
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 771 |
تعداد مقالات | 7,477 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,474,380 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,478,597 |
تحلیل نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران؛ بررسی دگرگونی قیمت مسکن در دورۀ زمانی 1370 تا 1395 | ||
مجله جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 14، دوره 16، شماره 52، مهر 1397، صفحه 267-292 اصل مقاله (954.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2018.4132 | ||
نویسندگان | ||
زهره عبدی دانشپور1؛ امیر شفیعی* 2 | ||
1هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی | ||
2دانشجوی دوره دکترا دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
بررسی و تحلیل برخورداری یا عدم برخورداری افراد یک جامعه از سرپناه و مسکن به این دلیل که از نیازهای اولیه انسان است، در فرایندهای برنامهریزی و سیاستگذاری شهری اهمیت بسیار دارد.بیتوجهی به جایگاه اجتماعی مسکن و نبود نگاه سیستماتیک در فرایندهای برنامهریزی و سیاستگذاریها برای سیستم مسکونی میتواند به نابرابری فضایی (چندبعدی) بیانجامد. شهر تهران به علت پیچیدگیهای بسیاری در سیستم شهری خود آسیبپذیری بیشتری در برابر خطر نارساییها و کاستیهای سیاستگذاری و برنامهریزی داشته باشد. وجود و تداوم چنین وضعیتی، دسترسی بخش قابل توجهی از مردم را به مسکن متاثر کردهاست. شناسایی وضعیت نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران و تعیین میزان و گسترة آن در شهر تهران، هدف این مقاله است. برای دستیابی به هدف مقاله، دو مسیر توصیفی- تحلیلی پیموده شدهاست. مسیر نخست به چارچوب نظری و فنّی اختصاص دارد و مسیر دوم به توصیف و تحلیل نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران با خوشه بندی آماری و جغرافیایی اختصاص دارد. تحلیل نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران بر اساس نشانگر قیمت مسکن، به عنوان شاخصی که نمایانگر کلیّت و مجموع ارزشهای عینی و ذهنی مسکن است، نشان از نابرابری فضایی شدید در مقطع زمانی مورد بررسی دارد. همچنین در طول دورة زمانی مورد بررسی این مقاله نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران شدت یافته است. رشد بسیار زیاد قیمت مسکن در طول دورة زمانی مورد بررسی، در سازوکار بازار در شهر تهران سبب چیرگی جنبة سرمایهای بودن مسکن شده که خود نابرابری میان مالکان مسکن و غیرمالکان را تشدید کرده است. همین افزایش شدید قیمت سبب شده است تا جمعیت ساکن در نواحی گستردهای از شهر تهران (تقریبا همپوشان با نیمة جنوبی آن)، با مشکل نابرابری فضایی روبرو باشند و گریزی در برونرفت از این وضعیت نابرابر نداشته باشند، مگر کاهش نابرابریهای سیاسی- اجتماعی- اقتصادی به وجودآورندۀ نابرابری فضایی. | ||
کلیدواژهها | ||
نابرابری فضایی؛ سیستم مسکونی؛ برنامهریزی شهری؛ قیمت مسکن؛ شهر تهران | ||
مراجع | ||
ابراهیمنیا، وحیده؛ دانشپور زهره عبدی (1396). سیاستگذاری در بزرگشهر تهران: واکاوی در دوگانة یکپارچگی- غیریکپارچگی. هنرهای زیبا. دورة 22 شمارۀ 1. صفحات 28-15. اطهاری، کمال؛ فردین یزدانیبروجنی (1387). بورژوازی مستغلات؛ کژکارکردی جامعه، کژتابی شهر. چشمانداز ایران، شمارۀ 48. صفحات 50- 43. اعظم آزاده، منصوره (1381). چگونگی جداییگزینی سکونتی در شهر تهران، علوم انسانی. شمارة 45- 44. صفحات 50- 25. افروغ، عماد (۱۳۷۹). بُعد اجتماعی نابرابری فضایی، تهران، مؤسسه توسعۀ دانشوپژوهش ایران: بقعه. اکبری، محمود؛ مسعود تقوایی؛ علی زنگیآبادی؛ حمیدرضا وارثی (1390). نابرابریهای درآمدی و رفاه پایدار شهری- مطالعۀ موردی: کلانشهر شیراز. جغرافیا و توسعۀ ناحیهای، 9(1). 106- 83. بشیریه، حسین (1387 الف). تاریخ اندیشههای سیاسی در قرن بیستم، جلد اول. اندیشههای مارکسیستی. تهران. نشر نی. بشیریه، حسین (1387 ب). تاریخ اندیشههای سیاسی در قرن بیستم، جلد دوم. لیبرالیسم و محافظهکاری. تهران. نشر نی. پایگاه خبری ایرنا (1394). درآمد طبقۀ متوسط ایران کاهشیافت. خبر مورخ 25/6/1394، کد خبر 81761496 (4876118) بازبینی شده در 20/4/1396 در آدرس اینترنتی: -http://www.irna.ir/fa/News/81761496/
