تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 735 |
تعداد مقالات | 7,132 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,585,071 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,938,182 |
تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق کلانشهر اهواز | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 10، دوره 7، شماره 22، فروردین 1396، صفحه 99-116 اصل مقاله (1.49 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2017.3031 | ||
نویسندگان | ||
دکتر سعید امانپور1؛ دکتر سعید ملکی1؛ نبی الله حسینی شه پریان* 2 | ||
1دانشیار در گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
چکیده | ||
یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعۀ فیزیکی شهرهای کشور در دهههای اخیر، ازهمپاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده که زمینهساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در کلانشهر اهواز میباشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و ازنظر روش، ترکیبی از روشهای توصیفی– تحلیلی است و در گردآوری دادهها از شیوۀ کتابخانهای و اسنادی استفاده شده است. مناطق هفتگانۀ اهواز بهعنوان واحدهای جغرافیایی در سنجش «عدالت فضایی» و 14 شاخص تعیینکنندۀ خدمات عمومی برای رسیدن به این هدف انتخاب شدهاند. سپس با استفاده از نظرات کارشناسان اقدام به میزان اهمیت شاخصها در محیط فازی (AHP FUZZY) شد. برای تحلیل و رتبهبندی مناطق شهری از منظر برخورداری از خدمات عمومی، از مدلهایی چون ویکور (VIKOR)، الکتر (ELECTRE) و تاپسیس فازی (FTOPSIS) و برای رسیدن به یک نتیجۀ واحد از تحلیل دادهها در مدلهای مختلف، از روش تلفیقی میانگین رتبهها استفاده شده است.تجزیهوتحلیل دادههای پژوهش نشان میدهد که مناطق 3 و 4 در رتبۀ اول برخورداری، مناطق 1 و 2 نیمهبرخودار و مناطق6، 7 و 8 رتبۀ آخر را در بین مناطق دیگر ازلحاظ برخورداری از شاخصهای خدمات شهری به خود اختصاص دادهاند. سپس برای سنجش ارتباط بین جمعیت و برخورداری از خدمات شهری، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. ضریب همبستگی (471/0) بهدست آمده گویای این واقعیت است که ارتباط ضعیفی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات وجود دارد. درصورتیکه ضریب همبستگی بهدست آمده از آزمون پیرسون (810/0) نشان میدهد که توزیع خدمات، ارتباط قوی و مستقیمی با مساحت دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
پراکنش جمعیت؛ خدمات شهری؛ روش میانگین رتبهها؛ اهواز | ||
مراجع | ||
آمارنامه کلانشهر اهواز (1392). امیری، مقصود؛ دارستانی فراهانی، احمد (1392). تصمیمگیری با معیارهای چندگانه. تهران: نشر دانشگاهی کیان. پادروندی، بهزاد (1392). بررسی و سطحبندی وضعیت پایداری توسعه در شهرستانهای استان لرستان. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. گروهجغرافیا و برنامهریزیشهری. دانشگاه محققاردبیلی. پوراحمد، احمد؛ خلیجی، محمدعلی (1393). قابلیتسنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک ویکور (مطالعۀ موردی: شهر بناب)، مجلۀ علمی- پژوهشی برنامهریزی فضایی دانشگاه اصفهان، سال چهارم. شمارۀ دوم. صص16-1. جوکار، سجاد (1390). بررسی الگوهای مراکز خرید و مجتمعهای تجاری در شهر اهواز. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا و برنامهریزیشهری. دانشگاه شهید چمران اهواز. حاتمینژاد، حسین؛ فرهودی، رحمتالله؛ محمدپورجابری، مرتضی (1387). تحلیل نابرابریهای اجتماعی در برخورداری از کاربریهای خدمات شهری (مطالعه موردی: شهر اسفراین). فصلنامۀ پژوهشهای جغرافیای انسانی دانشگاه تهران، دورۀ 41. شمارۀ 65. صص 85-71. حاتمینژاد، حسین؛ منوچهریمیاندوآب، ابراهیم؛ حاتمینژاد، حجت (1391). شهر و عدالت اجتماعی، تحلیلی بر نابرابریهای محلهای (مطالعۀ موردی: محلههای قدیمی شهر میاندوآب). مجلۀ پژوهشهای جغرافیای انسانی دانشگاه تهران. شمارۀ 80. صص 63-41. حسینیشهپریان، نبیالله (1394). تحلیلی بر عدالت فضایی با تأکید بر خدمات عمومی شهری کلانشهر اهواز. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری. دانشگاه شهید چمران اهواز. خبوک، طیبه (1393). ارزیابی توزیع فضایی خدمات شهری با رویکرد عدالت اجتماعی (مورد پژوهشی: منطقۀ 3 بندرعباس). پایاننامۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری. دانشکده علوم اجتماعی و جغرافیا دانشگاه یزد. ساوج، مایک؛ وارد، آلن (1380). جامعهشناسی شهری. ترجمۀ ابوالقاسم پوررضا. تهران: انتشارات سمت. سلیمانیراد، اسماعیل (1393). طبقهبندی پوشش زمین شهری مبتنی بر هوش مصنوعی با استفاده از تصاویر سنجش از دور (مطالعۀ موردی: محلۀ کیانپارس اهواز. