن قلمداد میکنند. در تاریخ معاصر ایران، عرفیگرایی دوران مشروطیت، بناپارتیسم رضاشاهی، چپگرایی و لیبرالباوری در دورة محمدرضا شاه و حتی ملیگرایی مستقل که میراث دکتر محمد مصدق بود، نمودهایی از چنین روند و باوری به شمار میآیند؛ اما بررسی تاریخ مدرن ایران که همزاد با تاریخ مدرن اروپا در نظر گرفته میشود، نشان از همنشینی دولت با دین دارد که از سر ضرورت بوده و با اصل مصلحت دولت الفت یافته است. در نظر نگرفتن این ضرورت و مصلحت سبب شده که اندیشة ایرانشهری با وصف همة پویاییهایی که در نظریهپردازی و زمینهسازی برای آزادیخواهی، قانونگرایی، مردمسالاری و ... در روزگار معاصر داشته، نتواند منظومههای فکری مترقیانهای برای تنظیم مؤثر روابط دولت و دین در دوران کنونی بیافریند و در حقیقت، در روند تأثیرگذاری بر مناسبات سیاسی کشور تا حد زیادی بازمانده است. این مقاله که تنظیم روابط دین و دولت را در تقویت قدرت دولت ملی در ایران مهم میداند، چرایی نادیده گرفته شدن چنین ضرورتی را مسأله مهمی در نظر میگیرد که میتواند پاسخهای متعددی داشته باشد. مقاله به عنوان یک ایده و صورتبندی تازه، «ناآگاهی اندیشهوران امروزین ایرانشهر از پیوند تاریخی سیاست با عقاید دینی» را علت مهمی دانسته و آن را مورد بررسی قرار میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
اندیشة امروزین ایرانشهری؛ عقاید دینی؛ روشنفکری؛ سیاست؛ دولت | ||
مراجع | ||
ایبری، ا. ج. و دیگران (1377). تاریخ اسلام [کمبریج]. ترجمه احمد آرام. تهران: امیرکبیر.
ابن بزاز، درویش توکل بن اسماعیل (1376). صفوهالصفا. به کوشش غلامرضا طباطباییمجد. تهران: زریاب.
اتابکی، تورج (1387). تجدد آمرانه: جامعه و دولت در عصر رضاشاه. ترجمه مهدی حقیقتخواه. تهران: ققنوس.
الگار، حامد (1370). دین و دولت در ایران: نقش علما در دوره قاجار. ترجمه ابوالقاسم سری. تهران: توس.
خنجی اصفهانی، فضلالله بن روزبهان (1382). تاریخ عالمآرای امینی. تصحیح محمداکبر عشیق. تهران: میراث مکتوب.
تخشید، محمدرضا (1377). «اصلاحات و سیاستهای نوگرایی رضاشاه و تأثیر آن بر قدرت و نفوذ روحانیون در ایران». مجلة دانشکده حقوق و علوم سیاسی. شماره 40 (تابستان)، صص 118-91.
جعفری، مرتضی؛ اسماعیلی، صغری؛ فرشچی، معصومه (1371). واقعه حجاب: اسناد منتشر نشده از واقعه کشف حجاب در عصر رضاخان. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
روملو، حسن (1384). احسن التواریخ. به اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: اساطیر.
سایکس، سرپرسی (1335). تاریخ ایران. ترجمه سیدمحمدتقی فخرداعیگیلانی. تهران: علمی.
سپهر، محمدتقی (1377). ناسخ التواریخ. جلد 1. تهران: اساطیر.
سیوری، راجر (1372). ایران عصر صفوی. ترجمه کامبیز عزیزی. تهران: مرکز.
شمیم، علیاصغر (1344). ایران در دوره سلطنت قاجار. تهران: کتابخانه ابن سینا.
صفتگل، منصور (1381). ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران عصر صفوی. تهران: رسا.
طباطبایی، سیدجواد (1374). درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشة سیاسی در ایران. تهران: کویر.
طبری، احسان (1356). جامعه ایران در دوران رضاشاه: یک تحلیل عمومی. تهران: انتشارات فلق.
