تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 590 |
تعداد مقالات | 6,039 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,869,374 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,837,523 |
سنجش تناسب اراضی استان مازندران برای کشت کلزا براساس روشهای ارزیابی تصمیمگیری چندمعیاره در محیط GIS | ||
جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
مقاله 8، دوره 8، شماره 27، تیر 1397، صفحه 129-148 اصل مقاله (1.35 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2018.4094 | ||
نویسندگان | ||
دکتر بهروز سبحانی ![]() | ||
1عضو هیات علمی و دانشیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی-اردبیل | ||
2دانش آموخته رشته جغرافیای طبیعی- اقلیم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
چکیده | ||
در بین دانههای روغنی، کلزا بعد از سویا و نخل روغنی بهعنوان سومین منبع مهم تولید روغن در جهان است. استان مازندران با دارا بودن پتانسیلهای حرارتی و بارشی، نزدیک به 19 درصد از دانههای روغنی کشور را تولید میکند. بدین منظور هدف اصلی این تحقیق سنجش تناسب اراضی استان مازندران برای کشت کلزا براساس روشهای تصمیمگیری چندمعیاره در محیط GIS است. برای دستیابی به سنجش تناسب اراضی منطقۀ مورد مطالعه، از آمار دادههای اقلیمی ایستگاههای سینوپتیکی و کلیماتولوژی موجود در سطح استان از بدو تأسیس تا سال 1390 مربوط به هر یک از مراحل فنولوژیکی کلزا ازقبیلِ درجه حرارت، بارش، درجه روز-رشد، ساعات آفتابی، تعداد روزهای یخبندان و رطوبت نسبی و همچنین از دادههای قابلیت محیطی، شاملِ تیپ اراضی، کاربری اراضی، عمق خاک، ارتفاع، شیب و جهت شیب، استفاده شده است. برحسب هدف و ماهیت تحقیق، نوع تحقیق از نوع کاربردی و روش انجام تحقیق بهصورت توصیفی- تحلیلی است. در انجام گردآوری اطلاعات توصیفی از روش اسنادی (جستجوی کتابخانهای) استفاده شده و سپس بهمنظور اولویتبندی و ارزیابی معیارها در ارتباط با کشت کلزا، از روش تحلیل تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM) مبتنیبر روش فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) استفاده شده است. درنهایت با وزندهی به لایههای تهیهشده براساس معیارها و مدل موردنظر، تلفیق و همپوشانی لایهها در محیط GIS صورتگرفته و لایۀ نهایی ارزیابی تناسب اراضی برای کشت کلزا تهیه شد. نتایج بهدستآمده از مباحث مطرحشده نشان داد که اراضی منطقۀ مورد مطالعه براساس پتانسیل اقلیمی و محیطی دارای 3/15 درصد اراضی بدون محدودیت، 2/28 درصد اراضی با محدودیت کم، 2/48 درصد اراضی با محدودیت متوسط و 3/8 درصد اراضی با محدودیت زیاد است. | ||
کلیدواژهها | ||
ارزیابی تناسب اراضی؛ کلزا؛ تحلیل فرایند سلسلهمراتبی (AHP)؛ GIS؛ استان مازندران | ||
مراجع | ||
1-احمدیزاده، سعید (1378). برنامهریزی توسعۀ استان خراسان با استفاده از مدلهای اکولوژیک و سامانۀ اطلاعات جغرافیایی، همایش نقشهبرداری، سازمان نقشهبرداری کشور، صص36-30. 2-آرزم، کامل (1389). سنجش تناسب اراضی استان آذربایجان غربی برای کاشت کلزا براساس روشهای ارزیابی تصمیمگیری چندمعیاره در محیط GIS، پایانامۀ کارشناسی ارشد گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. 3-آلیاری، هوشنگ؛ شکاری، فرییرز (1379). دانههای روغنی (زراعت و فیزیولوژی)، چاپ اول، انتشارات عمیدی، تبریز. 4-پاکروان، محمدرضا؛ مهرابی بشرآبادی، حسین؛ شکیبایی، علیرضا (1388). تعیین کارایی برای تولیدکنندگان کلزا در شهرستان ساری، مجلۀ تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شمارۀ 4، صص 78-68. 5-دیلون، جاسبرسینگ اس. اس (1382). جغرافیای کشاورزی، ترجمۀ سیاوش دهقانیان، عوض کوچکی و علی کلاهی اهری، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد. 6-جوانمرد، حمیدرضا؛ شیرانیراد، امیرحسین؛ حسینی طباء، سیدعلیرضا؛ نادری در باغشاهی، محمدرضا (1386). بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام کلزای بهاره در منطقۀ اصفهان، یافتههای نوین کشاورزی، سال دوم، شمارۀ 1، صص 28-20. 