تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 550 |
تعداد مقالات | 5,697 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,962,494 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,346,347 |
تحلیل محدودیت های ژئومورفولوژیکی در گسترش کالبدی شهر با تاکید بر فرسایش خندقی ( مطالعه موردی: شهر مُهر در جنوب استان فارس) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 7، دوره 6، شماره 12، تابستان 1396، صفحه 105-124 اصل مقاله (2.61 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2017.3061 | ||
نویسندگان | ||
محمد غلامی ![]() | ||
1عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور | ||
2دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی،دانشگاه خوارزمی | ||
3دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
یکی از مسائل اساسی شهرهای کشورهای در حال توسعه، مسئله رشد سریع جمعیت و گسترش کالبدی است. برای تعیین جهات بهینه گسترش کالبدی- فیزیکی شهرها، لازم است تا شناخت و تحلیل دقیقی از خصوصیات زمین و تناسب آن در دسترس برنامه ریزان و مدیران شهری باشد. مسئله اصلی این پژوهش، پدیده فرسایش خندقی و اثر گذاری آن بر روند گسترش کالبدی شهر مُهر در جنوب استان فارس می باشد. بر همین مبنا هدف از انجام پژوهش حاضر، شناخت پدیدهها و فرآیندهای ژئومورفولوژیکی موثر بر گسترش کالبدی شهر با تاکید بر فرسایش خندقی و محدودیتهایی است که این عوامل برای توسعه شهری فراهم میکنند، می باشد. مواد مورد استفاده در این پژوهش شامل نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1:25000، زمین شناسی، داده های کاربری زمین و عکسهای هوایی مربوط به سالهای 1335 ، 1373 و 1392 میباشد. پس از تهیه کلیه دادهها، از روش AHP جهت پهنه بندی خطر فرسایش خندقی منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. نتیجه بررسیها نشان داد که شهر مُهر برای گسترش فیزیکی- کالبدی در تمامی جهات با محدودیتهای ژئومورفولوژیکی مواجه است. اما فرآیندهای مربوط به فرسایش خندقی و شیب مهمترین فرآیند محدود کننده توسعه شهری می باشند. بیشترین این محدودیتها در شمال، شمال غرب، شمال شرق و جنوب شهر مورد مطالعه وجود دارد. همچنین نتایج پهنه بندی فرسایش خندقی نشان داد سنگ شناسی، کاربری زمین، فاصله از آبراهه، شیب و فاصله از جاده به ترتیب دارای بیشترین تا کمترین ارزش از نظر خطر فرسایش خندقی در منطقه مورد مطالعه بوده و محدوده شهر مُهر، در پهنه با خطر زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. با توجه به اینکه این نوع از فرسایش دارای پیچیدگیهای خاص خود است، به نظر می رسد مهم ترین راهکار برای جلوگیری از رشد و گسترش فرسایش خندقی در محدوده شهر مورد مطالعه،انجام روش های مهندسی برای کنترل آبراهه ها در کوتاه مدت و اقدامات آبخیز داری به منظور کنترل رواناب در بلند مدت، همراه با اجرای برنامههای مدیریتی در زمینه اصلاح خاک می باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
گسترش کالبدی شهر؛ محدودیت های ژئومورفولوژیکی؛ فرسایش خندقی؛ روش AHP؛ شهر مُهر | ||
مراجع | ||
احمدی، حسن (1378)، ژئومورفولوژی کاربردی، جلد 1 (فرسایش آبی)، انتشارات دانشگاه تهران. چاپ دوم، 688 ص احمدی، مهدی (1390)، تحلیل عوامل موثر بر شکل گیری و گسترش فرسایش خندقی (مطالعه موردی حوضه دشت کهور لامرد، استان فارس)، پایان نامه کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، به راهنمایی دکتر سید محمد زمان زاده بیاتی خطیبی، مریم (1385)، ویژگی های خندق و عوامل کنترل کننده ی فرآیندهای خندق زایی، دو فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 7، بهار و تابستان، دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 115-136 ثقفی، مهدی و اسماعیلی، رضا (1388)، تحلیل های مورفومتری عوامل تشکیل و تحول آبکندها در حوضه آبریز شاخن(استان خراسان جنوبی)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 15، دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 133-150 رفاهی، حسینقلی (1385)، فرسایش آبی و کنترل آن، تهران، موسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 