تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 550 |
تعداد مقالات | 5,700 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,968,672 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,350,953 |
ارزیابی کمی مورفوتکتونیک فعال در دامنه های توده باتولیت الوند | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 11، دوره 7، شماره 15، بهار 1397، صفحه 181-206 اصل مقاله (1.33 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2017.18169.1144 | ||
نویسندگان | ||
غلامحسن جعفری ![]() | ||
1استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان | ||
2کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی دانشگاه زنجان | ||
چکیده | ||
نئوتکتونیک نقش بسیار مهمی در تکامل مورفولوژیکی هر حوضه زهکشی دارد. هسته اصلی ژئومورفولوژی تکتونیکی، مطالعه فراوانی فرآیندهای تکتونیکی است که تمایل به تغییر توپوگرافی و فرآیندهای سطحی دارند. درههای توده باتولیت الوند همدان با جهت شمال غرب- جنوب شرقی در جنوب، جنوب شرق و غرب شهر همدان، بهشدت متأثر از فرایندهای ژئومورفولوژیکی، تکتونیکی و عوامل مختلف فرسایشی است. اطلاعات در مورد تاریخ زمینساختی هر منطقه را میتوان با کمک شاخصهای کمی مختلف مورفوتکتونیک بازیابی کرد. از طریق بررسی شاخصهای مورفوتکتونیک میتوان میزان ناپایداری دره ها را ارزیابی کرد. هدف این پژوهش بررسی شاخصهای مورفوتکتونیک در دامنههای شمال شرقی و جنوب غربی توده الوند همدان با توجه به ارتفاع متفاوت سینوزیته جبهه کوهستان است. وضعیت فعالیت تکتونیکی دامنههای توده الوند، به کمک نقشههای توپوگرافی 50000/1، تصاویر ماهوارهای، بازدیدهای میدانی و نرمافزار در 28 زیرحوضه مجزا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ترکیبی شاخصهای انتگرال هیپسومتریک، سینوزیته رودخانه، تقارن توپوگرافی دره، نسبت پهنای دره به کف دره، تقارن توپوگرافی عرضی، سینوزیته پیشانی کوهستان و گرادیان طولی رودخانه در شاخص IAT، توده الوند همدان را محیطی ناپایدار ازنظر تکتونیکی معرفی مینماید. شاخص IAT، به ترتیب 50 و 5/37% از زیرحوضههای دامنه شمال شرقی و جنوب غربی را فاقد فعالیت تکتونیکی ارزیابی کرده است که حاکی از فعالتر بودن تکتونیک دامنه جنوب غربی نسبت به دامنه شمال شرقی است. درمجموع نتایج فعالیت زمینساخت حاکی از حاکمیت بیشتر عوامل فرسایشی در دامنه جنوب غربی نسبت به شمال شرقی است. ارتفاع جبهه کوهستان دامنههای شمال شرقی 200 متر بیشتر از دامنههای جنوب غربی است؛ با توجه به تراکم بیشتر گسلها در دامنههای جنوبی الوند میتوان گفت که ارتفاع پایینتر سینوزیته کوهستان، شرایط مناسبتری را برای انعکاس مورفوتکتونیک منطقه مهیا کرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
زمینساخت؛ همدان؛ شاخصهای ژئومورفیک؛ الوند | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، پروین (1382). سیمای میراث فرهنگی همدان، تهران، انتشارات میراث فرهنگی کشور، 192. ایزدی کیان، لیلی، محجل کفشدوز، محمد، علوی، سید احمد، سپاهی گرو، علیاصغر، حسینی دوست، سید جعفر (1392). زمانسنجی رشد پورفیروبلاست ها و ارتباط با گامه های دگر ریختی دگر ریختیهای در سنگهای دگرگونی منطقه همدان، پترولوژی، سال چهارم، شماره سیزدهم، صص 18-1. ایلدرمی، علیرضا (1388) بررسی مورفولوژی پرتگاهها و تحول پسروی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند، نشریه جغرافیا و برنامهریزی دانشگاه تبریز، سال چهاردهم، شماره 30، صص 52-27. بیاتی خطیبی، مریم (1388). تشخیص فعالیتهای نئوتکتونیکی در حوضهی آبریز قرنقوچای با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک و مورفوتکتونیک، مجلهی علمی - پژوهشی فضای جغرافیایی، سال نهم، شمارهی 25، صص 50-33. جمالآبادی، جواد، امیر احمدی، ابوالقاسم، مونسیان، قاسم، شایان یگانه، علیاکبر (1393). بررسی تأثیرات تکتونیکی گسل کمایستان بر شبکه زهکشی و مخروطافکنهها با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک در دامنههای شمالی ارتفاعات جغتای، مجله آمایش جغرافیایی فضا فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه گلستان -سال چهارم/ شماره مسلسل یازدهم. صص 84-63. حکمی، لیلا، سپاهی، علیاصغر، برزویی، کاظم، (1391). پتروگرافی