7-پیتر، جی (1379). آب و هوا و عملکرد گیاهان زراعی، ترجمۀ محمد کافی، علی گنجعلی، احمد نظامی و فرهاد شریعتمدار، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی، مشهد. 8- حیدرزاده، نوید. (1380). مکان یابی محل دفن زاید جامد شهری با استفاده از GIS برای شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس. 8-خواجهپور، محمدرضا (1383). گیاهان صنعتی، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه صنعتی اصفهان. 9-خورشیددوست، علیمحمد؛ حسینی، سیداسعد؛ محمدپور، کاوه (1390). تعیین مکانهای مناسب برای کشت کلزا در استان کردستان با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (GIS)، نشریۀ دانش آب و خاک، شمارۀ 21، صص 39-30. 10-دی اس، کیمبر؛ دی. آی،. مک گرگور. (1387). کلزا، فیزیولوژی، زراعت به نژادی و تکنولوژی، ترجمۀ مهدی عزیزی، افشین سلطانی و سعید خاوری خراسانی، چاپ سوم، انتشارات جهاد دانشگاهی، مشهد. 11-سالنامۀ آماری (1388). استان مازندران . 12-سید شریفی، رئوف (1386). گیاهان صنعتی، چاپ دوم،: انتشارات دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. 13-شاهمرادی، عیسی (1390). پهنهبندی آگروکلیماتیک کاشت کلزا با استفاده از AHP در محیط GIS در استان ایلام، پایانامۀ کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. 14-شریعتی، شهاب؛ قاضی شهنیزاده، پوران (1379). کلزا، ادارۀ کل آمار و اطلاعات در امور کشاورزی. 15-شیرانیراد، امیرحسین؛ دهشیری، علی (1381). راهنمای کلزا (کاشت، داشت و برداشت)، دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، نشر آموزش کشاورزی، صص 5-4. 16-صالحی، بهروز؛ محمدی، جعفر؛ خدادای، محسن (1389). بررسی رقم، تراکم و آرایش کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام پاییزه کلزا، فصلنامۀ دانش نوین کشاورزی پایدار، شمارۀ 20، صص 46-40. 17-عسگری، عبدالحسین؛ مرادیدالینی، ابوالفتح (1386). ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات رویشی ارقام کلزا در تاریخ کاشتهای مختلف در منطقۀ حاجیآباد هرمزگان، نهال و بذر، شمارۀ 23، صص 430-419. 18-فرجزاده اصل، منوچهر (1384). سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامهریزی توریسم، چاپ اول،: انتشارات سمت، تهران . 19-قدسی پور، حسن (1384). فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلیتکنیک تهران)، تهران . 20-لشکری، حسن؛ رضایی، علیرضا (1390). مکانیابی نواحی مستعد کشت کلزا در منطقۀ سرپل ذهاب، مجلۀ پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شمارۀ 78، صص 48-39. 21-مظفری، ساعده؛ مسشناس، مرتضی؛ مختاپور، بهروز؛ حقیقی، خلیل؛ قاسمپور، علیاکبر (1379). بررسی تعیین مناسبترین فاصلۀ خطوط کاشت کلزا در استان مازندران، وزارت کشاورزی، سازمان کشاورزی استان مازندران. 22-میرزا باقری، مژگان (1381). کاشت، داشت و برداشت کلزا، نشریۀ شمارۀ 81. 23-میکائیلی، جواد؛ اشرفی، علی؛ صادقی، حجتالله (1392). امکانسنجی کشت کلزا در شهرستان ایذه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، جغرافیا و آمایش شهری-منطقهای، شمارۀ 8، صص 102-95. 24-Bonoiglio, T., Orlandi, F., Sgromo, C., Romano, B., Fornaciraria, M (2009). Evidences of Olve Pollination date Variation in relation to Spring Temperature Trends, Springer Science Aerrobiologia. 25: 227-233.
25-Ghasemipirbalouti, A., Golparvar, AR (2008). Evaluating Agro- Climatologically Variables to Indentify Suitable Areas For Rapessd in Different Dates of Sowing by GISAppreach American, Journal of Agricaltural and Biological Sciences. (3) 4: 656- 660.
26-Vernon, L., Van gool. d 2006. potential impacts of climate change on agricultural land use suitability:canola, Resource management Technical report. pp:303.
27-Yazdanpanah, H., Movahedi, S., Soleymani, Tabar, M., Salehi, M (2011). Determining the Effect of Climatic Elements on the Yield of Dry Farmed Wheat in East Azarbaijan Province by Using Intelligent Neural Network, Geography and development . 8(20): 133- 144. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 402 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 324 |