تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 550 |
تعداد مقالات | 5,698 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,964,191 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,347,768 |
بررسی افکار و اندیشه های مهدی قلی خان هدایت (مخبرالسلطنه) و رابطه ی آن با سنت، مذهب و مدرنیته | ||
مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام | ||
مقاله 8، دوره 9، شماره 17، پاییز 1394، صفحه 149-182 اصل مقاله (371.37 K) | ||
نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2016.2541 | ||
نویسندگان | ||
مسعود مرادی1؛ سمیه خانی پور2 | ||
1دانشیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
2دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
حاج مهدیقلیخان هدایت ملقب به مخبرالسلطنه (1242-1334خ) یکی از رجال بزرگ سیاسی- فرهنگی دوران معاصر است. حیات سیاسی- اجتماعی او آکنده از حوادث و دگرگونیهای مهم بود. مخبرالسلطنه حدود نیم قرن در تاریخ معاصر ایران نقش بارزی را ایفا نمود، به ویژه در سیر حوادث انقلاب مشروطه خدمات شایانی را انجام داد و در غالب کابینهها حضور داشت. وی زمانهی شش پادشاه – از اواسط سلطنت ناصرالدین شاه تا اواسط سلطنت محمد رضا شاه پهلوی- را درک نموده و تا بالاترین سطوح سیاست و قدرت یعنی ریاست وزرایی پیش رفت. او به مسائل و موضوعات فرهنگی علاقمند بود و در این زمینه آثار و تألیفاتی چند از خود بر جای گذاشت. افکار و اندیشههای او در رابطه با سنت، مذهب و مدرنیته قابل تأمل است و تأثیر آن را در اقدامات و عملکرد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی او میتوان مشاهده نمود. وی نگاهی نسبتاً میانه در رویارویی و تقابل سنت و مدرنیته در عصر خود داشته است و انتخاب هر یک را به طور تام بر دیگری ترجیح نمیداد. این نوشتار مبتنی بر تعاریف مفاهیم سنت و مدرنیته به بررسی افکار و اندیشههای مخبرالسلطنه هدایت با تکیه بر منابع دست اول، اسناد، مدارک و تحقیقات جدید پرداخته و رابطه افکار و اندیشههای وی را به لحاظ نظری با مضامین و مفاهیم سنت، مذهب و مدرنیته آشکار میسازد. | ||
کلیدواژهها | ||
مخبرالسلطنه هدایت؛ انقلاب مشروطه؛ افکار و اندیشهها؛ سنت؛ مذهب؛ مدرنیته | ||
مراجع | ||
منابع
اسناد
اسنادی از فعالیت آزادی خواهان ایران در اروپا و استانبول (1359) ، به کوشش ایرج افشار، تهران: توس، چ اول.
اداره کل آرشیو اسناد و موزه (1378) ، دولتهای ایران از میرزا نصرالله خان مشیرالدوله تا میرحسین موسوی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، چ اول.
کتاب ها
آبراهامیان، یرواند (1390) ، تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نی، چ ششم.
آپتون، جوزف ام. (1361) ، نگرشی بر تاریخ ایران نوین، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نیلوفر، چ دوم.
احمدی، بابک (1374) ، مدرنیته و اندیشه انتقادی، تهران: مرکز ، چ دوم.
اسکندری، عباس (1361) ، تاریخ مفصل مشروطیت ایران یا کتاب آرزو، تهران: غزل، چ دوم.
بامداد، مهدی (1384) ، شرح رجال ایران 13و12و11 هجری شمسی، به تلخیص ذبیح الله علیزاده اشکوری، تهران: فردوسی، چ اول.
براون، ادوارد (1329) ، انقلاب ایران، ترجمه احمد پژوه، تهران: معرفت، چ اول.
بلوشر، ویبرت فون (1363) ، سفرنامه بلوشر، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی، چ اول.
بهار، محمد تقی (1357) ، تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران ، ج اول، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی با همکاری مؤسسه امیرکبیر، چ سوم.
بهنام، جمشید (1383) ، ایرانیان و اندیشه تجدد، تهران: فرزان روز،چ دوم.
