تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 550 |
تعداد مقالات | 5,698 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,965,750 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,348,906 |
تحلیل «آنیما» در غزلیّات حافظشیرازی | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 1، دوره 14، شماره 26، بهار 1395، صفحه 9-26 اصل مقاله (409.77 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2016.2568 | ||
نویسندگان | ||
علیاکبر باقریخلیلی* 1؛ منیره محرابی کالی2 | ||
1دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه مازندران | ||
2دکترای زبان وادبیات فارسی دانشگاه مازندران | ||
چکیده | ||
در نظریهی کارل گوستاو یونگ، آنیما عبارت از عنصر مکمل زنانه در ناخودآگاه مرد است. در آنیما تصویر زن بهعنوان پدیدهای کلی مطرح بوده و بههیچوجه نشاندهندهی شخصیت واقعی زن نیست.آنیما در آثار هنری و ادبی و بهویژه خواب و رؤیا ظاهر میشود. حافظشیرازی در غزلهایش تصویر روشنی از معشوق ارائه نمیکند، امّا با تأمل در بارهی ویژگیهایش میتوان او را نمود آنیما فرض کرد. مهمترین ویژگیهاییکه او را نمود آنیما قرار میدهد، عبارتند از: 1) دیرینگی؛ 2) توصیفناپذیری و دستنایافتنی؛ 3) جوانی و زیبایی؛ 4) الهامبخشی؛ 5) زهدستیزی و عشقورزی؛ 6) اندیشمندی و وسوسهانگیزی و احساساتی و 7) حیات بخشی. این پژوهش با تبیین ویژگیها و انگیزههای نمود آنیما در اشعار حافظ، بخشی از شخصیّت معشوق در اشعار حافظ و نیز تمایلات مرد را در مقام عاشق نسبت به معشوق، روشن میکند؛ چنانکه میتوان گفت نمود آنیما در اشعار حافظ اساساً در سطح متعالیقرار دارد و در واقعهماننیمهی پنهان و همزاد دیرین حافظ است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای استفاده شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
حافظ شیرازی؛ یونگ؛ آنیما؛ دیرینگی؛ توصیفناپذیری؛ الهامبخشی | ||
مراجع | ||
منابع 1-اسلامیندوشن، محمّدعلی، ماجرای پایانناپذیر حافظ، چاپ دوم، تهران: یزدان،1374. 2-بیلسکر، ریچارد، یونگ، ترجمهی حسین پاینده، چاپ اول، تهران: طرح نو، 1384. 3-حافظشیرازی، شمسالدّینمحمّد، دیوان، تصحیح علّامهقزوینی و قاسمغنی، بهکوشش عبدالکریم جربزهدار، چاپ هفتم، تهران: اساطیر،1387. 4-خرّمشاهی، بهاءالدّین، حافظنامه، دو بخش،بخش دوم، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی و سروش، 1368. 5-ـــــــــــــــ، حافظ حافظهی ماست، چاپ دوم، تهران: قطره، 1383. 6-خطیبرهبر، خلیل، دیوان غزلیات حافظ، چاپ بیستونهم، تهران: صفیعلیشاه،1380. 7-رستگار فسایی، منصور، پیکرگردانی در اساطیر، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1388. 8-سلمانینژاد مهرآبادی، صغری و همکاران، «بررسی و تحلیل چیستی و چگونگی ظهور کهنالگوی آنیما و آنیموس در شعر طاهره صفارزاده»، زن در فرهنگ و هنر، دورهی چهارم، شمارهی اول، صص107-126، 1391. 9-شمیسا، سیروس، سیر غزل در شعر فارسی،چاپ چهارم، تهران: فردوس، 1373. 10-ــــــــــــ، نگاهی به سهراب سپهری، چاپ ششم، تهران: فردوس، 1374. 11-ــــــــــــ، انواع ادبی، چاپ پنجم، تهران: فردوس، 1376. 12-ــــــــــــ، داستان یک روح،چاپ ششم، تهران: فردوس، 1383. 13-شولتز، دوان و شولتز، سیدنیالن، نظریههای شخصیت، ترجمهی یحیی سیدمحمّدی، چاپ نهم، تهران: ویرایش، 1385. 14-صرفی، محمّدرضا و جعفرعشقی، «نمودهای مثبت آنیما در ادبیّات فارسی»، فصلنامهی نقد ادبی، سال اوّل، شمارهی سوم، صص59-88 ، 1387. 15-فوردهام، فریدا، مقدّمهای بر روانشناسی یونگ، ترجمهی حسین یعقوبپور، چاپ اوّل، تهران: اوجا، 1374. 16-کیا، خجسته، سخنان سزاوار زنان در شاهنامه پهلوانی، چاپ اول، تهران: نشر فاخته، 1371. 17-گرجی، مصطفی و تمیمداری، زهره، «تطبیق پیر مغان دیوان حافظ با کهنالگوی پیر خردمند یونگ»، ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، دورهی هشتم، شمارهی بیست و هشتم، صص 151-177، 1391. 18-محمدی، علی و اسمعلیپور، مریم، «بررسی و تحلیل کهنالگوهای آنیما در غزلهای مولوی»، ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، سال سوم، شمارهی پنجم، صص111-153، 1390. 19-محمودی، محمدعلی و ریحانی فرد، علی اصغر، «تحلیل کهنالگویی حکایت پادشاه و کنیزک مثنوی بر اساس دیدگاه یونگ»، پژوهشنامه ادب غنایی، سالدهم، شمارهی هجدهم، صص 145-166، 1391. 20-مظفری، علیرضا، «فرضیهای در باب همانندیهای آناهیتا و معشوق شاعران ایرانی»، مجلهی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی مشهد، س35، ش1و2، بهار و تابستان، صص83-100، 1381. 21-مورنو، آنتونیو، یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمهی داریوش مهرجویی، چاپ چهارم، تهران: مرکز، 1386. 22-مینوچهر، شاپور، معشوق حافظ، چاپ اوّل، تهران: سمیرا،1382. 23-یاوری، حورا، روانکاوی و ادبیّات(دومتن، دوانسان، دوجهان)، چاپ اوّل، تهران: سخن، 1387. 24-یونگ، کارلگوستاو،چهارصورت مثالی، ترجمهی پروین فرامرزی، چاپ دوم، مشهد: آستان قدسرضوی، 1376. 25-ـــــــــــــــ، انسان و سمبولهایش، ترجمهی محمود سلطانیه، تهران: جامی، 1377. 26-Cirlot, J, A Dictionary of symbols, translated by Jack sage,znd
Edition, Bornes of Noble Books, 1971. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,841 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,402 |