تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 590 |
تعداد مقالات | 6,039 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,869,039 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,837,337 |
برآورد ارتفاع برفمرز واحد ژئومورفیک ایران مرکزی | ||
نشریه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 12، دوره 17، شماره 55، تیر 1398، صفحه 193-210 اصل مقاله (832.81 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2019.4583 | ||
نویسندگان | ||
غلامحسن جعفری ![]() | ||
1دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه زنجان، زنجان. ایران | ||
2کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
چکیده | ||
در این مقاله سعی بر این است که ارتفاع برف مرز ایران مرکزی با روشهای رایت، ارتفاع کف سیرک، نسبت پنجه به دیواره و نسبتهای ارتفاعی برآورد گردد و بهترین روش برای برآورد ارتفاع برف مرز دائمی معرفی شود. در بررسی اثرگذاری مقدار شیب دامنههای کوهستانی و حداکثر ارتفاع قلل بر ارتفاع برف مرز دائمی برآورد شده، روابط خطی این پارامترها در روشهای مذکور در دامنههای نسار و نگار مرتفعترین قلل این واحد کوهستانی محاسبه شد. بر اساس فرم خطوط منحنی میزان در نقشههای توپوگرافی بیش از 3300 سیرک در ایران مرکزی شناسایی گردید. امتداد ناهمواریها در بیشتر مناطق ایران مرکزی، شمال غربی- جنوب شرقی و گاهی بهصورت غربی- شرقی است و بیشتر سیرکهای یخچالی در دامنههای شمال شرق یا جنوب غرب شکلگرفتهاند. نحوه پراکندگی سیرکها حاکی از این است که دامنههای نسار (شمال شرقی) واحد ژئومورفیک ایران مرکزی شرایط بهتری برای شکلگیری سیرکهای یخچالی داشته و 7/57% از سیرکها در دامنه شمال شرقی شناساییشده است. تجزیهوتحلیل ارتفاع برف مرزهای برآورد شده در روش نسبت پنجه به دیواره با اعمال روش رایت هم ازنظر ارتفاع و هم ازنظر اثر جهت بر تفاوت ارتفاع برف مرز با شرایط محیطی انطباق بیشتری دارد. ارتفاع برف مرز در این واحد بین 2743 متر تا 3098 متر متغیر برآورد گردید. متوسط ارتفاع برف مرز کواترنری واحد ایران مرکزی 2853 متر بوده است. تجزیهوتحلیل اثر مقدار شیب و ارتفاع قلل بر تفاوت ارتفاع مرز حاکی از آن است که 77% از اثرگذاری مقدار شیب در دامنه نگار و 35% از اثرگذاری ارتفاع قله مسلط به سیرک در دامنه نسار قابل تبیین است. | ||
کلیدواژهها | ||
کواترنری؛ سیرک؛ برف مرز؛ نسبت پنجه به دیواره؛ ایران مرکزی | ||
مراجع | ||
- ابطحی، سیدمرتضی (1392). بررسی پالئوکلیمای حوضۀ آبخیز جاجرود به کمک شواهد یخچالی، کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی. سال اول. شمارۀ 1. صفحات 201-185. - امیدوار، کمال؛ مهدی جعفریندوشن (1396). اثر نوسان قطبی بر تغییرات دما و بارش فصول سرد سال در ایران مرکزی، مجلۀ علوم جغرافیایی. شمارۀ 26. صفحات30-19. - انتظاری، علیرضا؛ ابوالقاسم امیراحمدی؛ امانمحمد قرنجیک؛ علی جهانفر؛ علیاکبر شایانیگانه (1394). بررسی ژئومورفولوژیکی