اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 27 |
| تعداد شماره‌ها | 556 |
| تعداد مقالات | 5,734 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,017,346 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,389,396 |
رتبه‌بندی مناطق شهری ازلحاظِ توسعه‌یافتگی کالبدی-فضایی با رویکرد توسعة پایدار شهری و تلفیق عملگر فازی GISو FAHP ( مورد شناسی: مناطق چهارگانة شهر ارومیه) | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای | ||
| مقاله 6، دوره 7، شماره 25، دی 1396، صفحه 57-74 اصل مقاله (2.49 MB) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2017.3477 | ||
| نویسندگان | ||
دکتر سعید ملکی1؛ علی شجاعیان2؛ قاسم فرهمند  3
| ||
| 1دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 2عضو هیأت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 3کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| چکیده | ||
| گستردگی شهری، گستردگی میزان شهرنشینی یا مصرف زمین است که در‌حال حاضر تبدیل به یک موضوع جهانی به‌ویژه در شهرهای جهان سوم شده است. به‌موازات توسعه و افزایش جمعیت شهرهای بزرگ، ظهور مسائل گوناگون و پیچیدة اجتماعی-اقتصادی در داخل شهرها و ورود شهرهای بزرگ جهان سوم به سیستم اقتصادی جهان، برنامه‌ریزی شهری به ابعاد تازه‌ای دست‌یافته و باعث تحلیل دقیق شرایط سیاسی-اجتماعی در قلمرو جغرافیای شهری شده است. طی دهه‌های اخیر، تغییرات گستردة اجتماعی، اقتصادی و محیطی در سطح کشور مشاهده شده است که عمدتاً به تغییرات فضایی منتهی شده‌اند. شناخت الگوی توسعة کالبدی شهر به‌منظور هدایت آن درجهتِ توسعة پایدار شهری امری اساسی است. برای شناخت توسعه‌یافتگی و عدم‌توسعه‌یافتگی مناطق، به بررسی الگوی نابرابری‌های ناحیه‌ای، تفاوت میان نواحی و میزان برتری یک مکان نسبت‌به ساختار مکان‌های مشابه در سطح شهر نیاز است؛ ازاین‌رو، هدف از تدوین این مقاله تعیین میزان توسعه‌یافتگی مناطق مختلف شهری ارومیه ازلحاظِ شاخص‌های مورد بررسی است. برای دستیابی به هدف مذکور از 19 متغیّر اصلی موجود در شاخص کالبدی (کاربری‌های مسکونی، تجاری، آموزشی، مذهبی، فرهنگی، جهانگردی، درمانی و...) استفاده شده است. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های پژوهش از عملگر فازی Gama در محیط GIS و همچنین از‌طریق وزن‌گذاری معیارهای منتخب با روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (FAHP) استفاده شده است. نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که مطابق توابع و مدل به‌کار رفته در پژوهش منطقة یک شهر ارومیه با داشتن مساحتی بالغ‌بر 32767678 متر‌مربع یعنی حدود 30/0 درصد از کل سطح کاربری‌ها و سرانة 75/121 متر‌مربع برای کل کاربری‌ها نسبت‌به جمعیت آن، از درجة توسعه‌یافتگی بالاتری نسبت‌به سه منطقة دیگر این شهر برخوردار است؛ امری که در عملگر Gama fuzzy با دقت بیشتری نسبت به مدل AHP فازی نشان داده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سطوح توسعه‌یافتگی؛ توسعة کالبدی؛ عملگر فازی GIS؛ Fuzzy AHP؛ شهر ارومیه | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیم‌زاده، عیسی؛ رفیعی، قاسم. (1388). تحلیلی بر الگوی گسترش کالبدی-فضایی شهر مرودشت با استفاده از مدل‌های آنتروپی شانون و هلدرن و ارائة الگوی گسترش مطلوب آتی آن. مجلة پژوهش‌های جغرافیای انسانی موسسه جغرافیا دانشگاه تهران، شمارة 69، صص 138-123. اطهاری، کمال. (1379). به‌سوی کارآمدی دخالت دولت در بازار زمین شهری. فصلنامة اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران، شمارة 18، صص 52-36. بهزاد‌فر، مصطفی. (1383). در جستجوی هویت شهری ارومیه. ققنوس، تهران. پریزادی، طاهر؛ وارثی، حمیدرضا؛ کامران، حسن. (1390). بررسی نقش طرح‌های توسعة کالبدی در پراکنده‌رویی شهری با رویکرد پدافند غیرعامل. مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای دانشگاه فردوسی مشهد، شمارة 17،صص 179- 209 پورمحمدی، محمدرضا؛ جمالی، فیروز؛ اصغری‌زمانی، اکبر. (1387). ارزیابی گسترش کالبدی- فضایی شهر زنجان با تأکید بر تغییر کاربری زمین. فصلنامة پژوهش‌های جغرافیایی موسسه جغرافیای دانشگاه تهران، شمارة 63، صص 46-29. حبیبی، سید محسن. (1380). بررسی روند توسعة کالبدی-فضایی شهر سنندج با استفاده از GIS، پایان‌نامة دکتری در رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران. حبیبی، کیومرث؛ پوراحمد، احمد. (1381). توسعة کالبدی- فضایی شهر سنندج. کردستان: انتشارات دانشگاه. حسینی، سید هادی؛ قدمی، مصطفی. (1391). تحلیل الگوی توسعة کالبدی- فضایی شهر سبزوار، فصلنامة فضای جغرافیایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، سال سیزدهم، شمارة 44، صص 240-219. رفیعی، فاطمه (1378). کاربرد اطلاعات گرافیکی در مطالعات شهری.انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،تهران زبردست، اسفندیار؛ حاجی‌پور، خلیل. (1388). بررسی پدیدة پراکنده‌رویی و علل آن در شهر زنجان. مجلة پژوهش‌های جغرافیای انسانی موسسه جغرافیا دانشگاه تهران ، شمارة 69، صص 122-105. سیف‌الدینی، فرانک. (1379). گسترش حومه‌ای شهرها. فصلنامة تحقیقات جغرافیایی محمد حسین پاپلی یزدی، شماره‌های 58 و 59، صص 200- 212 شکویی، حسین. (1372). جغرافیای اجتماعی شهرها، اکولوژی اجتماعی شهر. تهران: مؤسسة انتشارات جهاد دانشگاهی. عطایی، محمد. (1389). تصمیم‌گیری چند‌معیارة فازی. جلد 1. شاهرود: انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود. فردوسی، بهرام. (1384). امکان سنجی و کاربرد سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری در توسعة فیزیکی شهر (نمونة موردی: سنندج). پایان‌نامة ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس. قراگوزلو، علیرضا؛ نوری کرمانی، علی؛ کشمیری، زهرا. (1388). ارزیابی تغییرات کالبدی و تحلیل توسعة شهری با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای با قدرت تفکیک بالا و سامانه‌های منطقة 5 شهر تهران. فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط زیست دانشگاه آزداد واحد علوم و تحقیقات، دورة یازدهم، شمارة 1، صص 232-217. قرخلو، مهدی؛ زنگنه شهرکی، سعید. (1388). شناخت الگوی رشد کالبدی- فضایی شهر با استفاده از مدل‌های کمّی (مطالعۀ موردی: شهر تهران). فصلنامة جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شمارة 34، صص 40-19. مرکز آمار ایران: www.amar.org.ir. مهندسان مشاور طرح و آمایش. (1392). طرح جامع شهر ارومیه. مؤمنی، منصور. (1392). مباحث نوین تحقیق در عملیات. جلد 1. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
Association, 63(1):Fao. (1984). land evaluation for forestry paper, volume 4, pp.10-24.
Burchell, R. (1999). Costs of sprawl revisited, transit cooperative, program. Transportation Research Board, volume (4) pp.45-60.
Downs, A. (1999). Some realities about sprawl and urban decline. Housing Policy Debate, 4(4):955-974
Ewing, R. (1997). IS los Angeles-style sprawl desirable? Journal of the American planning
Fellman, J. (1990). “Human Geography”, Brown Publishers.
Filho, W. L. (2000). dealing with misconception on the concept of sustainability, international journal of sustainability in higher education, volume 4(2), pp. 1-32.
Hawly, A. H., (1971). Urban Society, New York, Ronald Press.
kaya. S; Curran , p.j. (2006). monitoring urban growth on the European side of the Istanbul metropolitan area, volume 2, pp. 18-21.
Merwe, J. ( 2004). GIs- aided land evaluation and decision-making for regulating urban expansion: A South Africa case study, volume 43, pp.135- 141.
Robinson, R.W. (2002). 25 years of urban sprawl in the Seattle area, school, journal of Ecological Indicators 18, 91–97.
Svoray etal, Pua Bar.( Kuitiel), Tsafra Bannet. (2005), Urban Land Use Allocation in a Mediterranean Eco tone: Habitat Heterogeneity Model Incorporated in a GIS using a Multi Criteria Mechanism, Journal of Landscape and Urban Planning, Volume 72: 334 -340
Wassmer, R.W. (2002), Influences of the Focalization of Land Use and Urban-Growth Boundaries, www.csus.edu/ An Economists Perspective on Urban Sprawl – Part 2.
Zhang, T. (2000). Land Market Forces and Government’s Role in Sprawl. Cities, 17 (2):123-135 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 531 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 665 |
||
