تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 566 |
تعداد مقالات | 5,825 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,160,338 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,459,467 |
جغرافیای اقتصادی ارمینیه از منظر مورخان و جغرافینویسان مسلمان «قرن 1- 7ﻫ . ق» | ||
مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام | ||
مقاله 5، دوره 10، شماره 19، بهمن 1395، صفحه 79-100 اصل مقاله (665.37 K) | ||
نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2017.2975 | ||
نویسندگان | ||
محسن رحمتی1؛ امیر آهنگران2 | ||
1دانشیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان | ||
2استادیار دانشگاه لرستان | ||
چکیده | ||
ارمینیه به عنوان یکی از مهمترین بخشهای منطقۀ قفقاز به علت قرار داشتن بر سر راه جاده ابریشم و مرزهای جهان اسلام با دارالکفر، همواره نقش بارزی در تاریخ تحولات این منطقه ایفاء نموده است. با وجود اینکه ضعف ناشی از نبود مدارک و اسناد آماری در تاریخنگاری اسلامی همواره یکی از موانع عمده برای تشریح جغرافیای اقتصادی ارمنستان و دیگر مناطق مختلف تحت سیطرۀ جهان اسلام بوده است؛ اما اشارات اجمالی و گاه ناچیز جغرافیدانان و سفرنامهنویسان ایرانی و مسلمان نیز نتوانسته این ضعف موجود را مرتفع نماید. این پژوهش درصدد است تا با رویکردی توصیفی و تحلیلی که اساس آن بررسی آثار جغرافینویسان و مورخان ایرانی و عرب قرون اولیه هجری است، ضمن بررسی جغرافیای اقتصادی این منطقه، به شناسایی و تبیین عوامل اثرگذار بر این قضیه بپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که با وجود تهاجم پیاپی اقوام بیگانه به سرزمین ارمینیه و تأثیرات مخرّب آن در اقتصاد این منطقه؛ اما برخی ویژگیهای اقلیمی و طبیعی مساعد همچون وجود دشتهای وسیع و حاصلخیز، ناهمواریهای بسیار مرتفع و غنی از معادن، دریاچهها و رودهای گوناگون سبب شده است تا زمینههای لازم جهت تولید انواع صنایع دستی، محصولات کشاورزی و باغی، پرورش کرم ابریشم، پرورش دام و حیوانات بارکش قوی و زیستِ برخی گونههای نادر ماهیان آبزی و صدور آنها به دیگر مناطق جهان اسلام و شکوفایی اقتصادی و توسعه بازرگانی و تجاری ارمینیه گردد. | ||
کلیدواژهها | ||
ارمینیه؛ محصولات کشاورزی و باغی؛ صنایع تولیدی و دستی؛ معادن زیرزمینی؛ تجارت و بازرگانی | ||
مراجع | ||
منابع
ابن بطوطه، ابى عبدالله محمد بن ابراهیم (1418ق) رحله ابن بطوطه، بیروت: دارصادر.
ابن اثیر، عزالدین علی (1386ق) الکامل فی التاریخ، تصحیح کارل یوهانس تورنبرگ، بیروت، دارصادر.
ابن فقیه، احمد بن محمد بن اسحاق (1885) مختصرکتاب البلدان، لیدن: بریل.
ابن حوقل، محمد بن علی (1967) صوره الارض، لیدن: بریل.
ابن خردادبه، ابوالقاسم عبیدالله (1889) المسالک و الممالک، لیدن: بریل.
ابن رسته، احمد بن عمر (1892) الاعلاق النفیسه، لیدن: بریل.
ابن مسکویه، ابوعلی احمد (1424ق) تجارب الامم و تعاقب الهمم، تحقیق سید کسروی حسن، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابوالفداء، عمادالدین اسماعیل بن علی (1840) تقویم البلدان، اعتنی بتصحیحه ماک کوکین دیسلان، پاریس: دارالطباعه السلطانیه.
