تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 612 |
تعداد مقالات | 6,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,356,665 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,107,684 |
برآورد احتمال وقوع توفانهای تندری بهاره با استفاده از مدل زنجیره مارکف مطالعه موردی: تبریز | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 11، دوره 7، شماره 18 - شماره پیاپی 4، دی 1397، صفحه 189-204 اصل مقاله (949.88 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2018.20547.1269 | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا عزیززاده1؛ خدیجه جوان* 2؛ علی اکبر رسولی3؛ الناز استادی4 | ||
1مربی، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور،تهران، ایران | ||
2استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
3استاد آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه تبریز، ایران | ||
4دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و برنامهریزی، دانشگاه تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
توفانهای تندری یکی از پدیده های آب و هوایی هستند که به دلیل همراهی با رعد و برق، باد شدید، تگرگ و بارشهای شدید موجب آسیبهای فراوانی در دنیا میشوند. در این پژوهش احتمال وقوع روزهای همراه با توفان تندری در تبریز در فصل بهار با به کارگیری قوانین احتمالاتی و با استفاده از تکنیک زنجیره مارکف مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور از داده های روزانه مربوط به توفانهای تندری (کدهای 95 تا 99) در یک دوره آماری 65 ساله (2015- 1951) استفاده گردید. ابتدا روزها به دو دسته روزهای عادی با کد صفر و روزهای همراه با توفان تندری با کد 1 تقسیم شده و تعداد حالتهای انتقال شرطی در ماههای مورد مطالعه شمارش شد. سپس ماتریس احتمال تغییر وضعیت بر اساس روش درستنمایی بیشینه محاسبه گردید. برخی از خصوصیات مهم دیگر، مانند احتمالات ساده تجربی و احتمال تعادل دوره ها، فراوانی وقوع، طول دوره ها و سیکل هوایی نیز تعیین شد و در نهایت با محاسبه فراوانی دوره های همراه با توفان تندری، احتمال وقوع این دوره ها و دوره بازگشت آنها مشخص گردید. نتایج نشان میدهد که کوتاهترین سیکل هوایی مربوط به ماه می است که بیشترین فراوانی توفان تندری را دارد و بالعکس طولانی ترین سیکل هوایی مربوط به ماه آوریل که فراوانی کمتری دارد. در طی دوره آماری 65 ساله، توالی دوره های توفانی یک روزه و دو روزه بیشترین فراوانی را داشته است و بتدریج برای توالیهای طولانیتر، از فراوانی دوره های همراه با توفان تندری کاسته میشود. دوره بازگشت دوره های توفان تندری یک روزه و دو روزه به طور متوسط 5/1 و 5 روز میباشد. رابطه رگرسیونی بین مقادیر مشاهده شده و برآورد شده دوره های n روزه همراه با توفان تندری، نشان می دهد که میزان دقت و اطمینان موردنظر برای همه ماهها، بالاتر از 99 درصد بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
توفان تندری؛ زنجیره مارکف؛ ماتریس احتمال؛ دوره بازگشت؛ تبریز | ||
مراجع | ||
آشگرطوسی، شادی؛ علیزاده، امین و سهیلا جوانمرد (1382). پیشبینی احتمال وقوع خشکسالی در استان خراسان، تحقیقات جغرافیایی، شماره 70، صص 128-119. جعفرپور، ابراهیم (1385). مبانی اقلیم شناسی. انتشارات پیام نور. چاپ هفتم. 204 صفحه. جوان، خدیجه (1395). بررسی تداوم روزهای بارانی در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از مدل زنجیره مارکف، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال شانزدهم، شماره 43، صص 193-173. حجازیزاده، زهرا و علیرضا شیرخانی (1384). تحلیل و پیشبینی آماری خشکسالی و دورههای خشک و تر کوتاهمدت در استان خراسان، پژوهشهای جغرافیایی، دوره 37، شماره 52، صص 31-13. خوشحال، جواد و یوسف قویدل رحیمی (1386). شناسایی ویژگیهای سوانح محیطی منطقه شمالغرب ایران: مورد مطالعاتی خطر توفانهای تندری در تبریز، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 11 (پیاپی 53)، صص 115-101. دارند، محمد؛ نریمانی، مهتاب؛ شریعتی، ژیلا و شرمین نامداری (1394). تحلیل زمانی مکانی روند شمار روزهای توفانهای تندری در ایران زمین، جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره 4، شماره 15، صص 48-35. رسولی، علیاکبر (1384). مدلسازی بارشهای رعد و برقی محدوده شهر تبریز از دیدگاه ریسک وقوع سیلاب، کنفرانس بینالمللی بلایای طبیعی 5-7 مهر، 1384، دانشگاه تبریز، صص 119-1. رسولی، علیاکبر؛ بداق جمالی، جواد و اروج جلالی (1386). توزیع زمانی بارشهای رعد و برقی منطقه شمالغرب ایران، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره 22، صص 170-156. رسولی، علیاکبر و خدیجه جوان (1391). تحلیل روند وقوع توفانهای رعد و برقی در نیمه غربی ایران با کاربرد آزمونهای ناپارامتری، فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 38، صص 126-111. رضیئی، طیب؛ دانشکار آراسته، پیمان؛ اختری، روحانگیز و بهرام ثقفیان (1386). بررسی خشکسالیهای هواشناسی (اقلیمی) در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از نمایه SPI و مدل زنجیره مارکف، تحقیقات منابع آب ایران، سال سوم، شماره 1، صص 35-25. صلاحی، برومند (1389). بررسی ویژگیهای آماری و همدیدی توفانهای تندری استان اردبیل، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 72، صص 141-129. طاوسی، تقی و اللهبخش ریگی (1396). تحلیل تداوم روزهای توفانی شهر زاهدان با استفاده از مدل زنجیره مارکف، فضای جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 58، صص 148-131. عباسنیا، عباس؛ طاوسی، تقی و سیما پورهاشمی (1394). تحلیل و پیشبینی آماری دورههای توفانی کوتاه مدت سبزوار با استفاده از زنجیره مارکف، فضای جغرافیایی، سال پانزدهم، شماره 50، صص 250-233. عساکره، حسین (1387). بررسی احتمال تواتر و تداوم روزهای بارانی در شهر تبریز با استفاده از مدل زنجیره مارکف، تحقیقات منابع آب، سال چهارم، شماره 2، صص 56-46. علیزاده، امین (1389). اصول هیدرولوژی کاربردی. انتشارات آستان قدس رضوی. دانشگاه امام رضا. چاپ سیام. 432 صفحه. علیزاده، امین؛ کمالی، غلامعلی؛ موسوی، فرهاد؛ موسوی بایگی، محمد (1380). هوا و اقلیم شناسی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. چاپ دوم. صفحه. 392 صفحه. کاویانی، محمدرضا و بهلول علیجانی (1375). مبانی آب و هواشناسی. انتشارات سمت. چاپ چهارم. 590 صفحه. لشکری، حسن و نوشین آقاسی (1392). تحلیل سینوپتیکی توفانهای تندری تبریز در فاصله زمانی (2005-1996)، جغرافیا و برنامه ریزی، سال 17، شماره 45، صص 234-203. مقیمی، ابراهیم (1393). دانش مخاطرات برای زندگی با کیفیت بهتر و محیط پایدارتر. انتشارات دانشگاه تهران. 242 صفحه. Ahrens, C. D. (2012). Meteorology today: an introduction to weather, climate, and the environment. Cengage Learning. Blunden, J., & Arndt, D. S. (2016). State of the Climate in 2015. Bulletin of the American Meteorological Society, 97(8). Chattopadhyay, S., Acharya, N., Chattopadhyay, G., Prasad, S. K., & Mohanty, U. C. (2012). Markov chain model to study the occurrence of pre-monsoon thunderstorms over Bhubaneswar, India. Comptes Rendus Geoscience, 344(10), 473-482. Dasgupta, S., & De, U. K. (2001). Markov chain models for pre-monsoon thunderstorm in Calcutta, India. Gaál, L., Molnar, P., & Szolgay, J. (2014, May). Spatial analysis of intense thunderstorms in Switzerland and temporal trends in their occurrence. In EGU General Assembly Conference Abstracts (Vol. 16, p. 11136). Kulkarni, M. K., Kandalgaonkar, S. S., Tinmaker, M. I. R., & Nath, A. (2002). Markov chain models for pre‐monsoon season thunderstorms over Pune. International journal of climatology, 22(11), 1415-1420. Mohee, F. M., & Miller, C. (2010). Climatology of thunderstorms for North Dakota, 2002–06. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 49(9), 1881-1890. Moon, S. E., Ryoo, S. B., & Kwon, J. G. (1994). A Markov chain model for daily precipitation occurrence in South Korea. International journal of climatology, 14(9), 1009-1016. Pinto, O., Pinto, I. R. C. A., & Ferro, M. A. S. (2013). A study of the long‐term variability of thunderstorm days in southeast Brazil. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 118(11), 5231-5246. Sonnadara, U. (2016). Spatial and temporal variations of thunderstorm activities over Sri Lanka. Theoretical and Applied Climatology, 124(3-4), 621-628. Wilks, D. S. (2006). Statistical methods in the atmospheric sciences (second edition). Academic Press, USA. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 533 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 258 |