پایگاه خبری مهر (1394). گزارش خط فقر در دست دولتمردان؛ جزئیات ۴.۷ برابرشدن هزینۀ خانوار، خط فقر شهرها ۲.۷ میلیون شد؟ خبر مورخ 25/8/1394 شناسۀ خبر:2967885 بازبینی شده در 20/4/1396، در آدرس اینترنتی -mehrnews.com/news/2967885/
پورطاهری، مهدی؛ مینو پوروردینجات (1388). سنجش نابرابری جنسیتی در بین زنان روستایی مطالعۀ موردی: استان گیلان. جامعهشناسی تاریخی، 1(0). صفحات 156- 115. پیران، پرویز (1384). پیامدها و آثار فقر و نابرابری در ایران، فقر و جنبشهای اجتماعی در ایران، رفاه اجتماعی. 5(1). صفحات 11-40. تاجبخش، کیان (1387). آرمانشهر؛ فضا، هویت و قدرت در اندیشة اجتماعی معاصر، ترجمة افشین خاکباز. تهران. نشر نی. تفضلی، فریدون (1391). تاریخ عقاید اقتصادی، ویراست دوم. چاپ نهم. تهران. نشر نی. تلیس، رابرت بی (1385) فلسفة رالز، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران، انتشارات طرح نو. جمالی فیروز؛ محمدرضا پورمحمدی؛ ابوالفضل قنبری (1388). تحلیلی بر روند نابرابری در نقاط شهری استانهای ایران (1365-1385). مجلة تحقیقات جغرافیایی. شمارۀ 95. اصفهان. صفحات 28-1. خاتم، اعظم. (1395). نوسازی شهری در بافتهای فرسوده. در مینا سعیدی شهروز (ویراستار)، محلههای مردمی شهر تهران (صفحات91-61). تهران. انتشارات معین: انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران. خبرگزاری فارس (1396). «مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران در گفتوگو با فارس: تعداد دقیق واحدهای خالی از سکنه تهران تا ۲ ماه آینده مشخص میشود». خبر مورخ 22/2/1396 بازبینیشده در 20/4/1396 در آدرس اینترنتی -http://fna.ir/TID8GK خلیلی عراقی، منصور (1373). صندوق تأمین مالی مسکن، ارائهشده در همایش سیاستهای توسعۀ مسکن در ایران. ایران، شهر تهران. دانشگاه شهر تهران. خلیلی عراقی، منصور؛ احمد حسنی (1394). درآمدی بر اقتصاد مسکن، چاپ دوم. تهران. انتشارات دانشگاه شهر تهران. داداشپور، هاشم؛ فرامرز رستمی (1390). سنجش عدالت فضایی یکپارچه خدمات عمومی شهری، براساس توزیع جمعیت قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، شمارۀ 10. پاییز 1390. صفحات 22-1. دانشپور، زهرهعبدی (1378). تحلیل عدم تعادل فضایی در شهرها، فصلنامه صفه. شمارۀ 29. صفحات 57- 34. دانشپور، زهره عبدی (1381). بازار مسکن شهری و برنامهریزی مسکونی، فصلنامه صفه. شمارة 34. صفحات 23- 4. دانشپور، زهرهعبدی (1385). تحلیل نابرابری فضایی در محیطهای پیراشهری؛ کوششی در استفاده از رهیافت برنامهریزی و مدیریت راهبردی در شهر تهران، فصلنامه هنرهای زیبا. شمارة 36. صفحات 14- 5. دانشپور، زهره عبدی (1387). درآمدی بر نظریههای برنامهریزی با تأکید ویژه، بر برنامهریزی شهری، چاپ نخست. تهران. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. دوبوله، انیس (1395). حوزۀ جدید تعارض و مطالبات در سه پایتخت کشورهای خاورمیانه. در مینا سعیدی شهروز (ویراستار)، محلههای مردمی شهر تهران (صفحات 59-29). تهران. انتشارات معین: انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران. دهنوی، جلیل؛ سعید معیدفر (1384). بررسی رابطۀ احساس نابرابری جنسیتی و انگیزۀ تحرک اجتماعی در دختران دانشجو، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان. 3(1). صفحات 76-51. ذاکر هنجنی، ح (1386). نابرابری درآمدی در ایران. رفاه اجتماعی، 6(1). صفحات 104- 83. راغفر، حسین؛ محمدیفر، زهرا؛ سنگری مهذب، کبری. (1392). اندازهگیری فقر چند بُعدی در شهر تهران. پژوهش رشد و توسعۀ پایدار. 