اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 550 |
| تعداد مقالات | 5,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,961,957 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,345,979 |
بررسی نقش جدایی‌گزینی در شکل‌گیری بافت‌های محنت‌زدۀ شهری نمونۀ موردی: قاسم‌آباد مشهد | ||
| فصلنامه جغرافیا و توسعه | ||
| مقاله 4، دوره 17، شماره 54، بهار 1398، صفحه 15-36 اصل مقاله (1.64 MB) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2019.4349 | ||
| نویسندگان | ||
سهند لطفی  1؛ محمد قضائی2
| ||
| 1استادیار طراحی شهری، بخش شهرسازی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| عوامل گوناگونی سبب‌ساز بروز فرسودگی در بافت‌های شهری می‌شوند. هرچند درگذشته، فرسودگی‌های کالبدی مورد مداقه بیشتری بوده، و سایر انگیزه‌ها و مصادیق فرسودگی با اهمیت کمتری مورد توجه قرارداشته‌اند، اما پدیداریِ مفهوم فرسودگی فراگیر، و توجه به برآیند انگیزه‌های چندگانه فرسودگی و تبعات گوناگون آن، تصویر روشن‌تری ازآنچه در واقعیت سبب افول کالبدی و محتوایی بافت‌های شهری می‌شود را به دست داده‌است. اگربه ماهیت وسرشت بافت‌های فرسوده و شرایط گروه‌های ساکن در آن دقت شود، به نظر می‌رسد پدیده جدایی‌گزینی، بر عمق و دامنه فرسودگی‌ها افزوده، و موجب گسترش یافتن آن گردیده‌است. مقاله حاضر با بهره‌مندی از مطالعات کتابخانه‌ای-اسنادی و اطلاعات اجتماعی–اقتصادی و کالبدی طرح تفصیلی مشهد، به‌دنبال بررسی رابطۀ بین جدایی‌گزینی و فرسودگی فراگیر با تکیه برنقشه هرکدام از این پدیده‌ها در قاسم‌آباد مشهد است.بدین‌منظور ابتدا مجموعه‌ای از معیارها و شاخص‌ها برای سنجش فرسودگی فراگیر وچگونگی جدایی‌گزینی در ابعادمختلف شناسایی شدند، سپس بابهره‌گیری از آنها، و باتکیه بر اطلاعات طرح تفصیلی و استفاده از پرسشنامه متخصصین، شرایط فرسودگی یکپارچه بافت‌ها، و کاربست مدل گتیس، چگونگی جدایی‌گزینی‌های شهری مورد بررسی قرار گرفت، تا در نهایت با یکدیگر مقایسه شود. نتایج نشان می‌دهند که هر دو پدیده جدایی‌گزینی و محنت‌زدگی شهری در محدوده مورد مطالعه با کیفیت‌های گوناگون روی‌داده‌اند. برهم‌نهاد این دو پدیده در محدوده قاسم‌آباد نیز نشان می‌دهد که بلوک‌های فرسوده و جدااُفتاده به‌لحاظ اقتصادی - اجتماعی و کالبدی تقریباً بر یکدیگر منطبق هستند. با این وجود حدود 24 درصد از بلوک‌های فرسوده نیز وجود دارند که جدایی‌گزینی درآنها روی نداده است.لذا دو پدیده مذکور با یکدیگر رابطه دوسویه و مستقیمی دارند. به این معنی‌که جدایی‌گزینی و تمرکز قشر ضعیف، و انزوای آنها از سایر گروه‌ها، از یک سو به گسترش فرسودگی در بافت‌های شهری می‌انجامد، و از دیگر سو وجود بافت‌های فرسوده در ابعاد مختلف، شرایط را برای جدایی‌گزینی و تمرکز اقشار کم‌برخوردار شهری مهیا می‌سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جدایی‌گزینی شهری؛ محنت‌زدگی؛ بافت فرسوده؛ فرسودگی یکپارچه؛ محرومیت و قاسم‌آباد مشهد | ||
| مراجع | ||
|
- اژدری، ابولقاسم؛ علی‌اکبر تقوایی؛ عارف ظهیرنژاد (1394).بررسی جدایی‌گزینی اجتماعی- فضایی گروه‌های تحصیلی و شغلی در کلان‌شهر شیراز، مطالعات شهری. شماره 16. صفحات 80-67. - افراخته، حسن؛ اصغر عبدلی (1388). جدایی‌گزینی فضایی و نابهنجاری‌های اجتماعی بافت فرسوده (مطالعۀ موردی: محلۀ باباطاهر شهر خرم‌آباد)، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. شماره 10. صفحات 81-53. - افروغ، عماد (1376). فضا و نابرابری اجتماعی: مطالعۀ جدایی‌گزینی فضایی و تمرکز فقر در محله‌های مسکونی تهران، پایان‌نامۀ دکترای رشتۀ جامعه‌شناسی. دانشگاه تربیت مدرس. - افروغ، عماد (1377). فضا و نابرابری اجتماعی، تهران. