تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 566 |
تعداد مقالات | 5,825 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,162,146 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,460,848 |
ارزیابی آسیبپذیری آبخوان دشت اشنویه با استفاده از مدلهای دراستیک و سینتکس | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 7، دوره 7، شماره 17 - شماره پیاپی 3، آذر 1397، صفحه 99-120 اصل مقاله (4.9 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2017.19542.1219 | ||
نویسندگان | ||
اصغر اصغری مقدم ![]() | ||
1استاد هیدروژئولوژی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز | ||
3کارشناس آبهای زیرزمینی، شرکت آب منطقهای آذربایجان غربی | ||
چکیده | ||
افزایش روزافزون فعالیتهای کشاورزی، صنعتی و توسعه شهری، باعث آلودگی و کاهش کیفیت منابع آب زیرزمینی در اکثر آبخوانها شده است. این در حالی است که پاکسازی آب زیرزمینی پس از آلودگی بسیار پر هزینه و فرآیندی طولانی است و اغلب زمانی آلودگی تشخیص داده میشود که رفع آلودگی آبخوان تقریباً غیر ممکن است. یکی از روشهای مناسب برای جلوگیری از آلودگی آب زیرزمینی، شناسایی مناطق آسیبپذیر آبخوان است. این پژوهش باهدف بررسی آسیبپذیری ذاتی آبخوان دشت اشنویه با استفاده از مدلهای آسیبپذیری دراستیک و سینتکس انجام شد. برای تهیه هر دو مدل از هفت پارامتر هیدرولوژی و هیدروژئولوژی عمق تا سطح ایستابی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، تأثیر منطقه غیراشباع، هدایت هیدرولیکی و توپوگرافی استفاده شد. پس از تهیه لایههای هر یک از پارامترها در محیط جیایاس، لایهها باهم تلفیق شدند و نقشه نهایی آسیب-پذیری دشت تهیه گردید. برای حصول اطمینان از نتایج مدلهای آسیبپذیری از دادههای نیترات که در شهریور 1394 از 25 چاه کشاورزی برداشتشده بود استفاده شد. برای بهینهسازی و کارای بیشتر مدلها، همبستگی بین هریک از پارامترها با مقادیر نیترات بررسی شد و طبق نتایج همبستگی و نظر کارشناسی وزن هر یک از پارامترهای مدل تغییر کرد و نقشه نهایی تهیه شد. مدل دراستیکاصلاحی همبستگی 3/76 درصد و مدل سینتکساصلاحی همبستگی 56/67 درصد با مقادیر نیترات دارند. اندیس آسیب-پذیری دراستیکاصلاحی مقادیری بین 68 تا 191 و برای سینتکساصلاحی 108 تا 224 به دست آمد. نتایج نشان داد که هر دو مدل دراستیکاصلاحی و سینتکساصلاحی برای تعیین آسیبپذیری دشت اشنویه مناسب هستند و مدل دراستیک اصلاحی نسبت به مدل سینتکس اصلاحی نتایج بهتری را برای تعیین آسیبپذیری ذاتی این دشت نشان میدهد. براساس مدلهای آسیبپذیری دراستیک و سینتکس مناطق مرکزی دشت داری بیشترین و مناطق جنوب غربی و حاشیههای دشت داری کمترین میزان پتانسیل آسیبپذیری است. | ||
کلیدواژهها | ||
آسیبپذیری؛ آب زیرزمینی؛ دشت اشنویه؛ دراستیک؛ سینتکس | ||
مراجع | ||
آزاد شهرکی فخرالدین، عبدوالوحید آغاسی، آزاد شهرکی فرزاد. زارعی، علیرضا (1388)، ارزیابی پتانسیل و آنالیز حساسیت آسیبپذیری آب زیرزمینی دشت هشتگرد به روش دراستیک، مجله آب و فاضلاب، شماره 2، سال 1389، ص 61-70 اصغری مقدم اصغر (1389)، اصول شناخت آبهای زیرزمینی، انتشارات دانشگاه تبریز، ص 7 اصغری مقدم اصغر، فیجانی الهام، ندیری عطاالله (1388)، ارزیابی آسیبپذیری آب زیرزمینی دشتهای بازرگان و پلدشت با استفاده از مدل دراستیک بر اساس GIS، مجله محیط شناسی، سال سی و پنجم، شماره 52، ص 55 تا 64. خدایی کمال، شهسواری علی اکبر، اعتباری بهروز (1385)، ارزیابی آسیبپذیری آبخوان دشت جوین به روشهای DRASTIC و GODS، مجله زمینشناسی ایران، 4، صص 73-87. سازمان آب منطقهای استان آذربایجان غربی (1393)، گزارش ارزیابی منابع آب دشت اشنویه معروفی صفر، سلیمانی سامره، قبادی، محمد حسین، رحیمی قاسم، معروفی حسین (1391)، ارزیابی آسیبپذیری آبخوان دشت ملایر با استفاده از مدلهای DRASTIC، SINTACS، SI، مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک، 19(3)، صص141-166 میرزاوند محمد، قاسمیه هدی (1393)، ارزیابی آسیبپذیری با استفاده از مدل دراستیک و تحلیل حساسیت تک پارامتری، مطالعه موردی: آبخوان دشت کاشان. فصلنامه بین المللی پژوهشی تحلیلی منابع آب و توسعه، سال چهارم، شماره (1)، صص 92-102 نیکنام رامین، محمدی کورش، جوهری مجد وحید (1386)، ارزیابی آسیبپذیری آبخوان کرج – تهران با استفاده از روش دراستیک و منطق فازی، مجله تحقیقات منابع آب ایران،3(2)، صص 39-47. Aller, L. Bennet, T. Leher, J.H. Petty, R.J. and Hackett, G., )1987(, DRASTIC: A Standardized system for evaluating groundwater pollution potential using hydro- geological