تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 558 |
تعداد مقالات | 5,776 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,031,843 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,398,757 |
تحلیل مناطق بالقوه در معرض مخاطرۀ سیلاب شهری مطالعۀ موردی: شهر زاهدان | ||
فصلنامه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 8، دوره 17، شماره 54، فروردین 1398، صفحه 91-106 اصل مقاله (918.14 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2019.4356 | ||
نویسندگان | ||
ابولفضل آبیل1؛ تقی طاوسی ![]() ![]() | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
2استاد اقلیمشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
چکیده | ||
هدف این پژوهش بررسی رابطۀ سیلابهای شهری با عوامل ساختاری و محیطی شهر زاهدان است. شهر زاهدان در یک دشت کوچک میان حصاری از کوههای کم ارتفاع استقرار یافته است. گزارشهای تاریخی سیلابهای بزرگ و مخربی را با دورههای بازگشت طولانی برای این شهر ثبت نموده است. عوامل ساختاری که جهت مکانیابی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت عبارتند از: توپوگرافی، شیب، کاربری اراضی و مسیل که هر کدام به صورت نقشه و به عنوان یک فاکتور به وسیلۀ نرم افزار GIS به روش AHP وزندهی و همپوشانی شدهاند. تعیین میزان ارجحیت فاکتورها نسبت به یکدیگر با استفاده از پرسشنامه و به روش دلفی صورت گرفته است و به کمک نرمافزار Expert Choice فاکتورها دو به دو با یکدیگر مقایسه و میزان ناسازگاری آنها به کمتر از 1/0 رسیده است. پس از انجام مراحل همپوشانی نقشۀ پهنهبندی خطر سیلاب در محدودۀ شهر زاهدان تهیه گردید. نتایج به دست آمده از نقشۀ نهایی مکانیابی نقاط در خطر سیل نشان میدهد که حدود 1 درصد از اراضی سطح شهر زاهدان در پهنۀ خطر خیلی زیاد، 17 درصد در محدودۀ خطر نسبتاً زیاد، 42 درصد در محدودۀ عادی، 28 درصد در محدودۀ کم خطر و 12 درصد در محدودۀ خیلی کم خطر قرار دارد. لذا با توجه به نقش مؤثر عوامل ساختاری، محیطی و اقلیمی در ایجاد رواناب و سیلخیزی شهر زاهدان، آسیبپذیرترین مناطق شهر در برابر خطر سیلاب و رواناب مشخص شده است. همچنین ابتدای خیابانهای امام خمینی، سعدی و قسمت زیادی از خیابان شهید رجایی میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
سیلاب؛ مخاطرات محیطی؛ زاهدان | ||
مراجع | ||
- آبیل، ابوالفضل (1394). رابطۀ مخاطرات ناشی از سیلابهای شهری با عوامل ساختاری و محیطی (مطالعۀ موردی: شهر زاهدان)، پایاننامۀ دورۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیای طبیعی. دانشگاه سیستان و بلوچستان. - آذر، عادل؛ عزیزالله معماریانی (1374). AHP تکنیکی نوین برای تصمیمگیری گروهی، فصلنامۀ دانش مدیریت. شمارۀ 27 و 28. صفحات 32-22. - احمدزاده، حسن؛ سعید سعیدآبادی؛ الهه نوری (1394). بررسی و پهنهبندی مناطق مستعد به وقوع سیل با تأکید بر سیلاب شهری (مطالعۀ موردی: شهر ماکو)، نشریۀ هیدروژئومورفولوژی، سال 1. شمارۀ 2. صفحات 23-1. - اختصاصی، محمدرضا؛ عادل سپهر (1390). روشها و مدلهای ارزیابی و تهیۀ نقشۀ بیابانزایی، انتشارات دانشگاه یزد. 288 صفحه. - اصغرپور، محمدجواد (1377). تصمیمگیری چندمعیاره، انتشارات دانشگاه تهران. 398 صفحه. - امیراحمدی، ابوالقاسم؛ صغری کرامتی؛ طیبه احمدی (1390). ریزپهنهبندی خطر سیلاب در محدودۀ شهر نیشابور در راستای توسعۀشهری، مجلۀ پژوهش و برنامهریزیشهری. سال دوم.شمارۀ هفتم.