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. - پاپلی‌یزدی، حسین؛ حسین رجبی‌سناجردی (1389). نظریه‌های شهر و پیرامون، تهران. انتشارات سمت. - حاتمی‌نژاد، حسین؛ رحمت‌الله فرهودی؛ مرتضی محمدپور‌جابری (1387). تحلیل نابرابری اجتماعی در برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری (مورد‌مطالعه: شهر اسفراین). پژوهش‌های جغرافیای انسانی. شماره 65. صفحات 85-71. - حبیبی، سیدمحسن؛ ملیحه مقصودی (1388). مرمت شهری، تهران. انتشارات دانشگاه تهران. - رفیعیان، مجتبی؛ محمد قضائی؛ رضا قاضی (1397). بررسی جدایی‌گزینی‌های اجتماعی - فضایی مهاجران در شهر مشهد. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 7. شماره 1. صفحات 178-151. - روستا، مجید (1389). پروژۀ صبر: نقش مؤلفه‌های اجتماعی در تحقق نوسازی شهری، ماهنامۀ منظر. شماره 10. صفحات 30-26. - رهنما، محمدرحیم (1377). جدایی‌گزینی فضایی- مکانی شهری (مورد: بافت قدیمی شهر مشهد)، مجلۀ دانشکده ادبیات مشهد. شمارۀ اول و دوم. صفحات 218-201. - مشکینی، ابولفضل؛ حجت‌اله رحیمی (1390). جدایی‌گزینی فضایی در مادرشهرها: تحلیلی بر جغرافیای اجتماعی مادر شهر تهران، مدرس علوم انسانی- برنامه‌ریزی و آمایش فضا. شماره 15.صفحات 107-85. - وارثی، حمیدرضا؛ علی زنگی‌آبادی؛ حسین یغفوری (1387). بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی. جغرافیا و توسعه. شماره 11. صفحات 156-139. - یزدانی، محمدحسن؛ علی سلطانی؛ حسین نظم‌فر؛ محمدامین عطار (1395). سنجش جدایی‌گزینی مسکونی پایگاه‌های اجتماعی-اقتصادی شهر شیراز با استفاده از شاخص‌های چندگروهی، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. شماره (42). صفحات 222-197. - Andersen, H. S (2002). Excluded places. On the Interaction between Segregation, Urban Decay and Deprived Neighbourhoods. Housing, Theory and Society 19(4-3): PP.153-169.
- Aguilera, A., and Ugalde, E. (2007). A Spatially Extended Model For Residential Segregation. Discrete Dynamics in Nature & Society.PP.1-20. Doi: 10.1155/2007/48589
- Cheshire, P (2007). Segregated neighbourhoods and mixed communities. London: Joseph Rowntree Foundation.
- Clark, W. A. V(1991). Residential Preferences and Neighborhood Racial Segregation: A Test of the Schelling Segregation Model. Demography 28(1): PP. 1-19.
- Conway, M., and Knovitz, J (2000). Meeting the Challenges of Distressed Urban Areas. Urban Studies (4). PP. 749-774.
- E. Kazmierczak, A, Curwell, S and Turner, J (2007). Assessment methods and tools for regeneration of large urban distressed areas . International Conference on Whole Life Urban Sustainability and its Assessment . Glasgow.
- Feitosa, F, and Wissmann, A (2006). Social-mix policy approaches to urban segregation in Europe and United States. Bonn: Zentrum fur Entwicklungsforschung,Universtat Bonn.
- Feitosa, F., Câmara, G., Monteiro, G., Koschitzki, T., and Silva, M, (2007). Global and local indicators of urban segregation. Int J Geogr Inf Sci (21). PP. 299-323.
- Firman, T (2004). New town development in Jakarta Metropolitan Region: a prespective of spatial segregation. Habitat international (28). PP. 349-368.
- Getis, A and Ord, J. K (1992). The Analysis of Spatial Association by Use of Distance Statistics. Geographical Analysis 24(3). PP.189-206.
- Doi: 10,1111/j. 15384632,1992.tb00261.x.
- Gordon, I and Monastiriotis, V (2006). Urban Size, Spatial segregation and educational outcomes. Urban studies .Depatment of Geoghraphy and Enviroment (43).PP.213-236.
- Greenberg Raanan, M and Shoval, N (2014). Mental maps compared to actual spatial behavior using GPS data: A new method for investigating segregation in cities. Cities (36) PP. 28-40.
- Hernandez, G and Guadalupe, M (2005).Socio-spatial segregation, Labor market integration and medium incom group deterioration in ZacatecasGuadalupe urban zone Mexico. Papeles de POBLACION (46). PP. 68-96.
