اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 27 |
| تعداد شماره‌ها | 612 |
| تعداد مقالات | 6,232 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,356,752 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,107,754 |
واکاوی پدیده‌ی شهر- منطقه والزامات مفهومی آن برای نواحی شهری ایران مطالعه موردی: منطقه کلان‌شهری مشهد | ||
| نشریه جغرافیا و توسعه | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 45، دی 1395، صفحه 1-18 اصل مقاله (424.32 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2016.2918 | ||
| نویسندگان | ||
| مظفر صرافی1؛ محمدحسین شریف‌زادگان2؛ ناصر نجاتی* 3 | ||
| 1دانشیار برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 2استاد توسعه اقتصادی و برنامهریزی منطقهای، دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 3کارشناس ارشد برنامهریزی منطقهای دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| مشکلات پیشروی کلان‌شهرها در چند دههی اخیر و عدم توانایی مدیران شهری برای حل این مشکلات، توجه نظریهپردازان را به مقیاسی فراتر از کلان‌شهرها یعنی سطح منطقه جلب نمود. از پدیدههای فضایی نوین جهانی در سطح منطقه، پدیدار شدن ساختاری است که به "شهر- منطقه" تعبیر شده است. مفهوم دقیق و روشن این پدیده همواره با ابهاماتی روبرو بودهاست. در این ارتباط، هدف این پژوهش واکاوی مفهوم شهر- منطقه و همچنین یافتن پاسخی برای این سؤال است که بنابر الزامات مفهوم شهر- منطقهای میتوان این اصطلاح را برای مناطق کلان شهری ایران (منطقه کلان‌شهری مشهد) استفاده نمود یا خیر. بنابراین، برای انجام این مقایسه‌ی تطبیقی در ابتدا تعاریف مختلف شهر- منطقه و نقشها و عملکردهای آن بررسی گردید. در این گذار، سه مؤلفهی اصلی روابط عملکردی، روابط مدیریتی و رقابتپذیری جهانی استخراج و جمعبندی نظری شد. همچنین تبیین گردید که شهر- منطقه میتواند تکهستهای یا چندهستهای باشد که در هرحال به موازات تقسیمات تخصصی و چندگانه درونش، مجموعه‌ای همکنش و برخوردار از صرفه‌جویی‌های ناشی از مقیاس است. بررسی تطبیقی این مؤلفهها با ویژگیهای نظام مدیریتی و برنامهریزی فضایی در منطقهی کلان‌شهری مشهد گویای آن است که تنها مؤلفهی روابط عملکردی برای این منطقه صدق میکند. در واقع، از یک سو ویژگی یکپارچگی نهادی- حکومتی در منطقهی کلان‌شهری مشهد رعایت نشده است و از سوی دیگر با توجه به آنکه این منطقه از ظرفیت‌های لازم برای ورود به مباحث رقابتپذیری جهانی برخوردار نیست لذا میتوان گفت که ویژگی رقابتپذیری در سطح فرامنطقهای برای منطقهی کلان‌شهری مشهد صدق نمیکند. از اینرو پیشنهاد میشود به جای واژهی شهر- منطقه، از واژگانی همچون "مناطق کلان‌شهری" در ایران استفاده نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شهر؛ منطقه؛ منطقهی کلان‌شهری؛ حکمروایی منطقهای؛ رقابت پذیری جهانی؛ منطقه کلان‌شهری مشهد | ||
| مراجع | ||
|
آریایینیا، مسعود (1384). جهانیشدن، منطقهگرایی و ظرفیت دولت ایران، فصلنامه مطالعات بینالمللی. سال دوم. شماره 2. صفحات 159-176 اسدی، ایرج؛ اسفندیار زبردست (1389). گونهشناسی مناطق شهر- بنیاد در مطالعات شهری و منطقهای: با نظری بر واکاوی مفهوم مجموعه شهری در ایران، نشریه هنرهای زیبا. شماره 43. پاییز 1389. صفحات 30-17. پروژه تدوین مأموریت شهرداری تهران (1384)، جلد تدوین مأموریت مطلوب، ستاد تدوین برنامه راهبردی شهرداری تهران. تاج‌بخش، کیان (1385). مدیریت مناطق کلان‌شهری؛ جهانیسازی یا بهبود بهرهوری (بررسی ارتباط بین چالشهای اصلی کلان‌شهر تهران)، مجله مدیریت شهری. شماره 18. صفحات 33-22. رهنما، محمدرحیم (1390). مطالعات برنامه آمایش کلان‌شهر مشهد، جهاد دانشگاهی مشهد. سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1390). مرکز آمار ایران (www.amar.org.ir) فلوریدا، ریچارد (1390). شهرها و طبقه خلاق، مترجم: ابراهیم انصاری و محمد اسماعیل انصاری. چاپ اول. انتشارات جامعهشناسان. فریدمن،یونا(1378).منطقه‌چیست؟ مترجم: سیدمحسن حبیبی، مرکزتحقیقات ساختمان و مسکن. صرافی،مظفر؛ ناصر عظیمی (1389). بایستگی‌های احراز نقش فراملّی برای کلان‌شهرهای ایران، در: نامه انجمن جمعیّت‌شناسی ایران. سال پنجم. شماره 10. صفحات 187- 148. صرافی، مظفر؛ علیرضا محمدی (1389). الزامات مدیریت مناطق کلان‌شهری در فرآیند جهانیشدن با تأکید بر منطقهی کلان‌شهری تهران، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی مدیریت شهری با رویکرد توسعه پایدار. مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری. صرافی،مظفر؛مرتضی قورچی؛ علیرضا محمدی (1388). جهانیشدن، شهرهای جهانی و کلان‌شهر تهران (نقدی بر دیدگاه نایجل هریس)، مجله اقتصاد شهر. شماره سوم. صفحات 97-89. صرافی، مظفر؛ ناصر نجاتی (1393). رویکرد نومنطقهگرایی در راستای ارتقای نظام مدیریت توسعه‌ی فضایی در ایران، مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی. دانشگاه تهران. دوره‌ی 46. شماره 4. صفحات 874-857. طرح تهیه و تدوین برنامه آمایش استان تهران (1388). جلد تحلیل نظام مدیریت و تصمیمگیری، معاونت برنامهریزی استانداری تهران. طرح جامع شهر تهران (1386). مرکز مطالعات و برنامهریزی شهرتهران،شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران. طرح مجموعه شهری تهران و شهرهای اطراف آن، (1379).