اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 33 |
| تعداد شماره‌ها | 769 |
| تعداد مقالات | 7,457 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,440,414 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,469,218 |
بررسی عملکرد سازمان‌بازرسی‌شاهنشاهی در دوره اول حیاتسازمان (1351-1337ش) | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 4، دوره 10، شماره 18، فروردین 1395، صفحه 65-92 اصل مقاله (273.57 K) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2016.2800 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن زندیه1؛ مسعود آدینه‌وند2 | ||
| 1استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دوره دکتری تاریخ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین | ||
| چکیده | ||
| تعدد و تکثر نهاد‌های اطلاعاتی و مراجع نظارتی، از مهم‌ترین ویژگی‌‌های حکومت پهلوی دوم بود که این امر از ترس و نگرانی وی از بروز مخالفت‌های داخلی نشأت میگرفت. بازرسی شاهنشاهی به عنوان یک سازمان اطلاعاتی- امنیتی در نتیجه شرایط داخلی کشور در سال‌‌های پس از کودتای 28 مرداد 1332ش. در اواخر دهۀ سی ایجاد شده و با یک وقفه چند ساله و تأسیس مجدد در 1347ش. تا آخر عمر رژیم پهلوی برقرار بود. حیات این سازمان به دو دوره مشخص تقسیم میشود؛ دوره اول زیرنظر سپهبد یزدانپناه و دوره دوم تحت ریاست ارتشبد حسین فردوست. سازمان در زمان ریاست یزدانپناه (1351-1337ش.) برای اطّلاع از وضعیت داخلی کشور و مبارزه با مشکلاتی چون فساد اداری و کارشکنی مقامات، نظارت بر فعالیت دیگر نهاد‌های امنیتی به فعالیت پرداخت و گزارش‌های زیادی تهیه نمود؛ ولی در ن‌هایت سودمندی زیادی برای حکومت پهلوی نداشت و نتوانست آرزو‌های محمدرضاشاه را برآورده کند. بر این مبنا پژوهش حاضر میکوشد با استفاده از روش تحلیل تاریخی، و بر پایه منابع اسنادی و کتابخانه‌ای عملکرد (اقدامات و حوزه فعالیت) سازمان بازرسی شاهنشاهی و نتایج و پیامد‌های آن در دوره اول را بررسی کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سازمان بازرسی شاهنشاهی؛ سپهبد مرتضی یزدانپناه؛ پهلوی دوم؛ کودتای 28 مرداد 1332ش؛ نهاد بازرسی | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آبرا‌هامیان، یرواند (1389) ایران بین دو انقلاب، چاپ هفدهم، ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
الموتی، مصطفی (1370) ایران در عصر پهلوی، ج11، چاپ اول، لندن: پکا.
(1369) ایران عصر پهلوی (رضاشاه در تبعید)، ج2، چاپ اول، لندن: پکا.
بهبودی، سلیمان (1372) رضاشاه: خاطرات سلیمان بهبودی، شمس پهلوی و علی ایزدی، به کوشش، غلامحسین میرزا صالح، چاپ اول، تهران، طرح نو.
بهزادی، علی (1375) شبه خاطرات، ج3، چاپ اول، تهران: قیام.
خامه‌ای، انور (1372) خاطرات سیاسی: پنجاه و سه نفر از انشعاب تا کودتا، چاپ اول، تهران: گفتار.
زرنگ، محمد (1383) تحول نظام قضایی ایران، ج2، چاپ اول، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1371) تاریخ مردم ایران (قبل از اسلام)، ج1، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
سفری، محمدعلی (1377) قلم و سیاست: از هویدا تا شریف امامی، ج3، چاپ اول، تهران: نامک.
شاهدی، مظفر (1389) افول مشروطیت (زندگینامه دکتر اقبال)، چاپ اول، تهران: مطالعات تاریخ معاصر ایران.
شهبازی، علی (1377) خدمتگذار تخت طاووس: خاطرات علی شهبازی، چاپ اول، تهران: اهل قلم.
طلوعی، محمود (1376) بازیگران عصر پهلوی (از فروغی تا فردوست)، ج2، چاپ چهارم، تهران: نشرعلم.
عاقلی، باقر (1374) نخست وزیران ایران، چاپ اول، تهران: جاویدان
عَلَم، اسدالله (1371الف) یادداشت‌های عَلَم، ویرایش و مقدمه علینقی عالیخانی، ج1، چاپ اول، تهران: کتاب سرا.