جهانبگلو، رامین (1385) ، مدرنها، تهران: مرکز، چ سوم.
............................ (1384)، ایران در جستجوی مدرنیته: بیست گفتگو بی بی سی با صاحبنظران ایرانی، تهران: مرکز، چ اول.
دولت آبادی، یحیی (1363) ، حیات یحیی، ج دوم، تهران: عطار و فردوسی، چ دوم.
دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت نامه دهخدا، ج نهم (زراد- شمس) و ج سیزدهم (گیاه - معتم)، تهران: دانشگاه تهران، چ دوم از دوره جدید.
رحمانیان، داریوش (1379) ، چالش چمهوری و سلطنت در ایران: زوال قاجار و روی کار آمدن رضاشاه، تهران: مرکز، چ اول.
زیبا کلام، صادق (1387) ، سنت و مدرنیته: ریشه یابی علل ناکامی اصلاحات و نوسازی سیاسی در ایران عصر قاجار، تهران: روزنه، چ ششم.
سجادی، جمال (1391) ، تاریخ تحول و جریانهای فکری آموزش و پرورش ایران در روزگار قاجار همراه با بررسی اندیشههای مهدی قلی هدایت (مخبرالسلطنه)، تهران: رسانش نوین، چ اول.
سلیمانی، کریم (1363) ، القاب رجال دورۀ قاجاریه، با مقدمه ایرج افشار، تهران: نی، چ اول.
شجیعی، زهرا (1362)، نخبگان سیاسی ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی، ج سوم، تهران: سخن، چ اول.
شمیم، علی اصغر (1342) ، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران:علمی، چ اول.
صالحی، نصرالله (1387)، اندیشهً تجدد و ترقی در عصر بحران (1299-1288/1331-1327)، تهران: طهوری، چ اول.
صفایی، ابراهیم (1357) ، ده نفر پیشتاز، تهران: بی جا.
.......................... (1363) ، رهبران مشروطه، ج دوم، تهران: جاویدان، چ دوم.
کرمانی، ناظم الاسلام (1363) ، تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام علی اکبر سعیدی سیرجانی، بخش دوم، ج چهارم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، چ دوم.
کسروی، احمد (2536) ، تاریخ مشروطۀ ایران، تهران: امیرکبیر، چ سیزدهم..
کسرائی، محمد سالار (1379) ، چالش سنت و مدرنیته در ایران از مشروطه تا 1320، تهران: مرکز، چ اول.
گیدنز، آنتونی ( 1379)، جهان رها شده:گفتارهایی درباره یکپارچگی جهان، ترجمه علی اصغر سعیدی، یوسف حاجی عبدالوهاب،تهران: علم و ادب. چ اول.
........................... (1377)، پیامدهای مدرنیت، ترجمة محسن ثلاثی، تهران، نشر مرکز، 1377.
طباطبایی، جواد (1383) ، زوال اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: کویر، چ چهارم.
............................... (1384) ، تأملی درباره ایران ( جلد دوم نظریۀ حکومت قانون در ایران/ مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی)، تبریز: ستوده.
عاقلی، باقر (1374) ، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ج اول، تهران: نشر گفتار، چ سوم.
.................... (1380) ، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج سوم، تهران: نشر گفتار با همکاری نشرعلم، چ اول.
علوی، ابوالحسن (1363) ، رجال عصر مشروطیت، به کوشش و بازخوانی حبیب یغمائی و ایرج افشار، تهران: اساطیر، چ اول.
محبوبی اردکانی، حسین (1354) ، تاریخ موًسسات تمدنی جدید در ایران، ج اول، تهران: دانشگاه تهران، چ اول.
............................................ (2537) ، تاریخ موًسسات تمدنی جدید در ایران، ج دوم ، تهران: دانشگاه تهران، چ اول.
مستوفی، عبدالله (1329) ، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، ج دوم، تهران: علمی، اول.
............................. (1363) ، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، ج دوم، تهران: زوار، چ سوم.
مکی، حسین (1362)، تاریخ بیست سالۀ ایران، ج چهارم، تهران: نشر، چ دوم.
