تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 691 |
تعداد مقالات | 6,782 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,081,240 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,478,899 |
تبیین موقعیت ناهمگون هنرمندان و صنعتگران در جامعه عصر تیموریان | ||
نشریه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام | ||
مقاله 6، دوره 10، شماره 18، فروردین 1395، صفحه 111-134 اصل مقاله (646.3 K) | ||
نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2016.2801 | ||
نویسندگان | ||
معصومه سمائی دستجردی1؛ وحید عابدین پور جوشقانی1؛ فریدون الهیاری،2 | ||
1دکتری رشته تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه اصفهان | ||
2استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
در بررسی تحولات تاریخی ایران همواره بر نقش و جایگاه اقشاری همچون سیاستمداران، نظامیان و روحانیون تأکید شده است؛ اما در این میان اقشاری چون هنرمندان و صنعتگران نیز وجود داشتند که در طی ادوار مختلف از جمله دوره حاکمیت تیموریان بر ایران (913-771ق) نقش و سهم قابل توجهی را در شکلگیری این تحولات ایفا نمودند. شکوفایی و فراگیر شدن هنر و صنعت در این دوره و کارآمدی هنرمندان و صنعتگران در عرصههای مختلف سبب شد تا این گروه از جایگاه و موقعیت متفاوتی نسبت به دیگر ادوار برخوردار شوند. از یکسو توجه و اشتغال به هنر و صنعت در بین طبقات مختلف از بالاترین سطوح اجتماعی تا افرادی با خاستگاه غلامیمانع از قرار گرفتن هنرمندان و صنعتگران این دوره در یک مرتبه اجتماعی معین گردید. از سوی دیگر تفاوت در ملّیّت، خاستگاه اجتماعی، سطح رفاهی و معیشتی، نگرشهای اعتقادی و اخلاقی، قابلیتها و توانمندیهای علمی و فنی آنان و همچنین میزان شهرت ایشان در بین مردم، ناهمگونی و عدم ثبات در موقعیت اجتماعی این قشر را شدت بخشیدند. تحقیق حاضر با هدف بازنمایی زوایای مختلف زندگی فردی و اجتماعـی هنرمنــدان و صنعتگران در جامعــه تیـموری بررسی موارد مذکور میپردازد. نتایج این بررسی از لحاظ مطالعات تاریخ اجتماعی ایران و شناسایی جایگاه این قشر در نظام اجتماعی این دوره با توجه به کمبود اطلاعات تاریخی در این زمینه حائــز اهمیت است. در همین راستا روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای سه دسته منابع و اسناد تاریخی، اجتماعی و هنری است. | ||
کلیدواژهها | ||
تیموریان؛ هنرمندان؛ صنعتگران؛ موقعیت اجتماعی | ||
مراجع | ||
منابع
آژند، یعقوب (1386) سلطانعلی مشهدی، تهران: شرکت سهامیکتابهای جیبی.
(1387) مکتب نگارگری شیراز، تهران: فرهنگستان هنر.
(1387) مکتب نگارگری هرات، تهران: فرهنگستان هنر.
ابن عربشاه (1356) عجایب المقدور، ترجمه محمد علی نجاتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
بیانی، مهدی (1363) احوال و آثار خوشنویسان، ج1و2، تهران: علمی.
پولیا کووآ، ی.آ (1381) نقاشی و ادبیات ایرانی، ترجمه زهره فیضی، تهران: روزنه.
جوینی، عطاملک (1385) تاریخ جهانگشا، ج1، تصحیح علامه محمد قزوینی، تهران: دنیای کتاب.
حافظ ابرو، عبدالله بن لطف الله (1328) ذیل ظفرنامه شامی، تصحیح بهمن کریمی، تهران: بنگاه مطبوعاتی افشاری.
(1372) زبده التواریخ، ج2، تصحیح سید کمال حاج سید جوادی، تهران: نی.
حبیبی، عبدالحی (1355) هنر عهد تیموریان و متفرعات آن، کابل: بنیاد فرهنگ ایران.
حقیقت، عبدالرفیع (1384) تاریخ هنرهای ملی و هنرمندان ایرانی، ج1، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایرانی.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (1372) مآثر الملوک، به کوشش میرهاشم محدّث، تهران: رسا.
دانی، احمد حسن (1378) میراث تیمور، ترجمه محمد مهدی توسلی، پاکستان: اس. تی. پرنترز راولپندی.
راوندی، مرتضی (1356) تاریخ اجتماعی ایران، ج3، تهران: امیرکبیر.
(1368) تاریخ اجتماعی ایران، ج7، تهران: مؤلف.
