اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 638 |
| تعداد مقالات | 6,326 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,885,913 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,481,740 |
درون‌مایه‌های شیعی در هنر عصر تیموری با تأکید بر خط و خوش-نویسی | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 8، دوره 11، شماره 21، اسفند 1396، صفحه 163-184 اصل مقاله (776.17 K) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2018.4029 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید عابدین پور جوشقانی1؛ معصومه سمائی دستجردی2 | ||
| 1دکترای تخصصصی | ||
| 2دکتری تخصصی | ||
| چکیده | ||
| تیموریان سلسله‌ای ترکی – مغولی بودند که در فاصله سال‌های ( 913- 771 ق ) عموماً در نواحی ماوراءالنهر و ایران حاکمیت داشتند . تجربه هم‌زمان زندگی یکجانشینی و کوچ‌نشینی در الوس جغتای و آسیای مرکزی باعث شد تا تیمور و جانشینانش با اسلام و فرهنگ ایرانی آشنایی هرچند مختصری داشته باشند. به همین سبب مؤلفه‌های هویت ایرانی ازجمله هنر ایرانی و مذهب تشیّع در این زمان فرصت رشد و وحدت بیشتری یافتند . سیاست تسامح گرایانة دولتمردان تیموری ، پیوند تشیّع با جریان تصوّف و تلاش شیعیان چه در درون جنبش‌های شیعی و چه به‌صورت فردی زمینه‌ای را فراهم ساخت تا مذهب تشیّع به‌ویژه در بُعد اجتماعی رشد بیشتری نسبت به ادوار گذشته پیدا کند . از طرفی هنر ایرانی و شاخه‌های متعدّد آن به‌ویژه هنر خوشنویسی در این زمان همانند ظرفی هستند که سایر مؤلفه‌های هویت ایرانی ازجمله مذهب تشیّع موضوع و مظروف آن را تشکیل می‌دهند. هنر خوشنویسی که با عنوان هنری اسلامی و مقدّس شناخته می‌شود ، در عصر تیموری در دو بُعد نظری و عملی با مفاهیم ، ارزش‌ها و شخصیت‌های شیعی ارتباط نزدیک و ملموسی پیدا کرد . الهام روحانی و الگوبرداری استادان خوشنویس از شخصیت امام علی (ع) و کاربرد فرهنگ شیعی در نظام استاد – شاگردی این دوره از ابعاد نظری و نگارش نسخه‌های خطی ، اشعار و کتیبه‌های شیعی در بُعد عملی قرار می‌گیرند . تحقیق حاضر باهدف تبیین نقش هنر خوشنویسی در نشر و نمایش معتقدات مذهبی جامعه تیموری از یک‌سو و چگونگی ارتباط این هنر با مذهب تشیّع در این زمان از سوی دیگر ، به دنبال بررسی علل و زمینه‌های این ارتباط و ثانیاً ویژگی‌های آن در دورۀ تیموری است. مواردی که به شیوۀ تحلیلی – توصیفی و با استفاده از منابع و اسناد تاریخی و هنری به آن‌ها پرداخته خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هنر؛ تشیّع؛ خوشنویسی؛ تیموریان | ||
| مراجع | ||
|
- آژند، یعقوب، (1387): مکتب نگارگری هرات، فرهنگستان هنر : تهران.
- آژند، یعقوب (1387): مکتب نگارگری شیراز، تهران : فرهنگستان هنر.
- آژند، یعقوب (1386): سلطانعلی مشهدی، تهران : امیرکبیر.
- ابن عبدربه، شهاب الدین (1367): العقد الفرید ؛ به کوشش احمد فرید و دیگران، ج4، قاهره.
- الشیبی، مصطفی کامل (1359): تشیّع و تصوّف، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران : امیر کبیر.
- افشار، ایرج (1348): یادگارهای یزد، 2ج، تهران : انجمن آثار ملی.
- افندی، مصطفی عالی (1369): مناقب هنروران ؛ ترجمه توفیق سبحانی، تهران : سروش .
- جعفریان، رسول (1375): تاریخ تشیّع در ایران، ج2، قم : انصاریان.
- جکسن، پیتر، لاکهارت، لورنس (1390): تاریخ ایران کمبریج ؛ ترجمه تیمور قادری، ج6، تهران : مهتاب.
- حافظ ابرو (1372): زبده التواریخ ؛ تصحیح سید کمال حاج سید جوادی، ج2، تهران : نشر نی.