settings, Kerr Environmental Research Laboratory, U.S Environmental Protection Agency Report (EPA/600/2-87/035). Almasira, M. N., (2008), Assessment of intrinsic vulnerability to contamination for Gaza coastal aquifer, Palestine, Journal Environ. Manag, Volume 88: pp. 577-539. Al-Adamat, R.A.N. Foster, S.M.J. Baban, (2003), Groundwater vulnerability and risk mapping for the Basaltic aquifer of the Azraq basin of Jordan using GIS, Remote sensing and DRASTIC, Journal Applied Geography, 23, pp. 303-324. Babiker, I.S. Mohammed, M.A.A. Hiyama, T. and Kato, K., (2005), A GIS-based DRASTIC model for assessing aquifer vulnerability in Kakamigahara Heights, Gifu Prefecture, central Japan, Journal Science of the Total Environment volume 345: pp. 127-140. Cashman P. M., and Preene, M., (2001), Groundwater lowering in construction: a practical guide, USA, and Canada. Civita, M., (1994), Le carte della vulnerabilita degl acqiferi all’inquinamento, Teoria & Practia (Aquifer vulenerability maps to Pollution) (in Italian), Pitagora Ed, Bologna, p 325. Corniello, A., Ducci, D., and Napolitano, P., (1997), Comparison between example in the Piana Campana, In Journal Engineering Geology and the Environment, Balkema, Rotterdam, The Netherlands, pp. 1721- 1726, Daly, D., and Drew, D., (1999), Irish Methodology for Karst aquifer protection. In: Beck, B.F., Pettit, A.J. and Herring, J.G. (eds.), Journal Hydrogeology and Engineering Geology of Sinkholes and Karst, Rotterdam, Balkema, pp. 267-272. Fetter, C.W., (1990), Contaminant Hydrology, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ, pp. 604. Foster, S.S., (1987), Fundamental concepts in aquifer vulnerability, pollution risk, and protection strategy, In van Duijvebooden, W., Van Waegeningh, H.G. (Eds), Vulnerability of Soils and Groundwater to Pollution. TNO Committee on Hydrological Research, The Hague, Proceedings, and Information, 38: pp 69-86. Gogu, R.C., and Dassargues, A., (2000), Current and future challenges in groundwater vulnerability assessment using overlay and index methods, Environmental Geology, Volume 39: pp. 549-559. Hamza, M.H., Added, A., Frances, A., and Rodriguez, R, (2007), Validite de1’application des methods de vulnerabilite DRASTIC, SINTACS et SI A 1’ etude de la pollution par les nitrates dans la nappe phreatique de Metalline-Ras Jebel-Raf(Nord- East Tunisien) C. R. Gesci, Volume 339: pp.493-505. Katta, B., A.F., Walid and A.R. Al Charideh, (2010), Groundwater vulnerability RISK method, Journal of Environmental Management, Volume 91, pp 1103-1110. Nober, R.C. M., O. C. Rotunno Fiiho, W. J., Mansur, M. M. M., Nober and C. AN., Cosenza, (2007), Groundwater vulnerability and risk mapping using GIS, Modeling and a fuzzy logic tool, Journal of Contamination Hydrology, Volume 94, pp. 277-292. Piscopo, G., (2001), Groundwater vulnerability map, explanatory notes, Castlereagh Catchment, NSW, Department of Land and Water Conservation, Australia. Ribero, L., (2000), Desenvolvimento de um 1 ndic para avaliar a susceptibilidade, ERSHA-CVRM, pp. 8. Stigter, T.Y. Ribeiro. L, and Carvaiho Dill, A. M. M., (2006), Evaluation of an intrinsic and a specific vulnerability assessment method in comparison With groundwater salinization and nitrate contamination level in two agriculture regions in the south of Portugal, Hydrogeo1 Journal, Volume 14: pp. 79-99. Todd, P.K., (1980), Groundwater, Hydrology, Kluwer Academic Publisher, pp. 400. Van Stemproot, D., Evert, L., and Wassenaar, L., (1993), Aquifer vulnerability index: a GIS compatible method for groundwater vulnerability mapping, Journal Canadian Water Resources. Volume 18: pp. 25-37. Vrba, J., Zoporozec, A., (1994), Guidebook on mapping groundwater vulnerability, International Contribution for Hydrogeology, Heniz Heise, Hannover, Volume 16, pp. 131. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 687 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 509 |