تعداد نشریات | 29 |
تعداد شمارهها | 643 |
تعداد مقالات | 6,317 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,873,468 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,468,601 |
ارزیابی راهبردهای اسکان مجدد پس از مخاطره زلزله درنواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان آبگرم، شهرستان اردبیل) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 1، دوره 5، شماره 9 - شماره پیاپی 3، مهر 1395، صفحه 1-20 اصل مقاله (232.26 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2016.2876 | ||
نویسندگان | ||
علی حاجی نژاد1؛ جواد بذرافشان* 2؛ جلال الدین وثوقی حمزه خانلو3؛ علی بدری4 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان | ||
2دانشگاه سیستان وبلوچستان | ||
3کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
4عضو هیات علمی | ||
چکیده | ||
ضعف بنیانهای ساختاری نقاط روستایی کشور، از دیر باز جزو موانع توسعه یافتگی این سکونتگاههای انسانی به شمار آمده است. در این میان بروز حوادث غیرمترقبه طبیعی همچون سیل وزلزله بیشترین لطمه را بر این پیکر ناتوان وارد ساخته، به طوری که به دنبال هر حادثه، سازمان اقتصادی و اجتماعی روستاها به همراه ساختار فیزیکی آن دچارصدمات جدی میشود. در چنین زمینهای بازسازی روستاهای آسیبدیده از حوادث طبیعی، با رویکردی عقلانی به برنامهریزی راهکاری جز مداخله در نحوه آرایش مکانی- فضایی نمییابد. تحقیق حاضر به بررسی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی وکالبدی راهبردهای اسکان مجدد روستاییان روستاهای دهستان آبگرم شهرستان اردبیل که طی زلزله در سال 1375 تخریب شدند، میپردازد. شاخص های تحقیق شامل انسجام اجتماعی، همبستگی اجتماعی، تغییر شغل، میزان درآمد،تخریب مراتع، تغییر الگوی مسکن، تغییر کاربری اراضی زراعی و میزان دسترسی به خدمات زیربنایی است.جامعه آماری شامل 15 روستای دهستان آبگرم وحجم نمونه شامل 3 روستای جابجا شده و 3 روستای درجاسازی شده می باشد. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است و شیوههای گردآوری اطلاعات شامل اسنادی و میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه) است. آزمون فرضیات با استفاده از آزمونهای T مستقل و آزمون مکنمار و به کمک از نرم افزار SPSS صورت گرفته است. یافتههای تحقیق نشان میدهدکه در بین معیارهای منتخب برای بررسی پیامدهای راهبردهای اسکان مجدد میزان انسجام اجتماعی، همبستگی اجتماعی، احساس تعلق مکانی، تغییر الگوی مساکن و دسترسی به خدمات در رویکرد درجاسازی بهتر و مناسبتر از رویکرد جابجایی است، در صورتیکه در معیارهای همچون تغییر شغل، میزان درآمد، تخریب مراتع، تغییر کاربری اراضی زراعی رویکرد جابجایی مناسبتر است. | ||
کلیدواژهها | ||
راهبردهای اسکان مجدد؛ زلزله؛ پیامدهای اجتماعی؛ اقتصادی و کالبدی؛ شهرستان اردبیل؛ دهستان آبگرم | ||
مراجع | ||
افراخته، حسن، (1376)، الزامات اقتصادی _ اجتماعی در بازسازی سکونت گاهی آسیب دیده، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 48. ایزدی خرامه، حسن، (1376)، بررسی پیامدهای تجمیع روستاهای تخریب شده بر اثر بلایای طبیعی در استان فارس نمونه مورد: شهرک ایثار، مجموعه مقالات ساماندهی روستا های پراکنده، بنیاد مسکن انقلای اسلامی، آبان 1375. بحرینی، سیدحسین، و آخوندی، عباس، (1379)، مدیریت بازسازی مناطق آسیب دیده از سوانح طبیعی (تجربه بازسازی مسکن مناطق زلزله زده گیلان و زنجان 1369-1371)، انتشارات دانشگاه تهران. بدری، سیدعلی، (1380)، ارزیابی پایداری راهبردهای اسکان مجدد روستایی نمونه موردی:مجموعه آب بر، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی به راهنمایی عبدالرضا رکن الدین افتخاری، دانشگاه تربیت مدرس. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، (1380)، طرح ساماندهی روستاهای دهستان قشلاق شرقی شهرستان بیلهسوار، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، (1376)، امکان سنجی جابجایی و تجمیع وطرح گسترش روستاهای آسیب دیده از زلزله در استان اردبیل، واحد مطالعات بنیاد مسکن استان اردبیل، اردبیل. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، (1376)، نگاهی به بازسازی مساکن آسیب دیده از زلزله اسفندماه 1375 اردبیل، حوزه معاونت امور زمین و مسکن، دفتر برنامه ریزی و تحقیقات مسکن روستایی، تهران. بیرودیان، نادر، (1385)، مدیریت بحران اصول و ایمنی در حوادث غیرمنتظره،انتشارات جهاد دانشگاهی. پورطاهری، مهدی و سجاسی قیداری، حمدالله و صادق لو (1390): ارزیابی روش های رتبه بندی مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی (مطاله ی موردی: استان زنجان)، فصلنامه ی پژوهش های روستایی، شماره ی 7، پاییز 1390، صص 33-55 پهلوان زاده،حمیده، رضوانی،محمد رضاو محمدی استاد کلایه،امین(1391)؛ارزیابی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام شده پس از سوانح طبیعی (مورد: مجموعه ادغامی پیش کمر - استان گلستان)،مجله: مسکن و محیط روستا ، شماره 137 ،صص 97 تا 112 رحمتی، محمدمهدی (1385): دگرگونی های اجتماعی- اقتصادی ادغام روستا ها در مناطق زلزله زده رودبار، مجله ی مطالعات اجتماعی ایران، دوره ی اول، شماره ی 2، تابستان 1385، صص 83-110 روستا سکه دوانی، مجید، (1383)، تجربه کشورهای خارجی در بازسازیپس از زلزله، فصلنامه علمی پژوهشی آموزشی و اطلاع رسانی، فرهنگ و ایمنی، سال سوم، شماره 8-9 پائیز و زمستان. عسگری، علی، (1376)، الگوی امکان سنجی جابجایی تجمیع روستایی در ایران، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی،معاونت عمران. قادری، اسماعیل، (1376)، تحلیل و مقایسه الگوهای بازسازی سکونت گاههای روستایی پس از سوانح طبیعی، مجموعه مقلات سمینار زلزله، کاهش آسیب پذیری و الگوهای باز سازی، جلد اول: روند الگوی بازسازی، مدیریت سوانح و سیستم اطلاعاتی، به کوشش مصطفی هاشمی، 1 تا3 خرداد 1375، شیراز. محمدی استادکلایه، امین و مطیع لنگرودی، سید حسن و رضوانی، محمدرضا و قدیری معصوم، مجتبی (1391): ارزیابی اثرات الگوهای راهبرد اسکان مجدد پس از بلایای طبیعی بر کیفیت زندگی روستایی (مطالعه ی موردی: روستا های جابجا شده ی شرق گلستان)، مجله ی جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 4، زمستان 1391، صص 37-50 مرکز آمار ایران، (1375)، شناسنامه آبادیهای کشور، شهرستان اردبیل. مسائلی، صدیقه واشراق جهرمی، رضا و دواچی لنگرودی، مجید، (1375)، برنامه ریزی کاربری زمین در مناطق زلزله خیز نمونه شهرهای منجیل، لوشان و رودبار، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ( مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی ایران). هاشمی کوچکسرایی، سید مجید، (1376)، روشهای بازسازی مناطق مسکونی سانحه دیده(جابجایی – در جاسازی)، مجموعه مقلات سمینار زلزله، کاهش آسیب پذیری و الگوهای باز سازی، جلد اول: روند الگوی بازسازی، مدیریت سوانح و سیستم اطلاعاتی، به کوشش مصطفی هاشمی، 1 تا3 خرداد 1375، شیراز. هاشمی، مصطفی و روحی، منصوره، (1376)، مزایا و معایب جابجایی و در جاسازی روستا های آسیب دیده، مجموعه مقلات سمینار زلزله، کاهش آسیب پذیری و الگوهای باز سازی، جلد اول: روند الگوی بازسازی، مدیریت سوانح و سیستم اطلاعاتی، به کوشش مصطفی هاشمی، 1 تا3 خرداد 1375، شیراز. 20. Arnall A , Thomas DC, Twyman C, Liverman D(2013): Flooding, resettlement, and change in livelihoods: evidence from rural Mozambique, Disasters,2013 jul,37,468-88 21. Bang ,Henry ngenyam, Roger few(2012):Social risks and challenges in post-disaster resettlement: the case lake Nyos, Cameron,Journal of Risk Research, volume 15,issue 9, 2012,pp1141-1157 22. Iuchi,kanako(2010): Decisions , planning processes, and outcomes of resettlement after disasters, university of Illinois at Urban-champaign 23. Ngai Weng chan(1995): Flood disaster management in Malaysia:an evaluation effectivenes of government resettelment schemes , Disaster prevention and Management, volume 4, issue 4, pp 22-29 24. Tan, Yan and Fajun Yao(2006): Three gorges oroject: effects of resettelment on the environment in the reservoir area and countermeasures, population andenvironment, march 2006,volume 24,issue 4, pp 351-371 25. Wilmsen, brook, Michael, webber, Yuefang duan(2011):Involuntary rural resettelment, resources, strategies, and outcomes at the Three Gorges Dam , China, the journal of envirnmen development, desamber 2011 , vol 20 no,4,pp 355-380. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,176 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 755 |