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری. دانشگاه شهید چمران اهواز. شریفی، عبدالنبی (1385). عدالت اجتماعی و شهر: تحلیلی بر نابرابریهای منطقهای در شهر اهواز. پایاننامۀ دورۀ دکتری جغرافیا، گرایش برنامهریزی شهری. دانشگاه تهران. طرح راهبردی توسعه و عمران (جامع) شهر اهواز (1390). مهندسان مشاور معماری و شهرسازی عرصه. علیزاده، آزاده (1392). بررسی و تحلیل سازمان فضایی شهر یزد از منظر عدالت فضایی. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری. دانشگاه تربیتمدرس تهران قرهنژاد، حسن (1376). بررسی توزیع جغرافیایی مراکز بهداشتی– درمانی در شهر اصفهان. فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی دانشگاه اصفهان. شمارۀ 44. صص102-91. کاظمی، علیاکبر (1392). تحلیل توزیع خدمات عمومی شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر شیراز). پایاننامۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه زابل. ماسگریو، ریچارد (1376). مالیۀ عمومی در تئوری و عمل. ترجمۀ مسعود محمدی و یدالله ابراهیمیفر. تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور. نسترن، مهین (1380). تحلیل سنجش درجۀ تمرکز و پراکنش شاخصهای بهداشتی– درمانی شهر اصفهان. مجلۀ جغرافیا و توسعه دانشگاه زاهدان. شمارۀ 9. صص162-145. هاروی، دیوید (1376). عدالت اجتماعی و شهر. ترجمۀ فرح حسامیان، محمدرضا حائری و بهروز منادیزاده. تهران: شرکت پردازش و برنامهریزی شهری، وابسته به شهرداری تهران.
Blacksell, Mark and Exeter, U. k (1990), Social Justice and Access to Legal Services: a Geographical Perspective, Geoforum , Vol. 21,No
Cho, Chun Man(2003), Study on effects of resident-perceived neighborhood boundaries on public services: Accessibility & its relation to utilization: Using Geographic Information System focusing on the case of public parks in Austin, Texas A&M University, Texas.Economics.
Delbosc , A. and G., Currie (2011), "Using Lorenz curves to assess public transport equity", Journal of Transport Geography, 19.
Gaffron, Phi line(2012),Urban transport environmental Justice and human daily activity Patterns, Transport Policy 20.
Greer,John Robert (2002), Equity in the spatial distribution of municipal services: how to operationalize the concepts and institutionalize a program The University of Texas at Dallas.
Kaphle, Isha(2006), evaluating people’s accessibility to public parks using Geographic Information Systems: A case study in Ames, Iowa, Iowa State University, USA.
Laurent E( 2011), Issues in environmental justice within the European Union, Ecological Lees, N(2010), "Inequality as an Obstacle to World Political Community and Global Social Justice", Oxford University, Paper to be Presented at the SGIR, 7th Annual Conference on International Relations, Sweden, September9-11. Litman, T. (2007), Evaluating Transportation Equity: Guidance for incorporating Impacts in Transportation Planning, Victoria Transport Policy institute.
Marcotullio, Peter, J (2001), Asian Urban Sustainability in the era of globalization, united Nation University, Institute of Advanced Studies, Tokyo, Japan.
Savas, E.S(1978), On Equity in Providing Public Services. Management Science, Vol.24, No.
Smith ‚ D.M (1994) ‚" The quality of life" Human Welfare and Social Justice in Companion Encyclopedia of Geographers‚ V.70‚N.2, p 787.
TalenVanslyn, L (1998), Assessing Spatial Equity: An Evaluation Measures of Accessibility to public Playgrounds. Enuironment and Planning.
Tsou, K. W. Hung, Y.T. Chang, Y. T. Chang.Y. T(2005), an accessibility based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities, Cities,2005.
Hewko, & Jared Neil, (2001). Spatial Equity in the Urban Environment: Assessing Neighborhood Accessibility to Public Amenities, University of Alberta, Canada.
Omar, I. (2005), "Evaluating accessibility using house - level data: A spatial equity prespective", Computer, Environment and Urban System. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,298 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,180 |