اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 551 |
| تعداد مقالات | 5,712 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,971,368 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,353,148 |
آیندهنگری اثرات منطقهای خشک‌‌شدن دریاچۀ ارومیه با رویکرد سیاسی | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
| مقاله 3، دوره 8، شماره 27، تابستان 1397، صفحه 37-54 اصل مقاله (1.4 MB) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2018.4089 | ||
| نویسندگان | ||
| دکتر امین فرجی* 1؛ مهدی علیان2؛ امیر فتحی3 | ||
| 1استادیار گروه برنامهریزی آمایش سرزمین، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران | ||
| 2دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تهران، ایران | ||
| 3کارشناسی ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| دریاچۀ ارومیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های فوق‌اشباعِ نمک در سطح جهانی و منطقهای از اهمیت زیادی برخوردار است، اما حیات آن در طول چند دهۀ گذشته به‌دلیل عوامل بسیاری، مانند سدسازی، کاهش بارندگی، افزایش بی‌‌شمار چاه‌های کشاورزی اطراف دریاچه و همچنین عوامل عمدۀ دیگری به خطر افتاده است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف یافتن راه چاره برای جلوگیری از وقوع بحران سیاسی منطقهای و حتی ملّی، بر آن شد تا از منظر آیندهنگری، اثرات منطقهای خشک‌‌شدن دریاچۀ ارومیه را برای افق 2025 بررسی کند. این پژوهش که از‌نظر ماهیت از پژوهش‌‌های کاربردی-توسعه‌‌ای و از‌نظر روش از نوع توصیفی-تحلیلی است، با استفاده از روش مصاحبه و دلفی به جمع‌‌آوری اطلاعات مورد‌نیاز مبادرت کرد و سپس تحلیل این داده‌‌ها با استفاده از روش تحلیل ساختاری و تکنیک میکمک انجام گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌‌دهد که متغیّرهای طوفان نمک، گرد و غبار، شنهای روان، کانون‌های ریزگرد نمکی و غیرنمکی و توان منطقه برای تبدیل به پارک ملی، متغیّرهای کلیدی اثرگذار می‌باشند. این متغیّرها به‌عنوان متغیّر کلیدی، دیگر متغیّرها را تحت‌تأثیر قرار داده و حائز بیشترین نقش و اثر بر سایر متغیّرها هستند و کمتر اثرپذیرند. همچنین مهمترین متغیّر تأثیرپذیر که هم به‌صورت مستقیم و هم غیر‌مستقیم از این جریان تأثیر می‌‌پذیرند، مردم هستند و باید در مرحلۀ اول از تأثیرات مستقیم خشک‌‌شدن دریاچه بر مردم مانند، افزایش هواویزه‌ها بیشتر از حد مجاز، وقوع طوفان‌ها و گسترش شنهای روان در سطح منطقه جلوگیری کرد و در مراحل بعدی متغیّرهای دیگر را نیز تحت نظارت و کنترل قرار داد و از آسیب‌‌دیدگی آن‌ها جلوگیری کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دریاچۀ ارومیه؛ اثرات منطقهای؛ افق 2025؛ روش تحلیل ساختاری؛ میکمک | ||
| مراجع | ||
|
- بهشتی، محمدباقر؛ زالی، نادر. (1390). شناسایی عوامل کلیدی توسعۀ منطقهای با رویکرد برنامهریزی بر‌پایۀ سناریو (مطالعۀ موردی: استان آذربایجان شرقی)، فصلنامۀ برنامهریزی و آمایش فضا، دورۀ 15، شمارۀ 1، صص 63-41. - پروین، نادر. (1390). الگوهای سینوپتیکی شدیدترین خشکسالی حوضة آبریز دریاچة ارومیه، فصلنامۀتحقیقاتجغرافیایی، سال25 ، شمارۀ 100 ، صص 108-89. - حافظ‌نیا، محمدرضا. (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلتیک، مشهد، انتشارات پاپلی. - دانشور، نظالم‌‌الدین؛ اشعثی، حبیب؛ دیلمقانی، صمد؛ محمدی، سید ابوالقاسم. (1380). بررسی خواص شیمیایی و فیزیکی آب دریاچۀ ارومیه و منطقه‌بندی آن با استفاده از تحلیل آماری، فصلنامۀ دانشکده فنی دانشگاه تبریز، دورۀ 27، شمارۀ پیاپی 27، صص 76-67. - دفتر برنامهریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه. (1393). بررسی موضوعات پیشنهادی دزجهت ارائه در جلسۀ کارگروه ملی نجات دریاچۀ ارومیه، سیزدهمین جلسه کمیته راهبری، صص 161-1. - ربانی، طاها. (1391). «روش تحلیل ساختاری، ابزاری برای شناخت و تحلیل متغیّرهای مؤثر بر آیندۀ موضوعات شهری»، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی آینده‌‌پژوهی، تهران. - رسولی، علی‌اکبر؛ عباسیان، شیرزاد؛ جهانبخش، سعید. (1386). پایش نوسان‌‌های سطح آب دریاچۀ ارومیه با پردازش تصاویر ماهواره‌ای چند‌سنجنده‌ای و چند‌زمانه‌ای، فصلنامۀ مدرسعلومانسانی، دورۀ12 ، شمارۀ 2، صص 71-53. - زالی، نادر. (1388). آیندهنگاری توسعۀ منطقهای با رویکرد سناریو مبنا (نمونۀ موردی: استان آذربایجان شرقی)، رسالۀ دورۀ دکتری، دانشگاه تبریز. - زالی، نادر. (1390). آیندهنگاری راهبردی و سیاست‌‌گذاری منطقهای با رویکرد سناریونویسی، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال 14، شمارۀ 4، صص 54-33. - زالی، نادر؛ پور محمدی، مصطفی. (1388). تحلیل نابرابری‌‌های منطقهای و آیندهنگاری توسعه (نمونۀ موردی : استان آذربایجان شرقی)، فصلنامۀ جغرافیا و برنامهریزی، شمارۀ 32، صص 64-29. - زمانی‌پور، مسعود. (1393). سناریونگاری راهبردی توسعه منطقهای (مطالعۀ موردی: استان مازندران)، پایان‌‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان. - عباس‌‌زاده، محمد؛ علوی، لیلا؛ بنی‌فاطمه، حسین؛ علیزاده اقدم، محمدباقر. (1395). مدل‌‌یابی ساختاری تأثیر تجربۀ زیست‌محیطی و نگرش زیست‌محیطی بر رفتار زیست‌محیطی، مجلۀ علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 13، شمارۀ 1، صص 196-171. - کاویانی‌راد، مراد. (1390). نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست‌محیطی و توسعۀ پایدار (مطالعۀ موردی: دریاچۀ ارومیه)، فصلنامۀمطالعاتراهبردی، سال 14، شمارۀ 1، صص 147-115. - کریمی‌‌مله، علی. (1394). امنیت بر مدار آب، نقش آب در سیاست و مناقشات سیاسی، ویژه‌‌نامۀ اقتصادی روزنامۀ شرق، ویژۀ بحران آب در ایران. - لک، راضیه؛ درویشی خاتونی، جواد؛ محمدی، علی. (1391). مطالعات پالئولیمنولوژی و علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچۀ ارومیه، فصلنامۀ زمین‌‌‌شناسی کاربردی، سال ۷، شمارۀ ۴، صص 358-343. - ماندال، رابرت. (1377): چهرۀ متغیّر امنیت ملی. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران. - محمدی، میرعلی، (1383): رابطه بین تبخیر آب های شور و شیرین و تأثیر آن روی تبخیر آب دریاچه ارومیه، شرکت سهامی آب منطقه ای استان آذربایجان‌غربی، وزارت نیرو. - مختاری، قاسم، (1388): مقدمه‌ای بر تفکر سیستمی، ویراست ششم، انتشار به صورت الکترونیک. - مخدوم، مجید. (1381). مروریبرمطالعاتانجام‌یافتهدردریاچۀارومیهوآبخیزآن،همایشمیان‌‌گذردریاچۀارومیهومحیطزیست، سالن فرهنگی هنری ارومیه، آبان، صص 19-7. - Alesheikh, A. A., Ghorbanali, A., Nouri, N. 2007. Coastline change detection using remote sensing, International journal of Environmental Science and Technology, Vol. 4 (1): pp. 61-66.
- European Communities,. 2001. Foresight for Regional Development Network; A Practical Guide to Regional Foresight, European Commision Research Directorate General, STRATA Programme.
- Asan, S. S., Asan, U. 2007. Qualitative Cross-impact analysis with time consideration, Technological forecasting and social change, Vol. 74, pp: 627-644.
- Hoseinpour.M., Fakheri Fard. A., Naghili. R. 2010. Death of Urmia Lake, a Silent Disaster Investigating of causes, results and solutions of Urmia Lake drying, International Applied Geological Congress, Department of Geology, Islamic Azad University - Mashad Branch, Iran, pp- 700-704.
- Godet, A. J. and Meunier, M. F. and Roubelat, F. 2008. “Structural analysis with the MICMAC method & actors' strategy with MACTOR method”, in Glenn, J. C., Gordon, T. J. (Eds), AC/UNU Millennium Project: Futures Research Methodology-V2. 0, AC/UNU, Washington, DC.
- Sirjacobs, D., Gregoire, M., Delhez, E., Nihoul, J.C.J., 2004. Influence of the Aral Sea negative water balance on its seasonal circulation pattern: use of a 3D hydrodynamic model, Jouranal of marine system, Vol. 47 (1): 51-66. (DOI: 10.1016/j.jmarsys.2003.12.008).
- Abbaspour, M. & Nazaridoust, A. 2007. Determination of environmental water requirements of Lake Urmia, Iran: an ecological approach, International Journal of Environmental Studies, Vol. 64:2, 161-169. (DOI: 10.1080/00207230701238416).
- Ramsar Convention 8th meeting of contracting parties, Doc. 10, 2002. The report of the world commission on dams (WCD) and its relevance to the Ramsar Convention, the convention cop. 8, Valencia, Spain.
- Wallingford, H. R., 2000. Handbook for the Assessment of Catchment Water Demand and Use (Ministry of Rural Resources and Water Development of Zimbabwe, University of Zimbabwe, University of Zambia, University of Zululand).
- Richard, D. and Rafik, H., 2005. Environmental Flows: Concepts and Methods, Water Resources and Environment Technical Note C.1, The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank.
- Abha, L. S., & Khundrakpam, M. (2012). Dying wetlands: A threat to livelihoods of Loktak Lake Dwellers. Journal of Physical Sciences, Vol. 2: 107–116.
- Singh, C R., Thompson, J. R., French, J. R., Kingston, D. G., & Mackay, A. W. (2010). Modelling the impact of prescribed global warming on runoff from headwater catchments of the Irrawaddy River and their implications for the water level regime of Loktak Lake, Northeast India, Hydrology and Earth System Sciences, Vol. 14 (9): 1745–1765.
- Alipour, H. & Ghasemi Tangal Olya, H. 2014, Sustainable planning model toward reviving Lake Urmia, International Journal of Water Resources Development, Vol. 18 (3): 1-21. (DOI: 10.1080/07900627.2014.949636). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 391 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,021 |
||