672 ص شایان، سیاوش و همکاران (1388)، تحلیل امکانات و محدودیت های زئومورفولوژیک در انتخاب محورهای توسعه شهری(مورد: شهر داراب)، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 13، شماره 2، دانشگاه تربیت مدرس، صص 31-53 صوفی، مجید (1383)، فرآیند ایجاد خندق و نرخ رشد آن در لامرد و علا مرودشت، تهران، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری طباطبائی، سید محمدرضا (1379)، بررسی تغییرات فرسایش خندقی در استان خوزستان با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دومین همایش ملی فرسایش و رسوب، ص77-63 قدوسی، جمال (1382)، مدل سازی مورفولوژی فرسایش خندقی و پهنه بندی امکان وقوع آن(مطالعه موردی:آبخیز زنجان رود)، رساله دوره دکتری، تهران، دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی عابدینی، موسی (1384)، پژوهشی در فرسایش خندقی ارتفاعات جنوب غرب دشت هادی شهر(شمال غرب آذربایجان شرقی) از طریق روش ها و تکنیک های جدید، مجله جغرافیا و توسعه، شماره ۶، دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 113-134 علیزاده، امین (1368)، فرسایش و حفاظت خاک، انتشارات آستان قدس رضوی. 258 ص. عیسایی، حسین و صوفی، مجید (1384)، پراکنش آبکندها در اقلیم مختلف استان گلستان، مجموعه مقالات دومین همایش فرسایش و رسوب، 9 و 10 شهریور، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیز داری کشور، 5 ص نظری سامانی، علی اکبر و همکاران (1388)، بررسی عوامل موثر در تولید رسوب حاصل از فرسایش خندقی در حوضه های آبخیز کوچک (مطالعه موردی: حوضه آبخیز دره کره- بوشهر)، پژوهش های جغرافیای طبیعی، شماره 69، دانشگاه تهران، صص 19-34 درگاه اینترنتی اداره کل هواشناسی استان فارس www.farsmet.ir Ehiorobo, J.O. & Audu, H. A. P., (2012), Monitoring of Gully Erosion in an urban Area using Geoin for mation Technology, Journal of Emerging Trends in Engineering and Applied Sciences(JETEAS)3(2).PP270-275 Frankl, A., (2012), Gully development and its spatio-temporal variability since the late 19th century in the northern Ethiopian Highlands,AFRIKA FOCUS, volume 25,Nr 2,pp 121-131 Hudson, n. w., ( 1985), Soil conservation, 152 p. Morgan, R. P. C., (1995), Soil erosion and conservation, second edition, Longman, 198 pp. Ni, Jin-Ren, (2008),"Soil erosion assessment based on minimum polygons in the Yellow River basin", China. Geomorphology, Volume 93, Issues 3–4, 15 January 2008, Pages 233–252 Poeson, J. et al., (2003), Gully Erosion and Environment Change, Importance and Research Needs,Catena,50,pp 91-133 Rijsdijk, A, Bruijnzeel, L. A. S and Prins, TH. M., (2006), Sediment yield from gullies, riparian mass wasting and bank erosion in the upper konto catchment, east java, Indonesia, geomorphology, no: 87, pp. 38-52. Sadhiro,Y., (2001), Analysis of surface changes using primitive events, Geographical information scince.vol 15.issue 6, pp 523-538 Schmitt, A and et al., (2006), Time and scale of gully erosion in the jediczny dol gully system, south-east Poland, geomorphology, No: 101, pp. 192-208. Tucker.G.E., (2005), Implications of bank failures and fluvial erosion for gully development :Field Study and modeling. Journal of Geophysical Research, TOC ,Volume 110, Issue F1 March 2005,pages 1-23 Vandaele, K. et al., (1996), Geomorphic Threshold conditions for Ephemeral Gully Erosion, Geomorphology,Vol 16, pp.161-173 Vandekrckrckove , L., J. Poesen., G, Govers, (2003), Medium term gully headcutrates in southeast Spain determined from aerial photographs and groud measurements, catena, 50, 329-357. Wasson, R. J. et al., (1996), Rates of Erosion and sediment Transport in Australia, IAHS Publications 236,pp 139-148. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 563 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 621 |