صفحات110-91. - ساعتی ،توماس ،ال (1391). تصمیمسازی به روش AHP، ترجمه: علیاصغر توفیق. انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران. 354 صفحه. - خسروی، محمود (1371)،نقش توسعه شهری در افزایش شدت سیلابها، مطالعه موردی شهر زاهدان، مجموعه مقالات هشتمین کنگره جغرافیدانان ایران. دانشگاه اصفهان. گروه جغرافیا. جلد دوم. 269-246. - سپهر، عادل؛ راحیل کاویان (1393). طبقهبندی تحملپذیری مناطق شهری کلانشهر مشهد به مخاطرات محیطی با استفاده از برنامهریزی خطی تعامل تناوبی سیموس (SIMUS)، جغرافیا و مخاطرات محیطی. سال 3. شمارۀ 9. صفحات 141-125. - صادقلو، طاهره؛ حمداله سجاسیقیداری (1393). راهبردهای مدیریت مخاطرۀ سیل در مناطق روستایی با مدل (SWOC-TOPSIS)، مطالعۀ موردی: حوضۀ آبریز قرهچای رامیان، جغرافیا و مخاطرات محیطی. سال 3. شمارۀ 12. صفحات 128-105. - طاهری، محمدرضا (1388). استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در کنترل سیلاب شهری، ژئوماتیک 1388، مدیر مرکز خدمات تخصصی جغرافیا و GIS، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران. صفحات 8-5. - عشقیزاده، مسعود، نادر نورا؛ عادلسپهری (1389). ارزیابی مکانی مناطق مناسب جمعآوری روانآب پتانسیل در سیستم حوزۀ آبخیز، مجلۀ پژوهشهای حفاظت آب و خاک. جلد 7. شمارۀ 2. صفحات 45-36. - تقوایی، مسعود؛ سیدرامین غفاری (1385). اولویتبندی در سکونتگاههای روستایی با روش AHP (مطالعۀ موردی: دهستان بازفت)، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان. دوره 20. شماره 1 .ویژهنامه جغرافیا. صفحات 74-47. - فرجزاده، منوچهر (1392).مخاطراتاقلیمی ایران، انتشارات سمت، تهران، 216 صفحه. - قدوسیپور، حسن (1390). فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلیتکنیک تهران). 224 صفحه. - قنواتی، عزتالله؛ امیر کرم؛ مرضیه آقا علیجانی (1391). ارزیابی و پهنهبندی خطر رخداد سیل در حوضۀ فرحزاد تهران با استفاده از مدل فازی، مجلۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی. سال 23. شمارۀ 4. صفحات 138-121. - قهرودیتالی، منیژه (1391). آسیبپذیری خطوط ریلی شمال دشت لوت در مقابل سیلاب، جغرافیا و مخاطرات محیطی. سال 1. شمارۀ 2. صفحات 18-1. - قهرودیتالی، منیژه؛ آنیتا مجیدیهروی؛ اسماعیل عبدلی (1395). آسیبپذیری ناشی از سیلاب شهری (مطالعۀ موردی: تهران، درکه تا کن)، جغرافیا و مخاطرات محیطی. سال 5. شمارۀ 17. صفحات 35-21. - نگارش، حسین و محمد دارایی (1388). گسترش شهر سقز و اثرات آن بر سیلخیزی حوضۀ آبریز چم سقز، نشریۀ تحقیقات علوم جغرافیایی. دوره 11شمارۀ 14. صفحات 165-145. - Bhattacharya, N (2010). Flood Risk assessment in Barcelonnette, France. Master of science thysis,International institute for geo-information science and earth observation enschede (ITC), University of Twente, Netherlands.91p - Correa, E.N, M.G. Saraiva, F.N. Silva and I.Romos (1999). Floodplain Management in urban Development Area, Part II, GIS-Based Flood Analysis & Urban Growth Modeling. Water Resources Management, 13, 23-37 - Liang, S and C. R. C. Mohanty (1997). Optimization of GIS-Based Flood Hazard ZoningA Case Study at the Mahanady Command Area in Cuttack District, Orrisa, India. Journal of Chinese Soil & Water Conservation28(1),11-20. - Plat,E.G (2002). Flood risk and flood management, Journal of hydrology 267 (1-2), PP. 2-11. - Rashid, H (2011). Interpreting flood disasters and flood hazard precipitation from newspaper discourse: Tale of two floods in Red River Valley, Manitoba, Canada, Applied Geography, 31, 35-45. - Satty, T (1980). The Analytical Hierarchical Process, Planning, Priority Setting, Resource Allocation, New York, McGraw-Hill.287p - The International Disaster Database (EM-DAT), 2016. -http://www.emdat.be/about. - Winnaar, G.De, Jewitt, G.P.W, and Horan, M (2007). A GIS-based approach for identifying potential runoff harvesting sites in the Thukela River basin,South Africa. Physics and Chemistry of the Earth, 32, PP.1058-1067.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 525 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,172 |