تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 691 |
تعداد مقالات | 6,778 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,069,244 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,471,859 |
پیروزی بهرام دوم بر شاه سکستان هند تا کرانه های دریا (با استناد به یک نقش برجسته ی ساسانی) | ||
مطالعات شبه قاره | ||
مقاله 5، دوره 2، شماره 3، مرداد 1389، صفحه 101-122 اصل مقاله (18.05 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jsr.2010.390 | ||
نویسنده | ||
سید رسول موسوی حاجی* | ||
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
از دوره ی ساسانی تاکنون 33 نقش برجسته در مناطق مختلف ایران: سلماس، شهر ری، تاق بستان، برم دلک، بیشاپور، تنگ قندیل، سرمشهد، فیروزآباد، گویوم، دارابگرد، نقش بهرام، نقش رجب و نقش رستم و نیز یک نقش برجسته در شمال افغانستان، در محلی موسوم به «رگ بیبی» واقع در ده کیلومتری جنوب شهر پل خُمری (Khomri) شناسایی شده و از سوی کاشفان و محققان داخلی و خارجی به طرق گوناگون مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتهاند. نقش برجسته ی مورد بحث در این نوشتار که در 23 کیلومتری غرب شهرستان کازرون و بر سینهی صخرهی سمت راست تنگ چوگان بیشاپور حجاری شده است، یکی از پر بحثترین و جنجالیترین نقش برجستههای ساسانی است که متأسفانه علیرغم مطالعات و تحقیقاتی که تاکنون در مورد آن انجام گرفته، تعلق و هویت واقعی آن هنوز به طور دقیق روشن نشده و محتوای تاریخی آن نیز همچنان در پردهای از ابهام باقی مانده است. در این مقاله، ضمن آوردن نظرات محققان مختلف پیرامون شخصیت اصلی و محتوای تاریخی نقش برجسته ی مذکور و نقد و بررسی هر یک از آن نظرات، سعی می شود تا با استناد به شواهد باستان شناختی و قراین تاریخی ثابت شود که نقش برجسته مورد بحث متعلق و مربوط به دوران بهرام دوم (293 - 276 م.) پنجمین پادشاه ساسانی است و محتوای تاریخی آن نیز مبین پیروزی بهرام دوم بر هرمزد «شاه سکستان، هند تا کرانههای دریا» است که به سال 283 میلادی به وقوع پیوسته است. | ||
کلیدواژهها | ||
ساسانی؛ سکانشاه؛ نقش برجسته تنگ چوگان؛ هند و کرانه¬های دریا | ||
مراجع | ||
1- آذرنوش، مسعود (1386) دو یادگار از یک دوره درخشان تاریخ ایرانشهر، دو فصلنامه باستان پژوهشی، دوره جدید، سال دوم، شماره 4، تهران: 81 - 64. 2- ابناثیر، الکامل (1349) اخبار ایران از الکامل ابناثیر، ترجمه ی محمد ابراهیم باستانی پاریزی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 3- ابن بلخی(1363)فارسنامه، به تصحیح گای لسترنج، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 4- بلاذری، احمدبن یحیی (1346) فتوح البلدان، ترجمه ی آذرتاش آذرنوش، چاپ اول، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. 5- خورنی، موسی (1338) تاریخ ارمنستان، ترجمه ی ابراهیم دهقان، چاپ اول، تهران: انتشارات فروردین. 6- زرین کوب، عبدالحسین و زرین کوب، روزبه (1386) تاریخ ایران باستان (4)، تاریخ سیاسی ساسانیان، تهران: سمت. 7- سرفراز، علی اکبر (1350) راهنمای آثار باستانی بیشاپور، چاپ اول، شیراز: چاپخانه مصطفوی. 8- ----------- (137) نقش برجستههایی که دوباره ظاهر شدهاند، ویژهنامه کنگره باستان شناسی بیشاپور، تهران: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، صص 37- 33. 9- صراف، محمد رحیم (1372) نقوش برجسته ایلام، چاپ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی. 10- طبری، محمد جریر (1362) تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد اول و دوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. 11- کاسب، عزیزالله (1368) منحنی قدرت در تاریخ ایران، چاپ اول، تهران: انتشارت تابش. 12- کرزن، جرج. ن (1362) ایران و قضیه ایران، ترجمه غ. وحید مازندرانی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 13- کریستینسن، آرتور (1367) ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیر کبیر 14- گریشمن، رمان (1370) هنر ایران در دوران پارت و ساسانی، ترجمه بهرام فرهوشی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 15- لوکونین، ولادیمیر گریگوریویچ (1384) تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت الله رضا، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 16- مسعودی، ابوالحسن (1365) التنبیه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 17- مصطفوی، سید محمد تقی (1343) نقوش ساسانی در فارس، نشریه انجمن فرهنگ ایران باستان، دوره اول، سال اول، شماره 3، تهران: 37ـ 29. 18- موسوی حاجی، سید رسول (1374) پژوهشی در نقش برجستههای ساسانی، پایان نامه کارشناسی ارشد باستان شناسی، تهران: دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. 19- موسوی حاجی، سید رسول و مهرآفرین، رضا (1388) جستاری در جغرافیای تاریخی سیستان،چاپ اول، زاهدان :اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان. 20- هرتسفلد، ارنست (1354) تاریخ ایران بر بنیاد باستانشناسی، ترجمه علی اصغر حکمت، چاپ اول، تهران: انتشارات انجمن ملی آثار ایران 21- هرتسفلد، ارنست (1381) ایران در شرق باستان، ترجمه همایون صنعتیزاده، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دانشگاه شهید باهنر کرمان. 22- یعقوبی، ابن واضح (1362) تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، جلد دوم، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی 23- Hertzfeld, E., (1924), "Paikuli, The Monument and Inscription on the Early History of Sasanian Empire, Vol. III, Berlin
24- Kettenbofen, E., (1982), "Die romisch- persischen Kriege Des 3. Jahrhunderts n. Chr nach der Inschrif Sahpuhr I. an der Kaُ be- ye Zartost (SkZ)", Beiheft Zum Tubingen Atlas des Vorderen Orients, Reihe B, 55 (Wiesbaden, Ludwig Reichert)
25- Noldeke, Th., (1879), "Geschichte der Prser and Araber Zur Zeit der Sasaniden", Leiden, Brill.
26- Noldeke, Th., (1887), "Aufsatze zur Persischen Geschichte", Leipzig
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,014 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,832 |