مرکز مطالعات‌و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، معاونت شهرسازی و معماری. وزارت مسکن و شهرسازی. کاظمیان، غلامرضا (1383). تبیین رابطهی ساختار حاکمیت و قدرت شهری با سازمانیابی فضا، تلاش برای طراحی مدل (نمونه منطقهی کلان‌شهری مشهد)، پایاننامه دکتری. استاد راهنما: اکبر پرهیزکار. دانشگاه تربیت مدرس. کرسول، جان (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش، ترجمهی حسن داناییفرد و حسین کاظمی.ویرایش دوم. انتشارات صفار. مهندسین مشاور فرنهاد (1384). طرح توسعه و عمران (جامع)ناحیه مشهد،سازمان‌مسکن وشهرسازی خراسان. نجاتی، ناصر (1392). امکان‌سنجی بهکارگیری رویکرد نومنطقهگرایی در برنامهریزی‌فضایی منطقهای در ایران (موردپژوهی: شهرستان مشهد)، پایاننامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: مظفر صرافی، دانشکده معماری و شهرسازی. دانشگاه شهید بهشتی. Camagni, R (2001). "The Economic Role and Spatial Contradictions of Global City-Regions: The Functional, Cognitive and Evolutionary Context, in: Scott, A. (ed.), Global City-Region: Trends, Theory, Policy, Oxford University Press.
Catanese, A. J (1988). Evolution and Trends, in: Urban planning (A.J. Catanese & J.C. Snyder, Eds), second edition, Mac Graw Hill Book Company.
Farrell,M., Hettne,B., Langenhove, L (2005). Global Politics of Regionalism Theory and Practice, Pluto Press
Hutchison, R. (2009), Encyclopedia of Urban Studies, Sage publication.
Harding,A(2007). Taking City Regions Seriously? Response to Debate on ‘City-Regions: New Geographies of Governance, Democracy and Social Reproduction’, International Journal of Urban & Regional Research, Volume 31.2,443-58
Herschel, Tassilo & Newman, Peter. (2002). Governance of Europe s City Regions Routledge.
Jacobs, Jane (1984). Cities and the Wealth of Nations,Vintage;Reprint edition(March 12,1985).
Jonas, A., Ward, K (2007). Introduction to a Debate on City-Regions: New Geographies of Governance, Democracy & Social Reproduction, International Journal of Urban and Regional Research, Volume 31.1, 169–78.
Jonas, A (2011). Region and Place: Regionalism in Question, Progress in Human Geography, 36(2) 263–272.
Jonas ,A (2012). City-regionalism : Questions of Distribution and Politics, Progress in Human Geography, 36: 822.
McGuirk, P (2007). The Political Construction of the City-Region: Notes from Sydney, International Journal of Urban and Regional Research, Volume 31.1, 179–87.
Meltzer, J (1984). Metropolis to metroplex, the social and spatial planning of cities, John Hopkins Univ. Press.
Parr, J.B (2014). The Regional Economy, Spatial Structure& Regional Urban Systems, Regional Studies, Volume 48, No. 12, 1926-1938.
Porter, E. Michael (2001). Regions and the New Economics of Competition, in: Scott, A (ed.) Global City-Region: Trends,Theory, Policy, Oxford Press.
Provo, J (2009). Risk-averse Regionalism : The Cautionary Tale of Portland, Oregon, and Affordable Housing, Journal of Planning Education and Research,28: 368.
Prytherch,D(2009). New Euroregional Territories, Old Catalanist Dreams?: Articulating Culture, Economy and Territory In the Mediterranean Arc, European Urban and Regional Studies, 16: 131.
Scot,A.J,Storper,M(2003). Regions, globalization, development. In: Regional studies 37, 579-593.
Sehgal, S (2010). The Evolution of NAFTA : An Experience in Regionalism, India Quarterly: A Journal of International Affairs, 66: 303.
Soderbaum, F(2012). Routledge Handbook of Asian Regionalism, IN : Beeson, M., Stubbs, R., Routledge, London.
Sufian, Abu Jafar Mohammad (1993). "A Multivariate Analysis of the Determinants of Urban Quality of Life in the World's Largest Metropolitan Areas", Urban Studies, Vol. 30, No. 8,1319-1329.
THE STATE OF THE WORLD’S CITIES REPORT 2006/2007 Earthscan& UN Habitat: (2006). Page 6.
Väyrynen, R (2003). Regionalism: Old and New, International Studies Review,5, 25–51.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,465 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,951 |
||