تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 550 |
تعداد مقالات | 5,697 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,962,515 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,346,365 |
بررسی فرایندهای مناطق کوهستانی با استفاده از ضریب خمیدگی خطوط منحنی میزان مورد شناسی: باتولیت الوند همدان | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 2، دوره 8، شماره 26، بهار 1397، صفحه 17-32 اصل مقاله (655.84 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2018.3623 | ||
نویسندگان | ||
دکتر غلامحسن جعفری* 1؛ زینب براتی2 | ||
1استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان، زنجان | ||
2کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی دانشگاه زنجان، زنجان | ||
چکیده | ||
تودۀ باتولیت الوند همدان با جهت شمال غرب- جنوب شرق در جنوب، جنوب شرق و غرب همدان واقع شدهاست. فرم درّههای کوهستانی تحتتأثیر ساختار اولیه، تکتونیک، فرایندهای ژئومورفولوژیک و عوامل مختلف فرسایشی در طی زمان شکل میگیرد. انعکاس برایند کلی فرایندهای اثرگذار زمینشناسی در طی زمان بر فرم منحنی میزانها قابل ارزیابی است. با بررسی ضریب خمیدگی خطوط منحنی میزان که از تقسیم فاصلة هوایی یک خط منحنی میزان بر طول واقعی آن در نقشههای توپوگرافی با مقیاس 50000/1 بهدست میآید، میتوان تأثیرات درازمدت عوامل اثرگذار بر لندفرمهای منطقه را ردیابی کرد. برای این منظور حوضههای منشعب از ارتفاعات الوند همدان، به 28 زیرحوضه تقسیم و شاخص مورفومتریک ضریب خمیدگی در چهار زیرگروه حوضهای با توجه به بلندترین ارتفاع مسلط به حوضه (3500، 3400، 3200 و 2800) برآورد و بین مقدار ضرایب خمیدگی با ارتفاع منحنی میزانها روابط خطی برازش شد. سپس وضعیت ضرایب برآوردشده در ارتباط با جهتِ ناهمواریها مورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار ضریب خمیدگی منحنی میزانها با توجه به فاصله از قلة اصلی، ابتدا روند نزولی و سپس روند صعودی پیدا کردهاست. چنین روندی حاکی از تغییر فرایند از یخچالی به مجاور یخچالی است. علاوهبر آن در این تودة کوهستانی، با توجه به متفاوتبودن وضعیت پیشانی جبهة کوهستان، ارتفاع حضیض ضرایب خمیدگی درّههای واقع در دامنههای شمالشرقی، بالاتر و ضرایب خمیدگی آنها کمتر از درّههای واقع در دامنههای جنوبغربی است. چنین تغییراتی در ضرایب خمیدگی بیانکنندة این است که نوع و میزان اثرگذاری فرایندها، تحتتأثیر ارتفاع و جهت ناهمواریها متغیّر بوده و در دامنههای شمالشرقی شرایط مطلوبتری برای اثرگذاری فرایندهای یخچالی وجود داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
ارتفاع حضیض؛ درّههای کوهستانی؛ فرایند؛ ضریب خمیدگی؛ باتولیت الوند | ||
مراجع | ||
- آقانباتی، سید علی. (1393). زمینشناسی ایران. تهران: انتشارات سمر. چاپ اول . - اسفندیاری درآبادی، فریبا (1388) شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آب و هوایی پلیوستوسن فوقانی در دامنة شرقی سبلان، فصلنامۀ جغرافیای طبیعی. موسسه جغرافیا دانشگاه تهران، 1، 3، صص 97-83. - ایلدرمی، علیرضا (1388) بررسی مورفولوژی پرتگاهها و تحول پسروی جبهۀ شمالی تودۀ کوهستانی الوند، نشریۀ جغرافیا و برنامهریزی دانشگاه تبریز. دانشگاه تبریز، 14، 30، صص 52-27. - پوردهقان، داوود. (1385). ردیابی آثار ژئومورفیک تحولات اقلیمی کواترنری در دهبکری بم، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد، گروه جغرافیا. - جعفری، غلامحسن. (1388). تأثیر جهتِ ناهمواریها بر ارتفاع خط تعادل آب و یخ کواترنری ایران، رسالۀ دکتری، دانشگاه اصفهان، دانشکدۀ علوم جغرافیایی. - جعفری، غلامحسن. (1385). بررسی یخچالهای کواترنری ایران (مطالعۀ موردی: زاگرس مرکزی). طرح مصوب شورای پژوهشی منطقۀ 1، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آباده. - جعفری، غلامحسن؛ اصغری سراسکانرود، صیاد (1393) بررسی آثار یخچالی کواترنری زنجانرود، مجلۀ پژوهشهای کمّی ژئومورفولوژی. انجمن ایرانی