اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 27 |
| تعداد شماره‌ها | 612 |
| تعداد مقالات | 6,232 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,356,755 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,107,754 |
زنان و موًسسات خیریه رفاهی– بهداشتی ایران از مشروطه تا پایان حکومت پهلوی دوم | ||
| نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام | ||
| مقاله 11، دوره 11، شماره 21، اسفند 1396، صفحه 233-256 اصل مقاله (690.31 K) | ||
| نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2018.4033 | ||
| نویسنده | ||
| الهام ملک زاده | ||
| استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| ایجاد و گسترش موًسسه های خیریه نوین در دوره مشروطه پایه‌گذاری شد . از همین دوران، شمار زیادی از زنان با برپایی انجمن‌ها و جمعیت‌های مخصوص بانوان، موجودیت خود را اعلام کردند. این انجمن‌ها با صبغه سیاسی و درعین‌حال فعالیتی مخفیانه، در دوران رضاشاه و هم سو با شعارهای دولت مدرن پهلوی اول عرصه تازه‌ای یافتند که فعالیت زنان در موًسسات و انجمن‌های اجتماعی و فرهنگی را میسّر می‌نمود. با تحوّل این تشکّل‌ها و جمعیت‌های زنانه و در راًس آن کانون‌های خیریه رفاهی و بهداشتی، زنان با حمایت و پشتیبانی حکومت، فرصت و موقعیت ارائۀ خدمات در بخش‌های رفاهی و بهداشتی را به دست آوردند. در دوران پهلوی دوم باوجود تحوّلات سیاسی متاًثّر از استعفای رضاشاه، جنگ جهانی دوم و اشغال ایران و به‌رغم دوری روشنفکران و نخبگان فرهنگی از رژیم و همکاری نکردن با سازمان‌ها و نهادهای خیریه رفاهی - بهداشتی، بسیاری از زنان با شور و اشتیاق به فعالیت خود در این حوزه ادامه دادند. این مقاله بر آن است به سوًالات زیر پاسخ دهد: 1-حضور زنان در مؤسسات خیریه رفاهی – بهداشتی، از مشروطه تا پایان حکومت پهلوی دوم چه فراز و نشیب‌هایی داشته است؟ 2-عوامل تشویقی یا موانع بر سر راه زنان فعّال در این حوزه چه بوده و میزان کارآمدی زنان در عرصۀ فعالیت‌های خیریه رفاهی – بهداشتی تا چه میزان قابل ارزیابی است؟ روش پژوهش مورداستفاده نیز منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی، با روش تحقیقات کیفی و شیوه توصیفی– تحلیلی است ایجاد و گسترش موًسسه های خیریه نوین در دوره مشروطه پایه‌گذاری شد . از همین دوران، شمار زیادی از زنان با برپایی انجمن‌ها و جمعیت‌های مخصوص بانوان، موجودیت خود را اعلام کردند. این انجمن‌ها با صبغه سیاسی و درعین‌حال فعالیتی مخفیانه، در دوران رضاشاه و هم سو با شعارهای دولت مدرن پهلوی اول عرصه تازه‌ای یافتند که فعالیت زنان در موًسسات و انجمن‌های اجتماعی و فرهنگی را میسّر می‌نمود. با تحوّل این تشکّل‌ها و جمعیت‌های زنانه و در راًس آن کانون‌های خیریه رفاهی و بهداشتی، زنان با حمایت و پشتیبانی حکومت، فرصت و موقعیت ارائۀ خدمات در بخش‌های رفاهی و بهداشتی را به دست آوردند. در دوران پهلوی دوم باوجود تحوّلات سیاسی متاًثّر از استعفای رضاشاه، جنگ جهانی دوم و اشغال ایران و به‌رغم دوری روشنفکران و نخبگان فرهنگی از رژیم و همکاری نکردن با سازمان‌ها و نهادهای خیریه رفاهی - بهداشتی، بسیاری از زنان با شور و اشتیاق به فعالیت خود در این حوزه ادامه دادند. این مقاله بر آن است به سوًالات زیر پاسخ دهد: 1-حضور زنان در مؤسسات خیریه رفاهی – بهداشتی، از مشروطه تا پایان حکومت پهلوی دوم چه فراز و نشیب‌هایی داشته است؟ 2-عوامل تشویقی یا موانع بر سر راه زنان فعّال در این حوزه چه بوده و میزان کارآمدی زنان در عرصۀ فعالیت‌های خیریه رفاهی – بهداشتی تا چه میزان قابل ارزیابی است؟ روش پژوهش مورداستفاده نیز منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی، با روش تحقیقات کیفی و شیوه توصیفی– تحلیلی است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زنان؛ مؤسسات خیریه؛ رفاهی - بهداشتی؛ مشروطه؛ پهلوی اول؛ پهلوی دوم | ||
| مراجع | ||
|
آفاری، ژانت، (1377)، انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه؛ ترجمۀ دکتر جواد یوسفیان، تهران: نشر بانو.