تحولات اقلیمی حوضۀ آبریز گرگانرود در کواترنر، فصلنامۀ کواترنری ایران (علمی- پژوهشی). دورۀ 1. شمارۀ 2. صفحات 180-169. - پاریزی، اسماعیل؛ محمدحسین رامشت؛ علیرضا تقیان (1392). شواهد یخچالهای کواترنری پایانی در حوضۀ تنگوئیه سیرجان، پژوهشهای ژئومورفولوژیکی کمّی. سال 2. شمارۀ 3. صفحات 128-111. - جعفربیگلو، منصور؛ مجتبی یمانی؛ احمد عباسنژاد؛ سیدمحمد زمانزاده؛ سمیه ذهاب ناظوری (1393). بازسازی برفمرزهای یخچال کواترنری در کوهستان بیدخوان کرمان، جغرافیا (فصلنامۀ علمی- پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران). سال 12. شمارۀ 40. صفحات 107-93. - جعفری، غلامحسن؛ مهدی فیضاللهپور؛ زینب براتی (1394). بازسازی ارتفاع برفمرز کواترنری الوند همدان (با سه روش رایت، شیب- جهت، ضریب خمیدگی)، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی. سال 30. شمارۀ 4. صفحات 153- 135. - جعفری، غلامحسن؛ صیاد اصغریسراسکانرودی (1393). بررسی آثار یخچالی کواترنری زنجانرود، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی. سال 3. شمارۀ 2. صفحات 61-30. - خوشرفتار، رضا؛ نیما فریدمجتهدی؛ ابراهیم اسعدی-اسکوئی؛ کامبیز نوروزپور شهر بیجاری (1395). شواهد ژئومورفولوژیکی یخچالهای کوهستانی پلئیستوسن پایانی در کوه شاهالبرز- البرز غربی، فصلنامۀ کواترنری ایران (علمی- پژوهشی). سال 2. شمارۀ 2. صفحات 165- 155. - رامشت،محمدحسین (1394). نقشههای ژئومورفولوژی، انتشارات سمت. - رامشت، محمدحسین؛ محمدمهدی کاظمی (1386). آثار یخچالی در حوضۀ اقلید فارس، رشد آموزش جغرافیا. شمارۀ 79. صفحات 11-3. - رامشت،محمدحسین؛ محمود لاجوردی؛ حسن لشکری؛ طیبه محمودی (1390). ردیابی آثار یخچالهای طبیعی حوضۀ تیگرانی ماهان، مجلۀ فضای جغرافیا و برنامهریزی محیطی.سال22. شمارۀ 2.صفحات 78-59. - سرور، جلیلالدین؛ نیما فریدمجتهدی (1390). شواهد ژئومورفولوژیکی یخچالی پلئیستوسن در دامنۀ شمالی کوه خشچال (البرز غربی)، فصلنامۀ جغرافیایی سرزمین. سال 8. شمارۀ 31. صفحات 67-51. - سیف، عبدالله؛ محمدرضا ثروتی؛ محمد راهدانمفرد (1394). بازسازی برفمرزهای کواترنری پایانی در محدودۀ سایت ریگ، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی. سال 30. شمارۀ 1. صفحات 208-193. - سیف، عبداله؛ سیدمرتضی ابطحی (1392). بررسی تحولات اقلیمی حوضۀ دریاچۀ نمک در کواترنر پایانی، جغرافیا و برنامهریزی. سال17. شمارۀ 46. صفحات 111-91. - شریفی، محمد؛ کاظم طاهرینژاد؛ زهرا فرحبخش (1395). ارزیابی تغییرات اقلیمی بین زمان حال و پلئیستوسن و بازسازی شرایط اقلیمی گذشته با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک (مطالعۀ موردی: حوضۀ دشتابراهیمآباد- یزد)،پژوهشهایژئومورفولوژی کمّی، سال 5، شمارۀ 1، صفحات 628-610. - شمسیپور، علیاکبر؛ سجاد باقری سیدلشکری؛ مریم جعفریاقدم؛ جبار سلیمیمنش (1394). بازسازی برفمرزهای آخرین دورۀ یخچالی با شواهد دورههای یخچالی در زاگرس شمال غربی (مطالعۀ موردی: تاقدیس