- حبیبی، عبد الحی (1355): هنر عهد تیموری و متفرعات آن، کابل : بنیاد فرهنگ ایران.
- حسینی تربتی، ابوطالب (1342): تزوکات تیموری، تهران : نشر اسدی.
- خزائی، محمّد (1381): مجموعه مقالات هنر اسلامی، تهران : مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
- خواند میر، غیاث الدین حسینی (1362): حبیب السیر ؛ زیر نظر محمّد دبیرسیاقی، ج3، کتابفروشی خیام، تهران.
- ــــــــ،ــــــــ(1372): مآثرالملوک ؛ تصحیح میرهاشم محدّث، تهران : رسا.
- خوسفی، ابن حسام (1381): خاوران نامه، تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- درایتی، مصطفی (1389): فهرست دستنوشته های ایران(دنا)، تهران : مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- رفیعی، امیر تیمور(1390): ظهور تیمور و فتح سراسری ایران، قم : ابتکار دانش.
- رفیعی مهرآبادی، ابوالقاسم (1352): آثار ملی اصفهان، تهران : انجمن آثار ملی.
- ریشار، فرانسیس (1383): جلوه های هنر پارسی ؛ ترجمه ع- روح بخشان، تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- زمجی اسفزاری، معین الدین (1338): روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات ؛ به کوشش سید محمّد کاظم امام، 2ج، تهران : دانشگاه تهران.
- سام میرزاصفوی (1384): تذکره تحفه سامی ؛ تصحیح رکن الدین همایونفرخ، تهران : اساطیر.
- سمرقندی، دولتشاه (1382): تذکره الشعراء ؛ تصحیح ادوارد براون، تهران : اساطیر.
- سمرقندی، محمّد بن عبدالجلیل(1367): قندیه و سمریه ؛ به کوشش ایرج افشار، تهران : مؤسسه فرهنگ جهانگیری.
- سودآور، ابوالعلاء (1380): هنر دربارهای ایران، تهران : نشر کارنگ .
- شایسته فر، مهناز (1384): هنرشیعی، تهران : مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
- شیرازی، یعقوب بن حسن (1376): میراث مکتوب ؛ به کوشش محمّد تقی دانش پژوه و دیگران، تهران : نقطه.
- شیمل، آن ماری (1368): خوشنویسی و فرهنگ اسلامی ؛ ترجمه اسدالله آزاد، مشهد : آستان قدس.
- شامی، نظام الدین (1363): ظفرنامه ؛ به کوشش پناهی سمنانی، تهران : بامداد.
- طباطبائی، عبدالعزیز (1374): مکتبه العلامه الحلی، قم : مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
- قمی، قاضی احمد (بی تا): گلستان هنر؛ تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران : کتابخانه منوچهری .
- قلیچ خانی، حمیدرضا (1373): رسالاتی در خوشنویسی و هنرهای وابسته به آن، تهران : روزنه.
- کاتب، احمد بن حسین(1345): تاریخ جدید یزد ؛ به کوشش ایرج افشار، تهران : امیرکبیر.
- مستوفی بافقی، محمّد مفید(1385): ج3، جامع مفیدی ؛ به کوشش ایرج افشار، تهران : اساطیر.
- میرزا ابوالقاسمی، محمّد صادق (1387): کتیبه های یادمانی فارس، تهران : فرهنگستان هنر.
- میرخواند، محمّدبن خاوندشاه (1373): روضه الصفا ؛ تصحیح عباس زریاب، 7ج، تهران : علمی.
- منز، فوربس (1392): قدرت، سیاست و مذهب در عصر تیموریان؛ ترجمه حسن اسدی، تهران : مولی.
- نوایی، امیرعلی شیر (1363): مجالس النفایس ؛ به سعی علی اصغر حکمت، تهران : کتابفروشی منوچهری.
- نوایی، عبدالحسین (1379): رجال حبیب السیر، تهران : انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
- واعظ هروی، اصیل الدین (بی تا): مزارات هرات ؛ تصحیح فکری سلجوقی، بی جا.
- هروی، نجیب مایل (1372): کتاب آرایی در تمدّن اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس.
- هنرفر، لطف الله (1355): اصفهان در دوره جانشینان تیمور، مجله هنر و مردم، سال14، ش 163، ص 6-19.
- یزدی، شرف الدین(1387): ظفرنامه ؛ تصحیح سعید میرمحمّدصادق و نوایی، 2ج، تهران : مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,003 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 897 |
||