اصطخری، ابواسحق ابراهیم (1373) ممالک و مسالک، ترجمه محمد بن اسعد بن عبدالله تستری، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
ادریسى، ابوعبدالله محمد بن محمد (1409ق) نزهةالمشتاق فى اختراق الآفاق، ج1-2، بیروت: عالم الکتب.
بغدادی، صفی الدین عبدالحق (1412ق.) مراصد الاطلاع علی اسماء الامنکه و البقاع، جء1-3، مکان چاپ: بیروت: دارالجیل.
بلاذرى، ابوالحسن احمد (1337) فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، تهران: نشرنقره.
جیهانی، ابوالقاسم بن احمد (1368)، اشکال العالم، ترجمه علی بن عبدالسلام بن کاتب، مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری، مشهد: انتشارات آستان قدس.
حافظ ابرو، شهاب الدین عبد الله خوافى (1375) جغرافیاى حافظ ابرو، ج1-3، تهران: میراث مکتوب.
حدود العالم من المشرق الی المغرب (1362) به کوشش منوچهر ستوده، تهران: کتابخانه طهوری.
حسینی، صدرالدین ابوالفوارس (1933) اخبارالدوله السلجوقیه، تصحیح محمد شفیع، لاهور.
حموى، یاقوت (1362) برگزیده مشترک، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: امیرکبیر.
حموى، یاقوت (1383) معجم البلدان، ج1-2، تهران: سازمان میراث فرهنگى.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (1380) تاریخ حبیب السیر، ج1-4، تهران: خیام.
دمشقى، شمسالدین محمد (1382) نخبه الدهرفى عجائب البر و البحر، تهران: اساطیر.
دهخدا، علی اکبر (1372) لغت نامه دهخدا، ج7، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عمادالدین کاتب الاصفهانی (1318ق) زبده النصره و عصره الفطره، اختصره الفتح بن علی البنداری، قاهره: دارالکتب العربیه.
فطرس، محمد حسن (مرداد و شهریور 1368) «جغرافیای اقتصادی و اهمیت آن در برنامه ریزی توسعه»، فصلنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 30، ص50-53.
قبادیانى، ناصرخسرو (1381) سفرنامه، تهران: انتشارات زوار.
قدامه بن جعفر (1981) الخراج و صناعة الکتابه، بغداد: دارالرشید للنشر.
قزوینى، زکریا بن محمد بن محمود (1373)، آثار البلاد و اخبار العباد، تهران: امیر کبیر.
کسروی، احمد (1377) شهریاران گمنام، تهران: جامی.
مجمل التواریخ و القصص (1318) تصحیح محمدتقی بهار، تهران: کلاله خاور.
مسعودی، علیبنحسین، (1409) مروجالذهب و معادنالجوهر، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت: دارالفکر.
________________ (1421) التنبیه و الاشراف، بیروت: دار و مکتبه الهلال.
مستوفى، حمدالله (1362) نزهه القلوب، تصحیح و تحقیق گای لسترنج، تهران: دنیای کتاب.
مطیعی لنگرودی، سید حسن (1390) جغرافیای اقتصادی ایران «کشاورزی، صنعت و خدمات»، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
مقدسى، أبو عبدالله محمد بن أحمد (1411ق) احسن التقاسیم فى معرفه الاقالیم، القاهره: مکتبه مدبولى.
منجم باشی، احمد بن لطف الله (1963) فصول من تاریخ الباب و شروان، اعتنی بنشرها و التعلیق علیها و. مینورسکی، مسکو.
مینورسکی، و. (1375) پژوهشهایی در تاریخ قفقاز، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
نیشابوری، ظهیرالدین (1332) سلجوقنامه، به اهتمام اسماعیل افشار، تهران: ابن سینا.
عقوبى، احمد بن ابى یعقوب (1422ق) البلدان، بیروت: دارالکتب العلمیه. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,902 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 753 |