تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 585 |
تعداد مقالات | 6,005 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,765,474 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,770,936 |
پیوندهای روستا- شهری، مبنای توسعۀ ناحیهای موردپژوهی: شهرستان اهواز | ||
نشریه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 6، دوره 17، شماره 54، فروردین 1398، صفحه 51-74 اصل مقاله (1.54 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2019.4355 | ||
نویسندگان | ||
مصطفی محمدیدهچشمه1؛ مرتضی عبیات ![]() ![]() | ||
1استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
2کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
3کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
چکیده | ||
پیوندهای روستا - شهری میتوانند تاثیر بسیار زیادی بر توسعه ناحیهای داشته باشند، کما این که از شهر به مثابه موتور توسعه ناحیهای یاد شده است. این پیوندها میتواند نقش مثبت و زایا یا منفی و انگلی بر حوزه یا ناحیه خویش بر جای بگذارند و از منطقهای به منطقه دیگر و از شهری به شهر دیگر متفاوت باشند. از این رو شناخت منطقی این آثار میتواند در برنامه ریزی ناحیهای مؤثر واقع شود. مسئلهای که شاکله پژوهش حاضر را تشکیل میدهد، «شناسایی و تعیین وضعیت معناداری پیوندهای روستایی، شهری با سطوح توسعه ناحیهای و نیز تبیین نقش زایا یا انگلی بودن شهر در خصوص آن» میباشد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و مبنی بر استفاده دادههای میدانی و اسنادی استوار است. جامعه آماری پژوهش شامل روستاهای ۲۰ خانوار به بالاتر شهرستان اهواز و حجم نمونه ۹۰ روستا یا حدود ۵۰ درصد روستاهای ناحیه است. نرم افزارهای مورد استفاده SPSS ،Expert Choice و ArcGIS میباشند. به منظور تعیین سطح توسعه ناحیهای از ۱۲۰ نمانگر توسعه و روش ElectreIII استفاده شده است. اثر شهر به وسیله ۱۱ جریان اصلی با ۴۰ نوع پیوند روستا با شهر اندازه گیری شده و رابطه معناداری میان آنها با سطوح توسعه ناحیهای به دست آمد. یافتههای پژوهش نشان داد که از مجموع ۴۰ مورد پیوند روستایی، شهری در محدوده، ۳۵ مورد آن در قالب ۹ جریان اثرگذار شهر، دارای رابطه معنادار و از نوع مثبت با سطوح توسعه ناحیهای بودهاند و نتایج تحقیق حاکی از نقش مثبت و زایای شهر اهواز بر سطوح توسعه ناحیهای است. | ||
کلیدواژهها | ||
پیوندهای روستا - شهری؛ توسعه ناحیهای؛ شهرهای زایا و انگلی؛ الکتر؛ اهواز | ||
مراجع | ||
- ابراهیمزاده، عیسی (1391). سازمانیابی فضایی و روابط شهر و روستا با تأکید بر سیستان، چاپ اول. انتشارات صحرا. مشهد. - افراخته، حسن (1388). مدیریت روستایی با تأکید بر ایران، چاپ اول. انتشارات گنج هنر. تهران. - پورطاهری، مهدی؛ عبدالرضا رکنالدینافتخاری؛ محمدرضا رضوانی؛ حسن آزادهدایت (1394). شناسایی و تحلیل نقش تعاملات روستایی- شهری در توسعۀ روستایی؛ مطالعۀ موردی: استان کرکوک، فصلنامۀ پژوهشهای روستایی. سال 6. شمارۀ 3. صفحات 651- 635. - پورطاهری، مهدی؛ عبدالرضا رکنالدینافتخاری؛ لیلا مهدیپورروشن؛ الهه انزایی (1393). ارزیابی الگوی روابط ارگانیک و غیرارگانیک روستایی- شهری در روستاهای پیراشهری؛ مطالعۀ موردی: روستاهای پیرامون شهر بابل، فصلنامۀ پژوهش و برنامهریزی روستایی. سال 3. شمارۀ 8. صفحات 38-26. - خوبفکر برآبادی، حبیبالله؛ صالحالدین قریشی (1391). پیوندهای روستایی- شهری زاهدان و توسعۀ نواحی روستایی؛ نمونه: شهرستان زاهدان، فصلنامۀ پژوهشهای روستایی. سال 3. شمارۀ 1. صفحات 146-119. - دربانآستانه، علیرضا؛ مجتبی قدیریمعصوم؛ بهرام هاجری (1394). ارزیابی تطبیقی الگوهای تعاونی اشتراکی و نقطهای ارائه خدمات در مدیریت روستایی شهرستان ابرکوه و لامرد، فصلنامۀ تعاون و کشاورزی. سال 4. شمارۀ 14. صفحات 174-145. - رضایی، رحیم؛ امیر اوغلیوسعت (1389). بررسی حوزۀ نفوذ کلانشهر تهران با روش زمانی و مدل جاذبه، فصلنامۀ آمایش سرزمین. سال 2. شمارۀ 3. صفحات 28- 5. - رضوانی، علیاصغر (1391). روابط متقابل شهر و روستا با تاکید بر ایران، چاپ دهم، انتشارات دانشگاه پیامنور: تهران. - رضوانی، محمدرضا؛ محبوبه شاهچراغ (1390). پیوندهای