(1371ب) گفتگو‌های من با شاه، ج1، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
غنی، سیروس (1377) ایران: برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسی‌‌ها، چاپ اول، ترجمه حسن کامشاد، تهران: نیلوفر.
فاروقی، احمد و لورویه، ژان (1358) ایران بر ضد شاه، ترجمه مهدی نراقی، تهران: امیرکبیر.
فردوست، حسین (1386) ظهور و سقوط سلطنت پهلوی (خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست)، ج1، ویرایش عبدالله شهبازی، ج1، چاپ بیست و دوم، تهران: انتشارات اطّلاعات.
فرخ، مهدی (1347) خاطرات سیاسی فرخ، تهران، امیرکبیر.
فوران، جان (1388) مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، تهران: رسا.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1382) اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا انقلاب، چاپ اول، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: نشرمرکز.
کرونین، استفانی (1387) رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین، چاپ اول، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران: جامی.
لاینگ، مارگارت (1371) مصاحبه با شاه، چاپ اول، ترجمه اردشیر روشنگر، تهران: البرز.
میرخلف‌زاده، حسین (2535) سیری در تاریخ شاهنشاهی ایران، چاپ اول، تهران: اقبال.
مجموعه تألیفات،نطق‌ها،پیام‌ها،مصاحبه‌‌ها و بیانات اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی آریا مهرشاهنشاه ایران، (2535)، ج3، چاپ اول، چاپخانه کتابخانه پهلوی.
مرکز اسناد انقلاب ( 1378) رجال عصر پهلوی، ج9، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب.
نجاتی، غلامرضا (1377) تاریخ بیست و پنج ساله ایران (از کودتا تا انقلاب)، ج1، چاپ اول، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
هلیدی، فرد (1358) دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران، چاپ اول، ترجمه فضل الله نیک آئین، تهران: امیرکبیر.
اسناد و قوانین:
آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شماره بازیابی 02209024.
همان، شماره سند 01738038
همان، شماره سند 02205004، ص5.
همان، شماره سند 0770085، ص2.
آرشیو مرکز اسناد کتابخانه ملی، شماره سند 605/260.
همان، شماره سند 65030/293.
همان، شماره سند 1285/3/293، ص 11.
همان، گزارش هیئت بازرسی شاهنشاهی از وضعیّت استان فارس(شهرفیروزآباد)، شماره بازیابی ندارد، شماره سند 27677/240، صص14-1.
همان، شماره بازیابی ندارد، شماره سند 1/9/409، صص8-1.
همان، شماره سند 11711/297، صص 9-1.
همان، شماره بازیابی ندارد، شماره سند 6213/340، صص5-1.
همان، ش بازیابی ندارد، شماره سند 2701/293.
آرشیو مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شماره بازیابی 2662/4/6/320.
همان، شماره سند 1871/1/20/320.
همان، شماره سند 8520/2 و 9820/3.
همان، شماره سند 16249/8 ب، شماره سند2464.
همان، گزارش سازمان بازرسی مربوط به استان لرستان، شماره سند 1953/1/19/320، صص7-1.
همان، شماره بازیابی 4091/13/101.
همان، شماره بازیابی 38651/13/101.
همان، شماره بازیابی 3138/838/13/320، شماره سند 7398/16/320.
همان، شماره سند 7632/11/320.
مجله خواندنی‌ها، س20، ش46، شنبه 7 اسفند 38، ص11.
همان، سال 3، شماره6، ص7.
روزنامه اطّلاعات، سال سی وسوم، شماره 9743، چ‌هارشنبه، 30/4/37، ص1)
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، اظ‌هارات آقای خلعتبری، دوره19، جلسه 269، ص269.
اساسنامه و آئین‌نامه سازمان بازرسی شاهنشاهی، بی جا، بی نا، 1339.
لوح فشرده مجموعه قوانین مجلس شورای‌ملّی (لوح حق)، قانون تشکیل سازمان بازرسی شاهنشاهی مصوب 31 اردیبهشت47؛
منابع انگلیسی:
Atabaki, Tourajand J.Zurche, Erik, 2004.Men of Order:Authoritarian Modernization under Ataturk and Reza Shah, NewYork.
Katouzian, Homa, )2003).Iranian History and politics, London, New Yourk; Routledge Curzon.
Zonis Marvin, )1971.(The political elite of Iran, Princeton University press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,174 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 885 |
||