و زمینشناسی سنگهای مافیک و حد واسط جنوب منطقه نفوذی الوند، منطقه آرتیمان (شمال تویسرکان)، مجله زمینشناسی کاربردی پیشرفته، شماره 4، جلد 1، صص 46-30. سرهنگی، مهرداد، سلگی، علی، سربی، علی، فیاضی سرقین، بهزاد و سلطانی، شکور (1393). بررسی شاخصهای کمی زمینساخت فعال و تعیین فعالیت نسبی زمینساختی حوضه مردقچای ملکان در جنوب آتشفشان سهند، شمال باختر ایران، علوم زمین، سال بیست و چهارم، شماره 94، صص 21 تا 28. سلیمانی، شهریار (1378). رهنمودهایی در شناسایی حرکات تکتونیکی فعال و جوان با نگرشی بر مقدمات دیرینه لرزهشناسی، تهران: پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، 125. عابدینی، موسی؛ فتحی، محمدحسین؛ بهشتی جاوید، ابراهیم (1394). تحلیل فعالیت حوضه آبریزهای نئوتکتونیکی گئچی دره سی با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک، فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، سال پانزدهم، شماره 52. صص 249-223. مجیدزاده، رضا، حسینزاده؛ محمدمهدی، اسماعیلی، رضا (1390). ارزیابی کمی مورفوتکتونیک فعال در حوضههای البرز شمالی (حدفاصل شهرهای بهشهر تا نکاء)، مجموعه مقالات سیامین گردهایی علوم زمین، 7-1. مددی، عقیل؛ رضایی مقدم؛ محمدحسین؛ رجایی، عبدالحمید (1383). تحلیل فعالیتهای تکتونیک با استفاده از روشهای ژئومورفولوژی در دامنههای شمال غربی تالش (باغروداغ)، پژوهشهای جغرافیایی، شمارهی 48. صص 138-123. منصوری، رضا، صفاری، امیر (1394). تحلیل فعالیت زمینساختی حوضه آبخیز فرحزاد از طریق شاخصهای ژئومورفیک، پژوهشهای اطلاعات جغرافیایی، دوره 24، شماره 95، صص 106-93. Acar. A., Dincer, I., (2005), Left upstream slope design for the Catalan Dam, Adana Turkey and its behavior under actual earthquake loading, Engineering Geology, 82, 1–11. Azañón, J.M., Galve, J.P., Pérez-Peña, J.V., Giaconia, F. Carvajal, R., Booth-Rea, G., Jabaloy, A., Vázquez, M., Azor, A., Roldá, F.J., (2015), Relief and drainage evolution during the exhumation of the Sierra Nevada (SE Spain): Is denudation keeping pace with uplift? Tectonophysics 663, 19–32. Bhat, F. A., Bhat I. M. 1., Hamid, S., Mohd, I., Akhtar R., Mir. (2013), Identification of geomorphic signatures of active tectonics in the West Lidder Watershed, Kashmir Himalayas: Using Remote Sensing and GIS. ISSN 0976 – 4380. Bull, W. B., McFadden, L. D., (1977), Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault, California. In: Doehring, D. O (Eds), Geomorphology in Arid Regions, Proceedings of the Eighth Annual Geomorphology Symposium. State University of New York, Binghamton, pp. 115-138. Bull, W.B., (1977), Tectonic geomorphology of the Mojave Desert, California. U.S. Geological Survey Contract Report 14-0-001-G-394, Office of Earthquakes, Volcanoes, and Engineering, Menlo Park, California. pp. 188. Bull, W.B., (2007), Tectonic geomorphology of mountains: a new approach to paleo-seismology, Wiley-Blackwell, Oxford. 328 pp. Burbank, D, W., and Anderson, R.S., (1992), Tectonic Geomorphology, Oxford: Blackwell Scenic. Cloetingh, S., Cornu, T., (2005), Surveys on environmental tectonics, Quaternary Science Reviews 24: 235–240. Dehbozorgi, M., Pour kermani, M., Arian, M., Matkan, A.A., Motamedi, H., Hosseiniasl, A., (2010), Quantitative analysis of relative tectonic activity in the Sarvestan area, central Zagros, Iran, Geomorphology, pp 1-13. Dor, O., Yildirim C., Rockwell T. K., Ben-Zion1 Y., Emre O., Sisk M., and Duman T. Y., (2008), Geological and geomorphologic asymmetry across the rupture Zones of the 1943 and 1944 earthquakes on the North Anatolian Fault possible signals for preferred earthquake propagation direction. 