- Hillier, B (1996). Space is the machine. London: University of Cambridge.
- Kesteloot, C (2003). The Geography of Deprivation in Brusseles and Local Development Strategies. S. Musterd, & W. Ostendorf, Urban Segregation and the Welfare State . London and New York: Taylor & Francis e-Library.
- Baiely, N. and Livingston, M. (2007). Selective Migration and Nieghbourhood Deprivation: Evidence from 2001 Census Migration Data for England and Scotland. Urbam Studies: 45(4). pp.943-941.
- Massey, D., Neil, S., Julius Wilson, W., and Mitchell, F. (2001). Residential Segregation and Neighborhood Conditions in U.S. Metropolitan Areas. Racial Trends and Their Consequences: (1). PP.1-31.
- McConville, S. (2001). Examining Residential Segregation Pattern. the Ralph and Leis center for Reginal Policy Studies.
- Meen, G., Gibb, K., Goody, J., McGrath, T., and Mackinnon., J. (2005). Economic Segregationin england: Causes, consequences and policy. Bristol: The Policy Press.
- Mega, V and Pederson, J (1998). Urban Sustainability Indicators. Luxembourg: Europen Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions.
- Musterd, S., and Ostendorf, W (2000). Urban Segregation and the Welfare State.Iniquality and Exclusion in Western Cities. Journal of Housing and the Built Environment (15). PP. 201-204.
- Nightingale, C. H (2013). The-segregation-paradoxes. http://www.mascontext.com/. July7.
- http://www.mascontext.com/issues/17-boundary-spring-13/the-segregation-paradoxes/..
- Ogbu, J. U and Simons, H. D (1998). Voluntary and Involuntary Minorities: A Cultural-Ecological Theory of School Performance with Some Implications for Education. Anthropology & Education Quarter (29).PP. 155-188.
- Olima, W. H. A (2001).. The Dynamics and Implications of Sustaining Urban Spatial Segregation in Kenya: Expriences from Nairobi Metropolis. University of Nairobi: Incoln Institute of Land Policy.
- Ord, J. K and Getis, Arthur (1995). Local Spatial Autocorrelation Statistics: Distributional Issues and an Application.” Geographical Analysis 27(4).
- Doi: 10,1111/j.4632,1995-1538.tb00912.x.
- Peach,C(2009).Slippery Segregation:Discovering or Manufacturing Ghettos? . Journal of Ethnic and Migration Studies 35(9):. PP.1381-1395.
- Doi: 13691830903125885/10,1080.
- Romero, H., Vásquez, A., Fuentes, C., Salgado, M., Schmidt, A., and Banzhaf , E (2012). Assessing urban environmental segregation (UES) The case of Santiago de Chile. Ecological Indicators (23) PP.76-87.
- Sabatini, F (2003). The Social Spatial Segregation in The Cities of Latin America. Inter-American Development Bank: Sustainable Development Department.
- Shala, V and Quainoo, R (2007) Ethnic Dwelling Segregation IN ROSENGÅRD malmö högskola Hälsa och samhälle. muep.mah. se/ bitstream/ handle/ 5751/2043/Ethnic 2520% dwelling 2520% segregation.pdf.
- Talen, E (2008). Design for Diversity: Exploring Socially Mixed Neighborhoods. Architectural Press.
- Tunstall, R., and Fenton, A (2006) In the Mix: A Review of Research on Mixed Income, Mixed Tenure and Mixed Communities. What Do We K now? York: Joseph Rowntree Foundation.
- Ueland, J and Warf, B (2006). Racialized Topographies: Altitude and Race in Southern Cities . American Geographical Society 96 (1): PP. 50-78.
- Doi: 10,1111/j.0846,2006-1931.tb00387.x.
- UN-Habitat (2001). The state of the World's cities report. Nairobi: UN-Habitat.
- Vaughan, L (2005). The relationship between physical segregation and social marginalisation in the urban environment. World Architecture (185). PP. 88-96.
- Vaughan, L (2007). The spatial syntax of urban segregation. Progress in Planning (67) PP.205-294 .
- Veiga, D (2012). Urban Inequalities and Segregation In Montevideo. Urban and Regional Research Committee RC (21) .PP.1-32.
- W.Boat, F (2003).Exclusion and Inclusion: Segregation and deprivation in Belfast. S. Musterd, & W. Ostendorf, Urban Segregation and Welfare state. London and New York: Taylor & Francis e-Library.
- White, M. J (1983). The measurement of spatial segregation. American Journal of Sociology (88). PP.1008-1018.
- Yi, H (2005). Socio-spatial Segregation in Metropolitan Nucli Areas: A Case study of Nanjing Xilu Street. Tongji University: Shanghai,college of Architecture and Urban Planning.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 524 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 655 |
||
