اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 711 |
| تعداد مقالات | 6,933 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,396,753 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,773,969 |
ارزیابی جای پای اکولوژیک سیستم‌های حمل‌و‌نقل شهری در کلان‌شهرها مورد شناسی: شهر مشهد | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای | ||
| مقاله 10، دوره 7، شماره 24، مهر 1396، صفحه 111-124 اصل مقاله (883.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2017.3384 | ||
| نویسندگان | ||
| دکتر یونس غلامی بیمرغ* 1؛ مسعود نقابی2؛ مهدی عبدالله زاده3؛ محمد قنبری4 | ||
| 1استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان | ||
| 2کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر جدید بینالود | ||
| 3دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد و عضور گروه مشاوران جوان شهرداری مشهد | ||
| 4دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد و شهریار گروه مشاوران جوان شهرداری مشهد | ||
| چکیده | ||
| حمل‌و‌نقل درون‌شهری یکی از عناصر اصلی و مهم سیستم شهری است که از یک طرف، زمینة تحرّک و پویایی شهر را فراهم کرده و دسترسی مردم و شهروندان را به نقاط و کاربری‌های مختلف شهری ممکن می‌سازد؛ از طرف دیگر، گسترش حمل‌و‌نقل شهری پیامدهایی از‌قبیلِ نرخ فزایندة تصادفات رانندگی، مصرف بی‌رویة انرژی‌های فسیلی، تولید آلاینده‌های مخرّب سلامت انسان و محیط زیست و هزینه‌های کلان ناشی از این موارد را به‌دنبال دارد. پژوهش حاضر در تلاش است تا با استفاده از روش جای پای اکولوژیک، نحوة استفاده و بهره‌برداری سیستم‌های حمل‌و‌نقل شهری مشهد از سوخت‌های فسیلی و پیامدهای زیست‌محیطی آن را بسنجد؛ بنابراین پژوهش حاضر، از‌نظرِ ماهیت و روش دارای رویکرد تحلیلی و کاربردی است که ابتدا با استفاده از مطالعات میدانی، اسنادی و کتابخانه‌ای به بررسی و استخراج اطلاعات موردِنیاز پرداخته و سپس میزان مصرف و مقدار زمین موردِنیاز این میزان مصرف را با استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک محاسبه کرده و پیشنهادهایی برای کاهش مصرف سوخت و بهبود کیفیت محیط زیست شهر مشهد ارائه کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در شهر مشهد، سیستم اتوبوس‌رانی بیشترین سازگاری را با محیط زیست دارد و تنها سیستم حمل‌و‌نقل درون‌شهری مشهد است که سرانة جای پای اکولوژیک آن کمتر از سرانة جهانی آن است. همچنین نتایج محاسبات نشان می‌دهد که هر‌یک از سیستم‌های حمل‌و‌نقل؛ یعنی مینی‌بوس، تاکسی و مسافرکش‌ها، سواری‌های شخصی و موتورسیکلت‌ها، به‌ترتیب 2، 6، 12 و 5/5 برابر بیشتر از سیستم اتوبوس‌رانی از منابع زیست‌محیطی استفاده می‌کنند و به محیط زیست شهر مشهد خسارت می‌زنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزیابی؛ جای پای اکولوژیک؛ حمل‌و‌نقل؛ اثرات زیست‌محیطی؛ مشهد. | ||
| مراجع | ||
|
استادی‌جعفری، مهدی کرمرودی، مهدی؛ امینی، محمود و شیرازی، حامد (1389). «ارائة مدل ارزیابی شاخص مبنا جهت اندازه‌گیری سطح پایداری حمل‌و‌نقل در برنامه‌ریزی و مدیریت یکپارچة شهری». اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت شهری با رویکرد توسعة پایدار، مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف، خرداد 1389، تهران. استادی‌جعفری، مهدی؛ امیر‌عباس، رصافی. (1392). ارزیابی سیاست‌های توسعة پایدار در بخش حمل‌و‌نقل شهری با استفاده از مدل‌های سیستم پویایی (مطالعة موردی: شهر مشهد). فصلنامة مدیریت شهری، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور ، شمارة 31، صص 294-281. بندرآباد، علیرضا؛ احمدی نژاد، فرشته.(1393). ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیست پذیر در منطقه 22 تهران، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، تهران، شماره 16، صص 55-74. جمعه‌پور، محمود و همکاران. (1392). بررسی وضعیت توسعة پایدار شهرستان رشت با استفاده از روش جای پای اکولوژیک. پژوهشهای جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دورة 45، شمارة 3، صص 208-191. چی‌ونگ، تای؛ بلیندا، یوئن. (1392). برنامه‌ریزی شهر اکولوژیک (سیاست‌ها، تجارب و طراحی). ترجمة محمدرحیم رهنما و الهه کریمی. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی. حبیبی، کیومرث ؛ رحیمی کاکه جوب، آرمان و عبدی، محمد حامد (1391). ارزیابی جای پای بوم‌شناختی وسایل حمل‌و‌نقل شهری؛ رویکردی نوین به‌منظورِ برنامه‌ریزی حمل‌و‌نقل پایدار (نمونة موردی: شهر ارومیه). مجلة آمایش جغرافیایی فضا،دانشگاه گلستان، سال دوم، شمارة پنجم، صص 116-99. حسین‌زادة دلیر، کریم؛ ساسان‌پور، فرزانه. (1385). روش جای پای اکولوژیکی (بوم‌شناختی) در پایداری کلان‌شهرها با نگرشی بر کلان‌شهر تهران. مجلة تحقیقات جغرافیایی،محمد حسین پاپلی یزدی، شمارة 82، صص 101-83. حیاتی، سلمان. (1391). «تحلیل شاخص‌های رشد هوشمند شهری در مشهد». پایان‌نامة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد. رضوانی، محمدرضا. (1387). توسعة گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه. چاپ اول. سالنامة آماری شهر مشهد. (1391). معاونت برنامه‌ریزی و توسعة شهرداری مشهد با نظارت مدیریت آمار و تحلیل اطلاعات. سرایی، محمدحسین؛ عبدالحمید، زارعی‌فرشاد. (1389). ارزیابی توسعة پایدار شهر بوشهر از‌منظرِ عوامل اجتماعی- اقتصادی با استفاده از شاخص EF. فصلنامة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، شمارة 50، صص 61-37. شکور، علی و همکاران. (1390). ارزیابی و سنجش چگونگی پایداری گردشگری در بهشت گمشدة بوان ممسنی با استفاده از مدل رد پای اکولوژیک. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال سوم، شمارة سوم، صص 67-57. شهرداری مشهد.(1391). آمارحمل و نقل و ترافیک مشهد،سازمان حمل و نقل شهرداری مشهد صرافی، مظفر. (1379). شهر پایدار چیست؟ ، فصلنامة مدیریت شهری، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور ، شمارة 31، صص 294-281 شمارة 4، ص 6. صرافی، مظفر؛ محمدیان، حسن. (1391). اﻣﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ ﭘﯿﺎده‌راهﺳﺎزی ﺧﯿﺎﺑﺎنﻫﺎی همدان. فصلنامة آمایش محیط،دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، شماره 21 دوره 7،صص 111-138. عمران‌زاده، بهزاد. (1389). «ارزیابی عملکرد سیستم حمل‌و‌نقل در کلان‌شهر تهران». پایان‌نامة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران. فریادی، شهرزاد؛ پریماه، صمدپور. (1389). تعیین تناسب بهینة استفاده از انواع شیوه‌‌های حمل‌و‌نقل با هدف کاهش جای پای اکولوژیک در شهر تهران. محیط‌شناسی،دانشگاه تهران، سال 36، شمارة 54، صص 108-97. قرخلو، مهدی ؛ حاتمی نژاد، حسن؛ باغوند اکبر و بلوه، مصطفی. (1392). ارزیابی پایداری توسعة شهری با روش جای پای اکولوژیکی (مورد مطالعه: شهر کرمانشاه). پژوهشهای جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، دورة 45، شمارة 2، صص 120-105. مهدی‌زاده، جواد. (1379). برنامه‌ریزی کاربری زمین؛ تحول دیدگاه‌ها و روش‌ها. فصلنامة مدیریت شهری، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور جلد 1، شمارة 4، صص 79-70. مؤمنی، مصطفی؛ صرافی، مظفر؛ قاسمی‌خوزانی، محمد. (1387). ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی- فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلان‌شهر مشهد. مجلۀ جغرافیا و توسعه، دانشگاه سیستان و بلوچستان، شمارۀ 11، صص 38-13. نیک‌پور، عامر. (1390). «شهر فشرده، تئوری در مقابل عمل (مورد مطالعه: شهر آمل)». رسالة دکتری رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی، تهران: دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران.
Chi, G; Stone, B. (2005). Sustainable Transport Planning: Estimating the Ecological Footprint of Vehicle Travel in Future Years, journal of urban planning and development, Vol. 131, No. 3.
Gottlieb, D; Kissinger, M; Vigoda-Gadot, E; and Haim, A. (2012). Analyzing the Ecological Footprint at the Institutional Scale – The Case of an Israeli high school, journal of Ecological Indicators 18.
Pezzetta, W.E; Drossman. H. (2005). The Ecological Footprint of the Colorado College: An Examination of Sustainability. http://www2. Colorado College. edu/ Sustainability/ EcoFootp rint.pdf.
UNEP (2008). Green jobs: Towards decent work in a sustainable, low-carbon world, www.unep.org/civil_society/Publications/index.asp.
UNEP (2011). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication - A Synthesis for Policy Makers, www. unep. Org/ green economy, France.
Wackernagel, M; Rees, W. (1996). Our Ecological Footprint: Reducing Human Impact on the Earth, New Society Publishers, Gabriola Island, Canada. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,017 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 755 |
||