تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 710 |
تعداد مقالات | 6,925 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,392,237 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,763,532 |
بررسی اثر خصوصیات خاکشناسی بر پتانسیل بیابانزایی مخروط افکنهها با کاربرد روش AHP-FUZZY SAW (مطالعه موردی: مخروط افکنههای مشرف به ارتفاعات حلقه دره و جارو، منطقه اشتهارد) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 12، دوره 7، شماره 17 - شماره پیاپی 3، آبان 1397، صفحه 195-212 اصل مقاله (1.98 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2018.19785.1236 | ||
نویسندگان | ||
امین صالح پورجم* ؛ محمود رضا طباطبایی | ||
استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
رخداد بیابانزایی با حذف پوشش گیاهی، منجر به ایجاد آثار نامطلوبی از قبیل فرسایش و تخریب اراضی و نیز تشدید سیلابها شده و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی را به دنبال دارد. به منظور بررسی اثر خصوصیات خاکشناسی بر پتانسیل بیابانزایی مخروط افکنه-های مشرف به ارتفاعات حلقه دره و جارو (منطقه اشتهارد، استان البرز)، نخست اقدام به تهیهی نقشهی طبقات شیب، کاربری اراضی و زمین شناسی کاربردی با هدف ایجاد واحدهای همگن و تعیین خصوصیات خاک شد، بهطوریکه از طریق رویهم قرار دادن و تقاطع این نقشهها با لایه شبکهای ایجاد شده بهوسیله برنامه جانبی ET GeoWizards در نرمافزار ArcGIS 10.3، نقشهی واحدهای کاری حاصل شد. در این تحقیق سه شاخص حساسیتپذیری نسبت به فرسایش، شوری و نفوذپذیری خاک در نظر گرفته شد که در نهایت هر یک بهصورت نقشهای طبقهبندی شده، ارایه گردیدند. در این تحقیق، نمونه برداری خاک با هدف ایجاد نقشههای شوری (159 نمونه) و نفوذپذیری (174 نمونه) در منطقه تحقیق به انجام رسید. سپس اقدام به محاسبه وزن معیارها و نیز نسبت سازگاری با کاربرد روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) شد. در این تحقیق از روش FUZZY SAW به منظور تعیین پتانسیل و اولویت بندی گزینهها استفاده شد، بهطوریکه پس از تعریف اعداد فازی مثلثی مربوط به عبارات زبانی در دو طیف چهار و هفتگانه، اقدام به محاسبه شاخص ارجحیت گزینهها گردید. بر اساس نتایج بهدست آمده، دامنه تغییرات مقادیر ارجحیت گزینهها مبتنی بر روش AHP-FUZZY SAW برای عبارتهای زبانی چهار و هفتگانه به ترتیب از 254/0 تا 889/0 و 236/0 تا 903/0 متغیر است. نتایج تحقیق مبتنی بر طیف چهارگانه نشانداد که 18/74 درصد (77/4245 هکتار) از منطقه دارای پتانسیل بیابانزایی کم و 82/25 درصد (67/1477 هکتار) دارای پتانسیل بیابانزایی خیلی زیاد است. نتایج تحقیق مبتنی بر طیف هفتگانه نیز نشانداد که 18/74 درصد (77/4245 هکتار) از منطقه دارای پتانسیل بیابانزایی کم، 78/9 درصد (53/559 هکتار) دارای پتانسیل بیابانزایی زیاد و 04/16 درصد (14/918 هکتار) دارای پتانسیل بیابانزایی خیلی زیاد است. | ||
کلیدواژهها | ||
حساسیتپذیری به فرسایش؛ شوری؛ نفوذپذیری؛ اولویتبندی؛ تصمیمگیری چندمعیاره | ||
مراجع | ||
رجبی آلنی محمد (1380). بررسی نقش زمین شناسی در بیابانزایی حوزهی آبخیز مند، پایاننامهی کارشناسی ارشد گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی. دانشکده منابع طبیعی. دانشگاه تهران. سرابیان لیلا (1381). بررسی علل شور شدن آب و خاک در دشت گنبد ـ آلاگل. پایان نامهی کارشناسی ارشد رشتهی بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی. دانشگاه تهران. شریفی فرود (1386). اطلس سیمای حوزههای آبخیز کشور. پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. شماره گزارش: 50518، 140 صفحه. صالح پورجم امین (1385). بررسی معیار زمین شناسی موثر بر تخریب اراضی در واحدهای ژئومورفولوژی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز رودخانه شور)، پایاننامهی کارشناسی ارشد گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی. دانشکده منابع طبیعی. دانشگاه تهران. طهماسبی اصغر (1377). بررسی عوامل موثر در شور شدن آب و خاک و گسترش بیابان در حوزهی رودخانهی شور اشتهارد، پایان نامهی کارشناسی ارشد رشتهی بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی. دانشگاه