قلاجه)، جغرافیا و توسعه. شمارۀ 39. صفحات 74-61. - عساکره، حسین (1390). مبانی اقلیمشناسی آماری، زنجان. انتشارات دانشگاه زنجان. - قربانیشورستانی، علی؛ عذرا خسروی؛ علیمحمد نورمحمدی (1395). بررسی شواهد ژئومورفولوژیکی یخچال کواترنری در ارتفاعات شمال شرق ایران (مطالعۀ موردی: رشتهکوه بینالود)، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی. سال 5. شمارۀ 1. صفحات 13-1. - قهرودیتالی، منیژه؛ محمدرضا ثروتی؛ رسول حسنی قارنایی (1392). تحلیل ناپایداریهای حاصل از نهشتههای یخچالی در حوضۀ رود زاب کوچک، فصلنامۀ علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی. سال 13. شمارۀ 43. صفحات 17-1. - قهرودیتالی، منیژه؛ رسول حسنیقارنایی (1394). شواهد یخچالی در مناطق کوهستانی مرز ایران، ترکیه، عراق (کوهستان بزسینا و دالامپر)، فصلنامۀ کواترنری ایران (علمی- پژوهشی). دورۀ 1. شمارۀ 4. صفحات 337-323. - قهرودیتالی، منیژه؛ کاظم نصرتی؛ اسماعیل عبدلی (1394). تخمین برفمرز در آخرین دورۀ یخچالی در حوضۀ دالاخانی، جغرافیا و برنامهریزی محیطی. 26(2). صفحات 246-231. - المدرسی، سیدعلی؛ محمدحسین رامشت (1386). آثار یخچالی در درّۀ سخوید یزد، مجلۀ فضای جغرافیایی. سال 7. شمارۀ 19. صفحات 107- 93. - معیری، مسعود؛ محمدحسین رامشت؛ مسعود تقوایی؛ محمدمهدی تقیزاده (1387). مواریث یخچالی در حوضۀ صفاشهر- استان فارس، مجلۀ پژوهشی دانشگاه اصفهان علوم انسانی. جلد 1. شمارۀ 32. سال 4. صفحات 130-109. - مهرشاهی، داریوش؛ علیرضا بقایینیا (1391). بررسی تغییرات احتمالی دما و بارش کواترنری پایانی در دامنههای شمالی شیرکوه با استفاده از شواهد یخچالی (حوضۀ آبریز فخرآباد یزد)، جغرافیا فصلنامۀ علمی پژوهشی انجمن علمی جغرافیا. دورۀ جدید. سال 10. شمارۀ 34. صفحات 84-65. - یمانی، مجتبی؛ جمشید جداریعیوضی؛ ابوالقاسم گواربی (1386). شواهد ژئومورفولوژیکی مرزهای یخچال در دامنههای کرکس، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی برنامهریزی و آمایش فضا. سال 11. شمارۀ 70. صفحات 228-207. - یمانی، مجتبی؛ ابراهیم مقیمی؛ قاسم عزیزی؛ کاوه باخویشی (1392). تعیین قلمروهای مورفوکلیماتیک هولوسن در بلندیهای غرب استان کردستان، پژوهشهای جغرافیای طبیعی. دانشگاه تهران. سال 45. شمارۀ 4. صفحات 14-1. - ملکی، امجد؛ ایرج جباری؛ هاشم حسینی (1397). بازسازی قلمروهای مورفودینامیک براساس شواهد ژئومورفولوژی یخچالی و مجاور یخچالی (مطالعۀ موردی: کوههای چهلچشمه و سارال در استان کردستان)، فصلنامۀ کواترنری ایران. سال سوم. شمارۀ 10. صفحات 130-117. - شریفیپیچون، محمد؛ کاظم طاهرینژاد؛ فاطمه زارع (1396). شواهد ژئومورفولوژی آثار یخچالی در عصر پلئیستوسن (نمونۀ موردی: حوضۀ دشت ابراهیمآباد-یزد)، فصلنامۀ کواترنری ایران. سال سوم. شمارۀ 9. صفحات 28- 15. - Barr, I. D., & Spagnolo, M (2015). Glacial cirques as palaeoenvironmental indicators: Their potential and limitations. Earth-science reviews, 151, 48-78.