روملو، حسن بیک (1349) احسن التواریخ، ج1، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ریاضی، غلامرضا (1336) دانشوران خراسان، خراسان: کتابفروشی باستان.
زرین کوب، عبدالحسین (1369) دنباله جستجو در تصوف ایران، تهران: امیر کبیر.
زکی محمد حسن (1363) تاریخ صنایع ایران بعد از اسلام، ترجمه محمد علی خلیلی، تهران: اقبال.
زمچی اسفزاری، معین الدین (1339) روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، ج2، تهران: دانشگاه تهران.
سمرقندی، دولتشاه بن علاء الدوله (1382) تذکره الشعراء، تصحیح ادوارد براون، تهران: اساطیر.
شامی، نظام الدین (1363) ظفرنامه، به کوشش پناهی سمنانی، تهران: نشر بامداد.
شیرازی، یعقوب بن سراج (1376) تحفه المحبین، به کوشش کرامت رعنا حسینی و ایرج افشار، تهران: نقطه.
شیمل، آن ماری (1368) خوشنویسی و فرهنگ اسلامی،ترجمه اسدالله آزاد، مشهد: آستان قدس رضوی.
صفوی، سام میرزا (1384) تذکره تحفه سامی، تصحیح رکن الدین همایونفرخ، تهران: اساطیر.
عالی افندی، مصطفی (1369) مناقب هنروران، ترجمه توفیق سبحانی، تهران: سروش.
فخری هروی (1345) تذکره روضه السلاطین، تصحیح عبدالرسول خیامپور، تبریز: مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران.
فرخ فر، فرزانه، محمد خزایی (1390) «جایگاه هنرمندان کتاب آرای ایرانی در کارگاههای هنری توپقاپی سرای»، مجله مطالعات هنر اسلامی، شماره 15، تهران.
قلیچ خانی، حمید رضا (1373) رسالاتی در خوشنویسی و هنرهای وابسته، تهران: روزنه.
کاتب، احمد بن حسین بن علی (1357) تاریخ جدید یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران:اساطیر.
کلاویخو، گنزالز (1366) سفرنامه، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: علمیو فرهنگی.
گلمبک، لیزا، دونالد ویلبر (1374) معماری تیموری در ایران و توران، ترجمه کرامت الله افسر و محمد یوسف کیانی، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
گورویچ، ژرژ (1352) مطالعه درباره طبقات اجتماعی (فکر طبقه اجتماعی از مارکس تا امروز)، ترجمه باقر پرهام، تهران: دانشگاه تهران.
لسان الملک، هدایت الله (1366) تذکره خوشنویسان، بیجا: بینا.
مایل هروی، نجیب (1372) کتابآرایی در تمدن اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامیآستان قدس رضوی.
مرعشی، ظهیرالدین (1333) تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، تصحیح عباس شایان، تهران.
مستوفی بافقی، محمد مفید (1385) جامع مفیدی، ج3، به کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
منز، بئاتریس فوربز (1391) قدرت، سیاست و مذهب در عصر تیموریان، ترجمه حسن اسدی، تهران: مولی.
منشی قمی، قاضی میر احمد (1359) گلستان هنر، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: منوچهری.
میرجعفری، حسین، مجید صادقانی، ندا عظیمی (1389) لایههای اجتماعی ایران در عهد مغول، اصفهان: بهشتیان.
میرخواند، محمد بن خاند شاه (1373) روضه الصفا، تلخیص عباس زریاب، تهران: علمی.
نظامیباخزری، عبدالواسع(1357) منشأ الانشاء، ج1، به کوشش رکنالدین همایونفرخ، ایران: دانشگاه ملی ایران.
نوائی، امیر علیشیر(1363) مجالس النفایس، به اهتمام علیاصغر حکمت، تهران: کتابخانه منوچهری.
نوائی، عبدالحسین (1379) رجال کتاب حبیبالسیر، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
واصفی، زین الدین محمود (1349) بدایع الوقایع، ج2، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
واعظ هروی، اصیل الدین (بی تا) مزارات هرات، حصه اول، تصحیح فکری سلجوقی، بیجا: بینا.
یزدی، شرف الدین علی (1387) ظفرنامه، ج2، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
یوسف اهل، جلال الدین (1356) فرائد غیاثی، ج1، به کوشش یوسف مؤید، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
Pope, Arthur upham (1969): Persian Architecture, London, Oxford University Press. -
Thackston, w (2000): Album Prefaces and other documents on the History of Calligraphers and Painters, Leiden, Brill.
Uzunçarşılı, Ismail Hakkı, Osmanlı Sarayı’nda Ehl-i Hiref (Sanatkârlar) defter, Belgeler 11/15, 1986, pp23-76. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,971 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 909 |