آفاری، ژانت، (1377)، انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه؛ ترجمۀ دکتر جواد یوسفیان، تهران: نشر بانو.
آفاری، ژانت، (1377)، انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه؛ ترجمۀ دکتر جواد یوسفیان، تهران: نشر بانو.
بابائی، ناصر و دیگران،(1369)، نگرشی بر پدیده بی‌سرپرستی و مشکلات فرزندان دور از خانواده ،تهران: انتشارات سازمان بهزیستی کشور.
بامداد، بدرالملوک، (1349)، زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا انقلاب سفید،جلد دوم، تهران: انتشارات ابن‌سینا.
بنگاه بین‌المللی زنان ایران، (بی‌تا)، راهنمای امور اجتماعی و موًسسات خیریه در ایران، چ بانک ملی ایران.
تفرشی، مجید و طاهر احمدی،محمود، (1371)، گزارش‌های محرمانه شهربانی، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
تنهاتن ناصری ، ایرج،(1383)، شمه‌ای از فعالیت‌های زنان برای احقاق حقوق اجتماعی در سال‌های 1325- 1324، نامه انسان‌شناسی، س سوم، ش6 ، تهران.
رنجبر عمرانی، حمیرا ،(1385)، سازمان زنان ایران، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
سالنامه پارس، 1309
سالنامه پارس، 1310
سالنامه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، (1334)، چاپخانه دانشگاه تهران.
سالنامه زنان ایران، ( 2536)، تهیه و تنظیم : اِلواف ایران، تهران.
ساناساریان، الیز،(1384)، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ تا انقلاب ۱۳۵۷)، چاپ اوّل. تهران: نشر اختران.
صدیق، عیسی، (1345)، تاریخ فرهنگ ایران، ج2، تهران: سازمان تربیت‌معلم و تحقیقات تربیتی .
صمیمی، مینو،(1368)، پش‍ت پ‍رده ت‍خ‍ت طاووس؛ ترجمه حسین اب‍وت‍راب‍ی‍ان، تهران: اطلاعات.
طالب، مهدی، (1370)، تأمین اجتماعی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگی رضوی.
عبادی، صادق، (1378)، بنیادها و مؤسسات خیریه غیر وقفی در ایران، نقد و ارزیابی، س7، ش3، تهران: وقف میراث جاویدان.
فتحی، مریم، (1383)، کانون بانوان با رویکردی به ریشه‌های تاریخی حرکت‌های زنان در ایران، تهران: موًسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
قیصری، فائزه، (1341-1342)، بنگاه‌های خیریه در ایران ، پایان‌نامه دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
گزارش انجمن بانوان و دوشیزگان کلیمی ایران، 1388
گزارش سازمان زنان زرتشتی،1387
مجله حقوق مردم، تهران، چاپخانه بهمن، ۱۳۴۴
ملک‌زاده،الهام،(1385)، نگاهی به امور خیریه در دوره قاجاریه، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری.
ملک‌زاده، الهام، (1392)، مؤسسات خیریه رفاهی– بهداشتی در دوره رضاشاه، تهران: نشر تاریخ ایران.
ملک‌زاده، الهام، (1387)، تاریخچه جمعیت شیر و خورشید سرخ در ایران (1285– 1357)، طرح پژوهشی
مؤسسه علمی- کاربردی هلال ایران وابسته به جمعیت هلال‌احمر ایران، تهران.
ملکی بخشمندی، آنوشیک، (1382)، دائره‌المعارف زن ایرانی، جلد اوّل، تهران: نشر مرکزی امور مشارکت بانوان ریاست جمهوری و بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی .
منظورالاجداد، محمّد حسین، (1379)، مرجعیت در عرصه اجتماع و سیاست، تهران: نشر شیرازه .
نامه ماهانه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران؛ (1330، )شماره 8؛ سال چهارم .
ورنر،کریستف (1378)، زنان واقف در تهران عهد قاجار؛ ترجمه نسیم مجیدی قهرودی، سال هفتم، شماره 2، تهران: وقف میراث جاویدان .
هاکس، مریت، (1371)، ایران: افسانه و واقعیت خاطرات سفر به ایران؛ ترجمه محمّد حسین نظری نژاد ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی .
سند شماره: 297010952-54، آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران .
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 979 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,109 |
||