ژئومورفولوژی، 3، 1، صص 19-1. - جعفری، غلامحسن؛ رستمخانی، اصغر (1394) بررسی تحولات کواترنری درّههای کوهستانی با استفاده از خطوط منحنی میزان (مطالعۀ موردی: ارتفاعات سبلان)، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی. پروفسور محمد حسین پاپلی یزدی، 30، 3، صص 138-121. - رامشت، محمدحسین؛ بیرامعلی گیوی، فرشته (1393) نقش تغییرات اقلیمی فاز اقل در تحول ژئومورفولوژیکی حوضۀ کرج. مجلۀ پژوهشهای کمّی ژئومورفولوژی. انجمن ایرانی ژئومورفولوژی، 3، 1، صص 19-1. - رامشت، محمدحسین؛ شوشتریزاده، نجمه (1386) آثار یخساری و یخچالی در سلفچگان قم، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی. پروفسور محمدحسین پاپلی یزدی، 19، 73، صص 132-119. - رامشت، محمدحسین؛ کاظمی، محمدمهدی (1386) آثار یخچالی در حوضۀ اقلید فارس، رشد آموزش جغرافیا. وزارت آموزش و پرورش، 21، 79، صص 11-3. - رامشت، محمدحسین (1381) آثار یخچالی در زفرۀ اصفهان، طرح پژوهشی شمارۀ 800305 مصوب 27/3/1381 شورای پژوهشی دانشگاه اصفهان. - رامشت، محمدحسین؛ ناسخیان، حوریه؛ اوانی، نازی (1388) «آثار فعالیتهای یخچالی در منطقه قمصر و نقش آن در ایجاد کانونهای ییلاقی و تفریحی». نمایشگاه سامانه اطلاعات مکانی GIS. وزارت نیرو، (سازمان نقشه برداری، 16/10/1388)، 1388. [online]. ]1394[. - روشنی، نسرین؛ ولندان زوج، محمدجواد؛ رضایی، یوسف؛ مباشری، محمدرضا. «برفسنجی با استفاده از دادههای ماهوارهای و GIS (مطالعۀ موردی: منطقۀ یخچالی علم چال)». کنفرانس ژئوماتیک (تهران، 23/2/1387). 1387. [online]. ]1394[. - زمانی، حمزه. (1388). ،شواهد و حدود گسترش یخچالهای کواترنری در البرز مرکزی، رساله دکتری، دانشگاه تهران. - شاهزیدی، سمیهالسادات. (1385). نقش ایزوستازی حرارتی و برودتی در شکلگیری مخروطافکنۀ رودخانۀ درختنگان. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد، گروه جغرافیا. - شایان، سیاوش. (1384). فرهنگ اصطلاحات جغرافیای طبیعی. تهران: انتشارات مدرسه، چاپ چهارم. - شریفی، محمدرضا؛ آخوندعلی، محمدعلی؛ پرهمت، جهانگیر؛ محمدی، جهانگرد (1386) بررسی ارتفاع، جهت و تندی شیب بر عمق برف حوضۀ صمصامی. تحقیقات منابع آب ایران. انجمن علوم و مهندسی منابع آب، 3، 3، صص 72-69. - شریفی، محمدرضا؛ فرخزاده، سیامک؛ پرهمت، جهانگیر؛ آخوندعلی، محمدعلی؛ عبدکلاهچی، عبدلنبی (1393) الگوریتم شاخص بادپناهی نقاط واقع در حوضۀ آبریز برفگیر، علوم و مهندسی آبخیزداری در ایران. انجمن آبخیزداری ایران، 8، 25، صص 25-15. - صادقی، سید محمدرضا؛ اسدی، هانیه (1389) اهمیت زمان پیمایش بین خطوط همزمان تمرکز در دقّت تخمین سیلاب از آب نمود واحد لحظهای کلارک، نشریۀ آبوخاک. دانشگاه صنعتی اصفهان، 24، 4، صص 635-625. - طاحونی، پوران (1383) شواهد ژئومورفیک فرسایش یخچالی پلیوستوسن در ارتفاعات تالش، پژوهشهای جغرافیایی. موسسه جغرافیا دانشگاه تهران، 36، 47، صص 55-31. - قهرودیتالی، منیژه (1390) مقایسۀ قلمرو برفهای دائمی در عصر یخچالی و بین یخچالی (مطالعۀ موردی: حوضۀ رود هراز)، جغرافیا و توسعه. دانشگاه سیستان و بلوچستان، 9 25، صص 110.-97. - محمودی، فرجالله. (1387). ژئومورفولوژی اقلیمی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، جلد دوم، چاپ سوم. - المدرسی، سید علی؛ رامشت، محمدحسین (1386) آثار یخچالی در درّۀ سخوید یزد، مجلۀ فضای جغرافیایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهـر، 7، 19، صص 31-1. - معیری مسعود؛ رامشت، محمدحسین؛ تقوایی، مسعود؛ تقیزاده، محمدمهدی (1388) مواریث یخچالی در حوضۀ صفاشهر- استان فارس، مجلۀ پژوهشی دانشگاه اصفهان علوم انسانی. دانشگاه اصفهان، جلد 1، 4، 32، صص 130-109. - میراحمدی، ابوالقاسم؛ مقصودی، اکبر؛ احمدی، طیبه (1390) بررسی آثار یخچالی کواترنری و تأثیر آن بر عدمشکلگیری مدنیت و سکونتگاه دائم شهری در دشت آسپاس، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای. معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه اصفهان، 3، 10، صص 80-61. - نعمتالهی، فاطمه. (1382). آثار یخچالی حوضۀ آبی نمدان فارس. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد، گروه جغرافیا. - نگارش، حسین. (1390). ژئومورفولوژی ساختمانی و دینامیک. زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان. چاپ اول. - نوجوان، محمدرضا؛ میرحسینی، ابوالقاسم؛ رامشت، محمدحسین (1388) ژئوتوپهای یزد و جاذبههای آن، جغرافیا و توسعه. دانشگاه سیستان و بلوچستان، 7، 13، صفحات 60-47. - یمانی، مجتبی (1386) ژئومورفولوژی یخچالهای زردکوه، بررسی اشکال ژئومورفولوژیک و حدود گسترش آنها. پژوهشهای جغرافیایی. موسسه جغرافیا دانشگاه تهران، 39، 59، صص 139-125. - یمانی، مجتبی؛ جداری عیوضی، جمشید؛ گواربی، ابوالقاسم (1386) شواهد ژئومورفولوژیکی مرزهای یخچال در دامنههای کرکس، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی برنامهریزی و آمایش فضا. دانشگاه تربیت مدرس، 11، 70، صص 228-207. - یمانی، مجتبی؛ زمانی، حمزه (1386) بازیابی حدود مرز برف درّۀ شهرستانک در آخرین دورۀ یخچالی، نشریۀ علمی- پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران. انجمن جغرافیایی ایران، 5، 13، صص 117-99. - یمانی، مجتبی؛ شمسیپور، علیاکبر؛ جعفری، مریم (1390) بازسازی برف مرزهای پلیوستوسن در حوضۀ جاجرود، پژوهشهای جغرافیای طبیعی. موسسه جغرافیا دانشگاه تهران، 43، 76، صص 50-35. - Gilbert, GK. (1877). Geology of the Henry Mountains. Government Printing Office, Washington, p 160.
- Gustavsson, M. (2005). Development of a detailed geomorphological mapping system and geo database in Sweden, licentiate thesis, supervised by else kolstrup and arir c. seijmonsbergen.
- Iturrizaga, L. (2002). Lateroglacial valleys and landforms in the Karakoram Mountains (Pakistan), Geojornal, N54, Pp: 397-428.
- Montgomery D. R. (2002). Valley formation by fluvial and glacial erosion, Geology; v. 30; no. 11; Pp: 1047–1050.
- Nash, D. (1994). Dugicurust development and valley evolution, Earth surface processes and landforms.11:7001-117.
- Ohmori, H. (1996) Morphological characteristics of longitudinal profiles of rivers in the South Island, New Zealand. Bulletin of the Department of Geography, University of Tokyo, 28, 1-23.
- Radoane, M; Radone, N; Dan, D. (2003). Geomorphological evolution of longitudinal river profiles in the Carpathians. Geomorphology. 50: 293-306.
- Redondo Vega. j. M., González J. S., (2013) Glacial Geomorphology and Ynamicics IN Cardano Valley, Palencia (Cantabrian Mountains), Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles N.º 62, Pp; 463-465.
- Sant, Dhananjay. A; Karant, Vadodara, R; (1993). Drainage evolution of the lower Naramada vally, western India. Geomorphology. 8: 221-244.
- Snyder, Noah. P; Whipple. KELIN. X; Tucker. Gregory. E; Merritts, Dorothy. J. (2003). Channel response to tectonic forcing field analysis of stream morphology and hydrology in the Mendocino triple junction region, Northern California. Geomorphology. 53: 97-127.
- Stahr, A; Langenscheidt, E. (2015). Landforms of High Mountains, Springer Heidelberg New York Dordrecht London.
- Tipping, R. (1994). fluvial chronology and valley floor evolution of the upper Bowmontalley, Borders region, Scotland. Earth surface processes and landforms.19:641-657.
- Wallerstein. N P; Thorne, C. R. (2004). Influence of large woody debris on morphological evolution of incised.Geomorphology.51: 53-73.
- Zelilidis, A. (2000). Drainage evolution in a rifted basin, Corinth graben, Greece. Geomorphology. 35: 69-85. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 367 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 403 |