ملک زاده، مهدی (1363) ، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ج اول، دوم و سوم، چهارم و پنجم، تهران: علمی، چ دوم.
میرسپاسی، علی (1384) ، تأملی در مدرنیته ایرانی: بحثی درباره گفتمانهای روشنفکری و ساست مدرنیزاسیون در ایران، ترجمه جلال توکلیان، تهران: طرح نو، چ اول.
میلانی، عباس (1380) ، مجموعه مقالات تجدد و تجددستیزی در ایران، تهران: اختران، چ دوم.
نجمی، ناصر (1373) ، بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرشا شاهی، تهران: انیشتین، چ اول.
نوائی، عبدالحسین (2535) ، دولتهای ایران از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، تهران: بابک، چ اول.
نوذری، حسینعلی - ترجمه و تدوین- (1379) ، مدرنیته و مدرنیسم: مجموعه مقالاتی درسیاست، فرهنگ و نظریه های اجتماعی، تهران: نقش جهان، چ اول.
هدایت، مهدی قلی (1325) ، افکار امم، تهران: علمی، چ دوم.
................................ (1344) ، خاطرات و خطرات: توشهای از تاریخ شش پادشاه و گوشهای از دوره زندگی من، تهران: زوار، چ دوم.
............................... (1368) ، سفرنامه مکه، تهران: تیراژه، چ اول.
............................... (1363) ،گزارش ایران، ج سوم و چهارم، تهران: نقره، چ دوم.
............................... (1363) ، طلوع مشروطیت، به کوشش امیر اسماعیلی، تهران: جام، چ اول.
................................ (1387) ، تحفهی مخبری یا کار بیکاری ، به تصحیح و اهتمام محسن معینی، تهران: چشمه، چ اول.
مجلات
آقاجری، هاشم (1380) ، دیالوگ سنت و مدرنیته، بازتاب اندیشه، ش17.
جاودان، محمد (1392) ، تحلیل و بررسی اصطلاح سنت در نظر سنت گرایان، فصلنامه علمی – پژوهشی اندیشه نوین دینی، س9، ش32.
خرمشاد، محمد بافر، سرپرست سادات، ابراهیم (1390)، بازاندیشی در ابعاد و گستره مفهوم سنت، دانش سیاسی، س 7، ش 1.
خسرو پناه، محمد حسین (1377)، مدبرالممالک هرندی و رویارویی سنت و مدرنیته در ایران، گفتگو، شماره 2.
درخشه، جلال؛ جهانبین، فرزاد (1388)، بررسی رویکردها در ارتباط با نسبت دین و عناصر مدرنیته در دوره مشروطیت. پژوهشنامه علوم سیاسی، س 4، ش 3.
رجبزاده، هاشم (1368) ، ژاپنی که مخبرالسلطنه هدایت دید، ایران شناسی، ش 2.
رهبری، مهدی (1387) ، روحانیت، انقلاب مشروطه و ستیز میان سنت و تجدد، دانش سیاسی، ش 7.
روشنفکر، محمد مهدی (1388)، نواندیشان عصر قاجار؛ سیری تحلیلی در فرایند اصلاحطلبی و نواندیشی دوران قاجاریه، زمانه، س8، ش 81.
زیباکلام، صادق (1379)، حاکمیت قاجارها، امیرکبیر و اصلاحات. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 50.
توانی، علیرضا (1391) ، تبیین ریشههای اجتماعی اقتصادی انقلاب مشروطه، تحفیفات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س2، ش 2.
وکیلی، هادی (1379) ، مهدی قلی مخبرالسلطنه هدایت و سیاست فرهنگی عصررضاشاه، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، ش 2 و1.
یزدانی، عباس (1389)، رابطه بین دین و مدرنیته، تعارض یا سازگاری؟ الهیات تطبیقی (علمی پژوهشی)، س اول، ش سوم.
پایان نامه
ایرج کاردان (1385)، نقش مخبرالسلطنه هدایت در سیاست معاصر ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته تاریخ گرایش ایران اسلامی، به راهنمایی و مشاوره: غلامحسین زرگرینژاد و محمد ابراهیم باستانی پاریزی، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,846 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 917 |