- Brook, M. S,&Kirkbride,M.P(2018). Reconstruction and paleoclimatic significance of late Quaternary glaciers in the Tararua Range, North Island, New Zealand. Quaternary International, 470, 53-66.
- Dortch, J. M., Owen, L. A & Caffee, M. W. (2010). Quaternary glaciation in the Nubra and Shyok valley confluence, northernmost Ladakh, India. Quaternary Research, 74(1), 132-144.
- Evans, D. J., & Rea, B. R (2003). Surging glacier landsystem. In Glacial landsystems. Taylor and Francis.
- Evans, I. S., Hall, A. M., & Kleman, J. (2015). Glacial cirques and the relationship between equilibrium line altitudes and mountain range height: Comment. Geology, 43(6), e366-e366.
- Hughes, P. D., Woodward, J. C., & Gibbard, P. L (2006). Quaternary glacial history of the Mediterranean mountains. Progress in physical geography, 30(3), 334-364.
- Kleman, J & Stroeven, A. P (1997). Preglacial surface remnants and Quaternary glacial regimes in northwesternSweden.Geomorphology,19(1-2),35-54.
- Mitchel, A (2005). The ESRI Guide to GIS analysis, Volume 2: spartial measurements and statistics. ESRI Guide to GIS analysis.
- Mîndrescu, M., & Evans, I. S (2014). Cirque form and development in Romania: allometry and the buzzsaw hypothesis. Geomorphology,208,117-136.
- Napieralski, J., Harbor, J., & Li, Y. (2007). Glacial geomorphology and geographic information systems. Earth-Science Reviews, 85(1-2), 1-22.
- Oskin, M., & Burbank, D. W. (2005). Alpine landscape evolution dominated by cirque retreat. Geology, 33(12), 933-936.
- Porter, S. C (1989). Some geological implications of average Quaternary glacial conditions. Quaternary Research, 32 (3), 245-261.
- Porter, S. C (2000). Snowline depression in the tropics during the Last Glaciation. Quaternary science reviews, 20(10), 1067-1091.
- Roy, A. J & Lachniet, M. S (2010). Late Quaternary glaciation and equilibrium-line altitudes of the MayanIce Cap, Guatemala, Central America. Quaternary Research, 74(1), 1-7.
- Sarıkaya, M. A., Ciner, A., & Zreda, M. (2011). Quaternary glaciations of Turkey. Developments in quaternary science, 15, 393-403.
- Sarıkaya, M. A., Zreda, M, & Çiner, A (2009). Glaciations and paleoclimate of Mount Erciyes, central Turkey, since the Last Glacial Maximum, inferred from 36Cl cosmogenic dating and glacier modeling. Quaternary Science Reviews, 28(23-24), 2326-2341.
- Serrano, E., González-Trueba, J. J., Pellitero, R., González-García, M., & Gómez-Lende, M (2013). Quaternary glacial evolution in the Central Cantabrian Mountains (northern Spain). Geomorphology,196, 65-82. - Spotila, J. A., Buscher, J. T., Meigs, A. J., & Reiners, P. W (2004). Long-term glacial erosion of active mountain belts: Example of the Chugach-St. Elias Range, Alaska. Geology, 32(6), 501-504.
- Yesilyurt, S., Akçar, N., Dogan, U., Yavuz, V., Ivy-Ochs, S., Vockenhuber, C., & Schlüchter, C. (2016, April). Extensive Quaternary glaciations in eastern Turkey. In EGU General Assembly Conference Abstracts (Vol. 18, P. 1014).
- Zheng, B., Xu, Q., & Shen, Y (2002). The relationship between climate change and Quaternary glacial cycles on the Qinghai–Tibetan Plateau: review and speculation. Quaternary international, 97, 93-101.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 464 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 551 |