روستایی- شهری، شبکههای مهاجرت و توسعۀ روستایی؛ مطالعۀ موردی: ناحیۀ دهملا استان سمنان، فصلنامۀ توسعۀ روستایی. سال 3. شمارۀ 1. صفحات 130- 107. - رضوانی، محمدرضا؛ ولیالله نظری؛ محمدامین خراسانی (1389). فرهنگ مفاهیم و اصطلاحات برنامهریزی و توسعۀ روستایی، چاپ اول. انتشارات جهاد دانشگاهی. تهران. - زمانی، محدثه (1393). پیوندهای کلانشهری و تحولات کالبدی، فضایی روستاهای پیرامون؛ مطالعۀ موردی: دهستانمحمدآباد کرج، پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشگاه خوارزمی. تهران. - سجاسیقیداری،حمدالله؛ احمد رومیانی؛خیرالنسا منصوری (۱۳۹۶). تحلیل فضایی پیوندهای روستا- شهری براساس عملکرد حوزۀ نفوذ خدماتی مراکز شهری؛ مطالعۀ موردی: شهرستان کوهدشت، فصلنامۀ برنامهریزی منطقهای. سال ۷. شمارۀ ۲۵. صفحات 142-129. - سعیدهزرآبادی، زهراسادات؛ سودهسادات طباطبایی (۱۳۹۳). ساماندهی سکونتگاههای روستایی شهرستان دماوند براساس شاخصهای شبکۀ منطقهای، با تکنیک تاپسیس، فصلنامۀ پژوهشهای روستایی. سال ۵. شمارۀ ۲. صفحات 466-445. - سعیدی، عباس (1390). روابط و پیوندهای روستایی- شهری در ایران، چاپ اول. انتشارات مهرمینو. تهران. - سعیدی، عباس؛ فرهاد عزیزپور؛ صدیقه حسینیحاصل؛ ابراهیم خلیفه؛ جهانبخش ریکا (۱۳۹۱). مطالعۀ تطبیقی موانع شکلگیری پیوندهای روستایی- شهری؛ مطالعۀ موردی: نواحی مرودشت فارس و کوهدشت لرستان، فصلنامۀ جغرافیا. سال ۱۰. شمارۀ ۳۳. صفحات 26- 7. - سعیدی، عباس؛ جواد مکانیکی (1387). دگرگونی روابط شهر و روستا با تأکید بر فعالیتهای اقتصادی؛ نمونۀ موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان بیرجند، فصلنامۀ جغرافیا. سال 6. شمارۀ 16 و 17. صفحات 16-1. - شکویی، حسین (1391). دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، جلد اول. چاپ پانزدهم. انتشارات سمت. تهران. - صدوقی، مهدی (1388). نقش شهرهای کوچک در توسعۀ نواحی روستایی؛ مطالعۀ موردی: فامنین همدان، پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. - طالشی، مصطفی؛ ریحانه سلطانیمقدس؛ رامین غفاری؛ عصمت کرمیفر (۱۳۹۵). واکاوی تأثیر ساختار اقتصادی محصولات زراعی بر پیوندهای روستا- شهری؛ نمونۀ موردی: شهرستان دزفول، فصلنامۀ پژوهش و برنامهریزی روستایی. سال ۵. شمارۀ ۲. صفحات 212- 195. - عزیزپور، فرهاد؛ آرمین محسنزاده (۱۳۸۹). نظریهها و رویکردهای سازمانیابی فضایی سکونتگاههای روستایی، چاپ اول. انتشارات پلیکان. تهران. - فرجی، فروق (1392). عوامل مؤثر در شکلگیری پیوندهای روستایی- شهری؛ مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان سروآباد، پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشگاه خوارزمی. تهران. - قدیریمعصوم، مجتبی؛ حبیبه یوسفی؛ محمد اکبرپور؛ احمد خلیلی (1391). تعارض روستاگریزی جوانان با روند توسعۀ روستایی؛ مطالعۀ موردی: دهستان دیزمار غربی شهرستان جلفا، فصلنامۀ پژوهشهای روستایی. سال 3. شمارۀ 10. صفحات 117- 97. - لطیفی، غلامرضا (1389). استراتژى ایجاد شبکۀ منطقهاى بهمنظور تقویت پیوندهاى میان شهر و روستا دستورکارى براى پژوهشهاى سیاستگذارى با اشاره بهکشور اندونزى؛ قسمت اوّل. فصلنامۀ اطلاعات جغرافیایی (سپهر). سال 19. شمارۀ 74. صفحات 42-36. - محمدیدهچشمه، مصطفی (1391). ناپایداری اجتماعی در بومشهر ایرانی و آثار جمعیتی آن، فصلنامۀ معرفت فرهنگی اجتماعی، سال 4. شمارۀ 1. صفحات 20- 5. - نظریان، اصغر (1390). جغرافیای شهری ایران، چاپ یازدهم. انتشارات پیام نور. تهران. - Akkoyunlu, S (2015). The Potential of Rural-Urban Linkages for Sustainable Development and Trade, International Journal of Sustainable Development & World Policy, Vol. 4, No. 2, PP. 20-28. - Antrop, M. (2004). Landscape Change and the Urbanization Progress in Europe, Journal of Landscape and Urban Planning, Vol. 67, PP. 9-26. - Bah, M., Cissé, S., Diyamett, B., Diallo, G., Lerise, F., Okali, D., Okpara, E., Olawoye, J., Tacoli, C (2003). Changing Rural-Urban Linkages in Mali, Environment &Urbanization Journal, Vol. 15, No. 1, PP. 13-14. - Berdegue, J., Carriaz, F., Jara, B., Modrego, F., Soloaga, I (2016). Cities, Territories, and Inclusive Growth: Urban-Rural Linkages in Chile, Colombia, and Mexico, World Development Journal, Vol.73,PP.56-71. - Chen, Y., Liu, M., Zhang, Q (2010). Development of Financial Intermediation and the Dynamics of Urban-Rural Disparity in China: 1978-1998, Journal of Regional Studies, Vol. 44, No. 9, PP.1171-1187. - Chunyang, H., Zhang, A., Huang O., Zhao Y (2016). Assessing the Potential Impacts of Urban Expansion on Regional Carbon Storage by Linking the Lusd Urban and In Vest Models, Journal of Environmental Modelling and Software, Vol. 75, PP. 44-58. - Clayton, B.D., Dent, D., Dubois, N (2003). Rural Planning in Developing Countries, Earthscan Publication Ltd: London. - Cloke, P (2008). Conceptualizing Ruralirty, in Handbook of Rural Studies. Eedited by Paul Cloke, Terry Marseden and Patrick Mooney, SAGE Publications: London, New Delhi. - Joo, H (2011). Comparative Analysis of Rural and Urban Start-Up Entrepreneurs, Thesis and Dissertations Agricultural Economics, University Press of Kentucky. - Kûle, L (2008). Concepts of Rurality and Urbanity as Analytical Categories in Multidimensional Research, Proceedings of the Latvian Academy of Sciences, Section B, Vol. 62, No. 1 and 2, PP. 9-17. - Liu, Y., Fang, F., Li, Y (2014). Key Issues of Land Use in China and Implications for Policy Making, Land Use Policy, Vol. 40, PP. 6-12. - Lynch, K (2005). Rural-Urban Interaction in the Developing World, Routledge: London. - Mayer, H., Habersetzer, A., Meili, R (2016). Rural- Urban Linkages and Sustainable Regional Development: The Role of Entrepreneurs in Linking Peripheries and Centers. Journal of Sustainability, Vol. 5, No. 745, PP. 1-13. - McGee, T (2008). Managing the Rural-Urban Transformation in East Asia in the 21st Century. Sustainability Science, Vol. 3, No. 1, PP. 155-167. - Purohit, B.C (2008). Health and Human Development at Sub State Level in India, Journal of Socio Economics, Vol. 37, No. 6, PP. 2248-2260. - Rodríguez, A., Fitjar, R.D (2013). Buzz, Archipelago Economies and the Future of Intermediate and Peripheral Areas in a Spiky World, European Planning Studies, Vol. 21, No. 3, PP.355-372. - Rodríguez, A., Hardy, D (2015). Addressing Poverty and Inequality in the Rural Economy from a Global Perspective, Journal of Applied Geography, Vol. 61, PP. 11-23. - Serra, P., Vera, A., Tulla, A., Salvati, L (2014). Beyond Urban-Rural Dichotomy: Exploring Socioeconomic and Land Use Processes of Change in Spain (1991-2011). Applied Geography, Vol. 55, PP. 71-81. - Siechiping, R., Kago, J., Zhang, X., Augustinus, C., Tuts, R (2015). Urban-Rural Linkages and the Role of Land Tenure. Paper Presented at The 2015 World Bank Conference On Land And Poverty, Washington, DC, March, PP. 23-27. - UN-Habitat (2015). Enhancing Urban Rural Linkages to Harness the Transformative Power of Urbanization for Sustainable Development, Nairobi, Kenya - Wang, Y., Liu, Y., Li, Y., Li, T (2016). The Spatio Temporal Patterns of Urban-Rural Development Transformation in China Since 1990. Habitat International, Vol. 53, PP.178-187. - Woods, M (2009). Rural Geography: Blurring Boundaries and Making Connections. Progress in Human Geography, Vol. 33, No. 6), 849-858. - Yu, A., Wu, Y., Zheng, B., Zhang, X., Shen, L (2014). Identifying Risk Factors of Urban-Rural Conflict in Urbanization: A Case of China. Habitat International, Vol. 44, No. 37, PP. 2248-2260. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,419 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,731 |