10.1111/j.1365-246. Dumont, J.F., Santana, E., Vilema, W., (2005), Morphologic evidence of active motion of the Zambapala Fault, Gulf of Guayaquil (Ecuador), Geomorphology 65, 223–239. EL Hamdouni, R., Irigaray, C., Fernandez, T., Chacon, J., Keller, E.A., (2008), Assessment of relative active tectonics, southwest border of the Sierra Nevada (southern Spain), Geomorphology, Vole 96, pp 150-173. England, P., Molnar, P., (2007), Surface uplift, uplift of rock, and exhumation of rocks. Geology, 18, pp 1173–1177. Font, M., Amorese, D., Lagarde, J.L., (2010), Demand GIS Analysis of the Stream Gradient Index to Evaluate Effects of Tectonic: the Normandy Intraplate Area (NE France), Geomorphology, Vole 119, No3-4, pp 172-180. Friend, P.F., Jones, N.E., Vincent, S.J., (1999), Drainage evolution in active mountain belts: extrapolation backward from present-day Himalayan river patterns, Special Publication International Association of Sedimentologist 28, pp305–313. Hack, J.T., (1973), Stream-profiles analysis and stream-gradient index. Journal of Research of the U.S. Geological Survey 1, pp 421-429. Hancock, G.S., Anderson, R.S., (2002), Numerical modeling of fluvial strath-terrace formation in response to oscillating climate. Geol. Soc. Am. Bull. 114, pp1131–1142. Hare, P. W., and Gardner, T. W., (1985), geomorphic indicators of vertical neotectonism along converging plate margins, Nicoya Peninsula Costa Rica. In M. Hough, S. E., Bilham, R. G., (2006), After the Earth Quakes: Elastic Rebound on an Urban Planet. Oxford Univ. Press. 321 pp. Ildoromi, A., (2013), Evaluation of Watershed Stability using Geomorphologic and Tectonics Evidence (Case study: Alvand Mountain) ECOPERSIA Vol. 1(1).pp 11-22. Javid Mosavi, El., Arian, M., (2015), Tectonic Geomorphology of Atrak River, NE Iran, Open Journal of Geology, No 5, Pp: 106-114. Keller, E. A., and Pinter, N., (2002), Active Tectonics: Earthquakes uplift and Landscape second edition: Englewood Cliffs, New Jersey, Prentice Hall, p 362. Keller, Edward, A., Pinter, N., (1996), Active tectonics; Prentice Hall publisher, New Jersey, p 338. Koukovelas, I.K. (1998), The Egion fault, earthquake-related and long-term deformation, Gulf of Corinth, Greece, Journal of Geodynamics, 26, pp. 501-513. Malik, J. N., Mohanty, C., (2007), Active tectonic influence on the evolution of drainage and landscape: Geomorphic signatures from frontal and hinterland areas along the Northwestern Himalaya, India. Journal of Asian Earth Sciences 29 (2007) 604–618. Mohajjel, M., Fergusson, C. L., Sahandi, M. R., (2003), Cretaceous-Tertiary convergence and continental collision, Sanandaj-Sirjan Zone, western Iran, J. Asian Earth Sci, 21, pp: 397-412. Pérez-Peña, J., Azor, A., Azañón, J., Keller, E., (2010), Active tectonics in the Sierra Nevada (Betic Cordillera, SE Spain): insights from geomorphic indexes and drainage pattern analysis, Geomorphology, 119, 74–87. Pike, R. J. and Wilson, S. E., (1971), Elevation relief ratio, hypsometric integral and geomorphic area-altitude analysis, Geological Society of America Bulletin, 62, pp 1079-1084. Ramirez-Herrera, M. T., (1998), geomorphic assessment of active tectonics in the Acambay Graben, Mexican volcanic belt. Earth Surface Processes and Landforms 23, 317–332. Salvany, J.M., (2004), Tilting neotectonics of the Guadiamar drainage basin, SW Spain, Earth Surf, Proc. Land., 29, 145–160. Silva, P.G., Goy, J.L., Zazo, C., Baradaji, T., (2003), Fault generated mountain front in southeast Spain: geomorphologic assessment of tectonic and seismic activity, Geomorphology, 50: 203-225. Starhler, A.N., (1952), Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topography, Geol. Soc., Am. Bull, 63, pp. 1117-1142. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 324 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 182 |