13(2). صفحات 16- 1. رالز، جان (1393). نظریهای در باب عدالت، ترجمة مرتضی نوری. تهران، نشر مرکز. رالز، جان (1395). عدالت بهمثابة انصاف، ترجمة عرفان ثابتی. چاپ پنجم. تهران. نشر نی. رفیعی، مینو. (1376). مسکن شهری در ایران: چشمانداز آتی و توسعۀ پایدار. تعاون، شمارة 75. صفحات 31- 28. سعیدیشهروز، مینا (1395). محلۀ سیروس فروشی نیست. در مینا سعیدیشهروز (ویراستار)، محلههای مردمی شهر تهران (صفحات 200-161). تهران. انتشارات معین: انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران. شکوهی بیدهندی، محمدصالح (1393). ارزیابی عدالت فضایی در برنامههای توسعۀ شهری. (رسالة دکتری)، دانشگاه تهران، تهران. لطیفی، غلامرضا؛ مژده باباگل (1393). بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران سالهای 1375 تا 1390، فصلنامۀ برنامهریزی توسعۀ شهری و منطقهای. زمستان. دورۀ یکم. شمارۀ 1. فالچر، جیمز (1387). سرمایهداری، ترجمۀ مصطفی امیری. چاپ نخست. تهران. نشر ماهی. مدنیپور، علی (1381). شهر تهران ظهور یک کلانشهر (ترجمة حمید زرآزوند)، تهران. شرکت پردازش و برنامهریزی شهری. مرکز آمار ایران (1388). سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 نتایج کلی شهر تهران (مناطق 22گانه)، مرکز آمار ایران، دفتر ریاست، امور بینالملل و روابط عمومی. تهران. منگر، کارل (1394). نظریة مبادله، قیمت و پول، ترجمة فرهاد نوعپرست و حسین فلاحی. تهران. نشر آماره. Ajala, O. A., & Asres, K. (2008). Accessibility in equality to Basic Education in Amhara Region, Ethiopia. Ethiopian Journal of Education and Sciences, 3(2) Angel, S. (2000). Housing Policy Matters : A Global Analysis: A Global Analysis: Oxford University Press, USA. Balchin, P. N., & Rhoden, M. (2002). Housing Policy: An Introduction: Routledge. Banerjee, T., & Baer, W. C. (2013). Beyond the Neighborhood Unit: Residential Environments and Public Policy: Springer US. Blackburn, S. (2005). The Oxford Dictionary of Philosophy: Oxford University Press, UK. Bramley, G., Munro, M., & Pawson, H. (2004). Key Issues in Housing: Housing Markets and Policies in 21st Century Britain: Palgrave Macmillan Limited. Bunnin, N., & Yu, J. (2008). The Blackwell Dictionary of Western Philosophy: Wiley. Carron, G., & Chau, T. N. (1980). Regional disparities in educational development: a controversial issue: Unesco, International Institute for Educational Planning. Chapin, F. S. (1965). Urban Land Use Planning. Chua, B. H. (1997). Political Legitimacy and Housing: Stakeholding in Singapore: Routledge. Colini, L., Czischke, D., Güntner, S., Tosics, I., & Ramsden, P. (2013). Cities of Tomorrow – Action Today. Against divided cities in Europe Retrieved from http://urbact.eu/en/urbact-capitalisation/outputs/reports-cities-of-tomorrow-action-today/ Retrieved from http://urbact.eu/en/urbact-capitalisation/outputs/reports-cities-of-tomorrow-action-today/ Cottingham, J. (1998). Impartiality. In E. Craig (Ed.), Routledge Encyclopedia of Philosophy (pp. 438): Routledge. Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism: Streetwise Press. Crook, A. D. H (2012). Private rented housing and the impact of deregulation. In J. Birchall (Ed.), Housing Policy in the 1990s: Taylor & Francis. Deng, Y., Poon, S. W., & Chan, H. W (2014). Synergising Functional and Environmental Planning for Mega-event Led Urban Renewals and Beyond: Lessons from the Expo 2010 Shanghai China. International Planning Studies, 19(3-4), 244-267. doi:10.1080/13563475.2014.894473 DeVerteuil, G. (2009). Inequality. In R. Kitchin & N. Thrift (Eds.), International Encyclopedia of Human Geography (PP. 433-445). Oxford: Elsevier. Fainstein, S. S. (2000). New Directions in Planning Theory. Urban Affairs Review, 35(4), 451-478. doi:10.1177/107808740003500401 Fainstein, S. S. (2010). The Just City: Cornell University Press. Ferge, Z., Eva., H., & Szalai, J (1980). Regional disparities and educational development in Hungary. In G. Carron & T. N. Chau (Eds.), Regional disparities in educational development: a controversial issue: Unesco, International Institute for Educational Planning. Friedmann, J. (1987). Planning in the Public Domain: From Knowledge to Action: Princeton University Press. Ginsburg, N. W., Sophie. (2012). Issues of race and gender facing housing policy. In J. Birchall (Ed.), Housing Policy in the 1990s: Taylor & Francis. Gregory, D., Johnston, R., Pratt, G., Watts, M., & Whatmore, S. (2009). The Dictionary of Human Geography: Wiley. Hall, P. G., & Pfeiffer, U. (2000). Urban Future 21: A Global Agenda for Twenty-first Century Cities: Routledge. Hamnett, C., & Hamnett, P. H. G. C (2005). Winners And Losers: Taylor & Francis. Harvey, D. (2007). A Brief History of Neoliberalism: Oxford University Press. Harvey, D. (1973 reprinted in 2010). Social Justice and the City: University of Georgia Press. Harvey, D. (2012). Rebel Cities: From the Right to the City to the Urban Revolution: Verso Books. Harvey, D. (2014). Seventeen Contradictions and the End of Capitalism: Oxford University Press. Heiman, M. (2006). Environmental Justice. In B. Warf (Ed.), Encyclopedia of Human Geography: SAGE Publications. Hooker, B. (2001). Justice. In R. Audi (Ed.), The Cambridge Dictionary of Philosophy (Second ed., pp. 456-457): Cambridge University Press. Jones, C., & Watkins, C. (2009). Housing Markets and Planning Policy: Wiley. Kennelly, J., & Watt, P. (2011). Sanitizing Public Space in Olympic Host Cities: The Spatial Experiences of Marginalized Youth in 2010 Vancouver and 2012 London. Sociology, 45(5), 765-781. doi:doi:10.1177/0038038511413425 Khan, M. Z. U., Rehman, S., & Rehman, C. A. (2015). Education and Income Inequality in Pakistan. 2015, 4(1), 12. Retrieved from http://absronline.org/journals/index.php/masr/article/view/406 Kontokosta, C. (2012). The Price of Victory. Urban Studies, 49(5), 961-978. doi:doi:10.1177/0042098011411952 Langstaff, M. (2012). Housing associations: a move to centre stage. In J. Birchall (Ed.), Housing Policy in the 1990s: Taylor & Francis. Mains, S. P. (2006). Spatial Inequality. In B. Warf (Ed.), Encyclopedia of Human Geography: SAGE Publications. Malpezzi, S. (2003). Discounted cash flow analysis; Present value models of housing programmes and policies. In G. Tipple (Ed.), Housing the Poor in the Developing World Taylor & Francis. Marcuse, P., Connolly, J., Novy, J., Olivo, I., Potter, C., & Steil, J (2009). Searching for the Just