تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 557 |
تعداد مقالات | 5,770 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,024,984 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,394,066 |
تحلیل الگوهای همدید خطرآتشسوزی در جنگلهای شمال ایران (استان گلستان) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 2، دوره 7، شماره 17 - شماره پیاپی 3، آذر 1397، صفحه 19-36 اصل مقاله (6.55 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2017.3279 | ||
نویسندگان | ||
داریوش رحیمی ![]() | ||
1دانشیار اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان- دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آب و هواشناسی سینوپتیک | ||
چکیده | ||
آتشسوزی جنگلها به دلیل نوسانات عناصر اقلیمی کاهش رطوبت، افزایش دما، وزش باد و استقرار الگوهای همدید بهعنوان یک مخاطره محیطی ناشی از گرمایش جهانی در سالهای اخیر روند روبه افزایش داشته است. ایران با استقرار در منطقهای با اقلیم خشک و نیمهخشک سهم کمی از جنگلهای جهان را دارد که همین مقدار نیز درنتیجه آتشسوزی و تخریب انسانی بهشدت در حال کاهش است. استان گلستان در ساحل دریای خزر به دلیل دریافت بارش بیشتر و تعدیل دما یکی از رویشگاههای جنگلی کشور است. جنگلهای این استان در سالهای اخیر دچار آتشسوزیهای زیادی گردیده است. این پژوهش با استفاده از دادههای اقلیمی سطح زمین و جو بالا، خصوصیات فیزیوگرافی و دادههای آتشسوزی دوره آماری 1392-1384 با روش محیطی به گردشی در استان گلستان انجامگرفته است. طبق بررسیها 38% در تابستان و 29% آتشسوزیها در فصل پاییز، بیشتر آتشسوزیها در دامنههای شمالی و شمال غربی البرز و درشیب 3-0 درصد و ارتفاعی 729- 0 متر از سطح دریا رخدادهاند. تحلیل اقلیمی این پدیده نیز افزایش 2 تا 6 درجه سانتیگراد، عدم ریزش بارش، کاهش رطوبت، افزایش سرعت باد در روز آتش سوزی نسبت بهروز قبل و در جو بالا وجود موج گرمایی، افزایش ضخامت جو در تراز 1000- 500 را نشان میدهد. از نتایج دیگر تفاوت الگوی جریان بادها در دو فصل سرد و گرم است. در فصل سرد سال حاکمیت جریانهای جنوبی با ایجاد گرمباد (باد گرمیچ) و در فصل گرم سال تسلط زبانه پرفشار آزور در ایران و یک کمفشار حرارتی در بیابانهای ترکمنستان شرایط مناسبی جهت وزشهای شمالی ایجاد نموده و باعث رخداد آتشسوزی یا گسترش آن میگردد. لذا با کمک عوامل ذکر شده موثر درآتشسوزی به ویژه پیش بینی های همدید میتوان نسبت به کاهش خسارات آن در چارچوب مدیریت ریسک اقدام نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
آتشسوزی جنگل؛ استان گلستان؛ گرمباد؛ جو بالا | ||
مراجع | ||
رنجبر سعادت آبادی، عباس و جمیله پورمیرزا (1394)، مطالعه ی هواشناختی پدیده گرمباد در استان گیلان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره40، صص 90-69. زاده نویری، نساء (1380)، تاثیر اقلیم بر آتش سوزی جنگلهای شمال کشور، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، استاد راهنما: شهریار خالدی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. سازمان منابع طبیعی استان گلستان (1393)، پایگاه دادههای آتشسوزی جنگلها. شیرزادی، هما (1371) بررسی اوضاع سینوپتیکی و فیزیکی پدیده فون و آثار مخرب آن بر استان های شمالی کشور، پایان نامه کارشناسی ارشد، هوشنگ قائمی، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران. عدل، احمدحسین (1339) آبو هوای ایران، چاپخانه دانشگاه تهران. عزیزی، قاسم، فرزانه برزو و بهلول علیجانی (1391) واکاوی همدید آتش سوزی در جنگلهای شمالی ایران مورد: استان های گیلان و گلستان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پرتال جامع علوم انسانی، دوره شانژدهم، شماره 3، پاییز، صص 98-79. عزیزی، قاسم و یدالله یوسفی (1388) گرمباد (باد فون) و آتشسوزی جنگل در استان های مازندران و گیلان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره92، صص 28-3. علیزاده، امین (1390) اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه امام رضا، چاپ32، ویرایش پنجم. علیجانی، بهلول (1381) اقلیم شناسی سینوپتیک، انتشارات سمت، تهران. قویدل رحیمی، یوسف (1389) نگاشت و تفسیر سینوپتیک اقلیم با استفاده از نرم افزار Grads، چاپ سها دانش محمدی، حسین و اسماعیل یلمه (1392) تحلیل آماری - همدیدی آتشسوزی جنگل در استان گلستان، پژوهش های اقلیم شناسی، شماره پانزدهم و شانزدهم|، پاییز و زمستان، صص80-64. Adab, Hamed, Kasturi Devi Kanniah, Karim Solaimani, (2013), Modeling forest fire risk in the northeast of Iran using remote sensing and GIS techniques, Natural Hazards,65(3): 1723–1743. Antti Kilpeläinen, Seppo Kellomäk, Harri Strandman, Ari Venäläinen, (2010), Climate Change Impacts on Forest Fire Potential in Boreal Conditions in Finland, Climatic Change.103:383–398. Aurelia B M, (2003). A Hedonic Valuation of Urban Green Areas, Landscape, and Urban Planning, 66(1): 35-41. Costanza, Grootr, (1997), The value of the world's ecosystem services and natural capital. Nature, 387: 253- 260. Cumhur Güngöroğlu, (2016), Determination of forest fire risk with fuzzy analytic hierarchy process and its mapping with the application of GIS: The case of Turkey/Çakırlar, Journal Human and Ecological Risk Assessment,23( 2): 388-406 Hamed Adab, Kasturi Devi Kanniah, Karim Solaimani, (2013), Modeling forest fire risk in the northeast of Iran using remote sensing and GIS techniques, Nat Hazards,65:1723–1743. Joseph., Pollina, and Brian. A Colle, (2013), Climatology and Meteorological Evolution of Major Wildfire Events over the Northeast USA, Weather, and Forecasting:28(1):175-193. IFFN, 2000. International forest fire news. No.23-December. Kong Fan-Hua, LI Xiu-zhen, YIN Hai-wei, (2004), Landscape Change on Burned Blanks in Da Hinggan Mountains. Journal of Forestry Research, 15(1): 33-38. Pereira, Mário G and ET, (2005), Synoptic Patterns Associated with Large Summer Forest Fires in Portugal, Agricultural and Forest Meteorology, 129(1-2):11-25. Rajeev K J, Saumttra M, Kumaran D R, (2002), Forest Risk Zone Mapping from Satellite Imagery and GIS, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, (4): 1-10. Tsoi, O.M, (2008), The Natural Factors that are Responsible for Forest Fires in the Southern Far East, Geography and Natural Resources, 30(2):37-20. Yang X, Tang G, Zhang W, Zhu S, (2011), Accuracy Assessment of ASTER GDEM in North Shaanxi. In: Advances in Cartography and GIS science. 2(6): pp 371–382. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 479 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 386 |