تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 613 |
تعداد مقالات | 6,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,350,019 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,102,486 |
بررسی انگیزههای نقد خویشتن در دیوان حافظ | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 12، دوره 15، شماره 29، آذر 1396، صفحه 231-250 اصل مقاله (642.48 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2017.3987 | ||
نویسندگان | ||
مهرداد نصرتی* 1؛ یدالله جلالی پندری2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
چکیده | ||
خودانتقادی یا نقد خویشتن قسمی از نقد ادبی است که در آن، پدیدآور، در جایگاه منتقد اولیه، اثر، روش، نگرش و یا شخصیت ادبی خویش را تحلیل و بررسی میکند. در عرصۀ ادبیات، نقد خویشتن انواع مختلفی دارد و انگیزههای متفاوتی موجب آن میشود. اگر انگیزۀ خودانتقادی درون خود پدیدآور باشد، «نقد خودانگیخته» و اگر انگیزه بیرون از او باشد، «نقد دگرانگیخته» است. حافظ شاعری است که پیوسته در اشعارش به نقد خویشتن پرداخته است. مطالعۀ آثار او از این منظر، دریچۀ جدیدی را بر روی حافظپژوهان میگشاید. در پژوهش حاضر که مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و بهشیوۀ تحلیلی-توصیفی انجام میشود، تلاش شده تا با استفاده از شواهدی که از دیوان حافظ بهدست آمده، انگیزههایی که شاعر را به نقد خویشتن واداشته، بررسی شود. بهنظر میرسد حداقل برخی از اصلاحاتی که حافظ در اشعار خود بهکار بسته و باعث ایجاد اختلاف نسخ در اشعار او شده نیز، حاصل خودانتقادی باشد و این خودانتقادیها بر رفع عیوب آثار، ارتقای متن و افزایش جذابیت اشعار نزد مخاطبان مؤثر بوده است. خودانتقادیهای حافظ هم از نوع خودانگیخته و هم از نوع دگرانگیخته بوده و عواملی مانند وجود کاستی در فحوای سخنان پیشین او و یا اظهار نظرهای سخنناشناسان مدعی موجب آنها بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
نقد خویشتن؛ خودانگیختگی؛ دگرانگیختگی؛ حافظ؛ منشاء اختلاف نسخ | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 698 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,245 |