City: Debates in Urban Theory and Practice: Taylor & Francis. Maricato, E. (2009). Fighting for Just Cities in capitalism’s periphery (B. G. Lobo & K. Leitão, Trans.). In P. Marcuse, J. Connolly, J. Novy, I. Olivo, C. Potter, & J. Steil (Eds.), Searching for the Just City; Debates in urban theory and practice (pp. 72-88). New York: Routledge. Miraftab, F. (2009). Insurgent Planning: Situating Radical Planning in the Global South. Planning Theory, 8(1), 32-50. doi:doi:10.1177/1473095208099297 Mitchell, G., & Walker, G. (2007). Methodological Issues in the Assessment of Environmental Equity and Environmental Justice Sustainable Urban Development; The Environmental Assessment Methods (Vol. 2, pp. 447-472): Taylor & Francis. Novy, J., & Mayer, M. (2009). As “just” as it gets? The European City in the “Just City” discourse. In P. Marcuse, J. Connolly, J. Novy, I. Olivo, C. Potter, & J. Steil (Eds.), Searching for the Just City; Debates in urban theory and practice (pp. 72-88). New York: Routledge. Obeng-Odoom, F. (2013). Regeneration for some: degeneration for others The Routledge Companion To Urban Regeneration (pp. 189-198). New York: Routledge OECD. (2011). Divided We Stand. Paris: OECD Publishing. OECD. (2015). How's Life? 2015. Paris: OECD Publishing. OXFAM international confederation. (2017). AN ECONOMY FOR THE 99%. OXFAM BRIEFING PAPER. Retrieved from http://oxf.am/ZLBB Pacione, M. (2002a). Britain's Cities: Geographies of Division in Urban Britain: Taylor & Francis. Piacentini, M. (2014). Measuring Income Inequality and Poverty at the Regional Level in OECD Countries: OECD Publishing. Piketty, T. (2014). Capital in the Twenty-First Century: Harvard University Press. Purcell, M. (2016). For democracy: Planning and publics without the state. Planning Theory, 15(4), 386-401. doi:doi:10.1177/1473095215620827 Ross, R., & Rosati, C. (2006). Social Justice. In B. Warf (Ed.), Encyclopedia of Human Geography: SAGE Publications. Tipple, G. (2003). Housing the Poor in the Developing World: Taylor & Francis. United Nations. (2013). Inequality Matters; Report of the World Social Situation 2013. (978-92-1-130322-3). New York: United Nations Retrieved from http://www.un.org/en/development/desa/publications/world-social-situation-2013.html. United Nations. (2015). Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development. Retrieved from https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld/publication Weale, A. (2005). Equality. In E. Craig & K. P. P. E. Craig (Eds.), Shorter Routledge Encyclopedia of Philosophy: Taylor & Francis. World Commission on Environment and Development. (1987). Our common future. Oxford ; New York: Oxford University Press. Zhou, M., & Logan, J. R. (1996). Market Transition and the Commodification of Housing in Urban China. International Journal of Urban and Regional Research, 20(3), 22. doi:10.1111/j.1468-2427.1996.tb00325.x Zuk, M. Z. (2003). Health Equity in a New Urbanist Environment: Land Use Planning and Community Capacity Building in Fresno, CA. (PhD), University of California, Berkeley, Urbana, Illinois
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,667 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,761 |