تهران. فیض نیا سادات (1374). مقاومت سنگها در مقابل فرسایش در اقالیم مختلف ایران. مجلهی منابع طبیعی ایران، شمارهی 47، صص 116-95. فیض نیا سادات (1376). بیابان زایی ناشی از ویژگیهای زمین شناسی ایران، مطالعهی موردی (گنبدهای نمکی). مجلهی بیابان، جلد دوم، شمارههای 1، 2، 3 و 4، صص 58-47. کاشکی محمدتقی (1376). بررسی روند شور شدن اراضی فاریاب حاشیه پلایا، منطقهی روداب سبزوار. پایاننامهی کارشناسی ارشد رشتهی مدیریت مناطق بیابانی. مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران. دانشگاه تهران. Bano, A. and Fatima, M., (2009), Salt Tolerance in Zea mays (L.) Following inoculation with Rhizobium and Pseudomonas. Biol. Fertility Soils. 45:405-413. Bouwer, H., (1976), Groundwater hydrology, McGraw-Hill Inc, New York, 569 p. Esenov, P.E., and Redjepbaeu, K.R., (1999), Desert problems and desertification in central Asia, the reclamation of saline soils, Springer Publishers. Eskandari, H., Borji, M., Khosravi, H. and Mesbahzadeh, T., (2016), Desertification of forest, range and desert in Tehran province, affected by climate change. Solid Earth, 7(3): 905-915. Feiznia, S. and Nosrati, K., (2007), The effect of parent material and land use on soil erosion: a case study of the Taleghan drainage basin, Iran. IAHS Publication, 1: 300-314. Grau, J.B., Corrales, A., Tarquis Alfonso, A.M., Colombo, F., Rios, L.D.L. and Cisneros, J.M., (2010), Mathematical model to select the optimal alternative for an integral plan to desertification and erosion control for the Chaco area in Salta province, Argentine. Biogeosciences, 7(2): 2601-2630. Karimpour Reihan, M., Salehpourjam, A., Kianian, M.K. and Jahani, D., (2007), Investigation of pedological criterion on land degradation in quaternary rock units, Case Study: Rude-Shoor watershed area, Desert, 12: 77-84. Morgan, R. P. C. (1986), Soil Erosion and Conservation. Longman Group Limited, UK, 298 p. Paul, D., (2012). Osmotic stress adaptations in rhizobacteria. Basic Microbiol Journal. 52:1–10. Sadeghiravesh, M.H., Zehtabian, G. and Khosravi, H., (2014), Application of AHP and ELECTRE models for assessment of desertification alternatives. Desert, 19(2): 141-153. Saaty T. (1980), The Analytical Hierarchy process, planning, priority, Resource Allocation, Rws pub, USA. UNCCD (2012), Africa, Bonn: UNCCD, available from: http://www.unccd. int/en/ regional-access/ Pages /countries.aspx, accessed: 5th May 2013. U.S. Salinity Laboratory (USSL), (1954), Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. Agricultural Handbook 60. USA, Washington, D.C. Van Lynden, G., Mantel, S. and Van Ostrum, A., (2004), Guiding Principles for the Qualitative Assessment of Soil Degradation: With a focus on salination, nutrient decline, and soil pollution. FAO. Vieira, R.M.S.P., Tomasella, J., Alvalá, R.C.S., Sestini, M.F., Affonso, A.G., Rodriguez, D.A., Barbosa, A.A., Cunha, A.P.M.A., Valles, G.F., Crepani, E. and De Oliveira, S.B.P., (2015), Identifying areas susceptible to desertification in the Brazilian northeast. Solid Earth, 6(1): 347-360. Walton, C.W. (1970), Groundwater resources evaluation. MC-Graw. Hill, Inc., Kogakusha. Wu, W., De Pauw, E. and Zucca, C., (2008), Land degradation monitoring in the west Muus, China, The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. XXXVII: 846-858. Xu, E.Q., Zhang, H.Q. and Li, M.X., (2015), Object-based mapping of karst rocky desertification using a support vector machine. Land Degradation and Development, 26(2): 158-167. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 677 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 548 |