طبیبی، سیدمحمد (1388). نظام قضایی و آیین دادرسی ایران (از افشاریه تا انقلاب مشروطه). کرمان: دانشگاه شهید باهنر.
عظیمی، فخرالدین (1372). بحران دموکراسی در ایران. ترجمه عبدالرضا هوشنگمهدوی و بیژن نوذری. تهران: البرز.
عنایت، حمید (1372). اندیشه سیاسی در اسلام معاصر. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: خوارزمی.
لمبتون، آن (1374). دولت و حکومت در اسلام: سیری در نظریه فقهای مسلمان از صدر اسلام تا اواخر قرن سیزدهم هجری، ترجمه سیدعباس صالحی و محمدمهدی فقیهی. تهران: عروج.
مارتین، برادفورد جی (1368). تاریخ روابط ایران و آلمان. ترجمه پیمان آزاد و علی امید. تهران: موسسه پیک ترجمه و نشر.
محمود، محمود (1344). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس. جلد 1. تهران: اقبال.
مزاوی، میشل (1388). پیدایش دولت صفوی. ترجمه یعقوب آژند. تهران: گستره.
نامعلوم (1350). عالمآرای صفوی، به کوشش یدالله شکری. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
نجمآزاد، ن. (1378). «نقش امپریالیسم انگلیس در جدا شدن سرزمینهای قفقاز از ایران»، در ایران و قفقاز: اران و شروان، گردآوری پرویز ورجاوند. تهران: قطره، صص 56-117.
هینتس، والتر (1361). تشکیل دولت ملی در ایران: حکومت آق قویونلو و ظهور دولت صفوی. ترجمه کیکاوس جهانداری. تهران: خوارزمی.
Abisaab, Rula J. (2004) Converting Persia: Religion and Power in the Safavid Empire. London: I.B. Tauris.
Algar, Hamid (1974) “Some Observations on Religion in Safavid Persia,” Iranian Studies, Vol. 7, No. 1/2 (Winter-Spring, 1974), 287-93.
Barnes, John R. (1986) An Introduction to Religious Foundations in the Ottoman Empire. Leiden: E. J. Brill.
Lowry, Heath W. (2003) The Nature of the Early Ottoman State. Albany, NY: State Univesity of New York.
Hefner, Robert W. and Muhammad Qasim Zaman (2007) Schooling Islam: The Culture and Politics of Modern Muslim Education. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Imber, Colin (1987) “The Ottoman Dynastic Myth,” Turcica, No. 19, 7–27.
Imber, Colin (1993) “The Legend of Osman Ghazi,” in The Ottoman Emirate, 1300–1389, edited by Elizabeth Zachariadou. Rethymnon: Crete University Press.
Inalcik, Halil (1973) The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600. New York: Praeger Publishers, 1973.
Ira M. Lapidus (2002) A History of Islamic Societies. New York: Cambridge University Press.
Islam, Misbah (2008) Decline of Muslim States and Societies: The Real Causes and What Can be Done Next. Bloomington, IN: Xlibris Corporation.
Kia, Mehrdad (2011) Dayly Life of the Ottoman Empire. Santa Barbara, CA: Greenwood Press.
Parry, V. J. (1976) “The Reigns of Bayezid II and Selim I: 1481-1520,” in A History of the Ottoman Empire to 1730, edited by M. A. Cook. Cambridge: Cambridge Univeristy Press, 54-78.
Peirce, Leslie P. (1993) The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford: Oxford University Press.
Momen, Moojan (1985) An Introduction to Shii Islam: The History and Doctrines of Twelver Shiism. New Haven: Yale University Press.
Sheikholeslami, A. Reza (1997) The Structure of Central Authority in Qajar Iran, 1871-1896. Scholars Press.
Lambton, Ann K. S. (1977) “Persia: The Breakdown of Society,” in The Cambridge History of Islam, edited by P. M. Holt, Peter Malcolm Holt, Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis, Vol. 1A. Cambridge: Cambridge University Press, 430-67.
Keddie, Nikki R. (1966) Religion and Rebellion in Iran: The Iranian Tobacco Protest of 1891-1982. New York: Frank Cass & Co. Ltd.
Akhavi, Shahrough (1980) Religion and Politics in Contemporary Iran. Albany: State University of New York Press.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,814 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 551 |