تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 590 |
تعداد مقالات | 6,039 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,869,065 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,837,376 |
پتانسیلسنجی توسعۀ کاربری زنبورداری با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی مطالعۀ موردی: مراتع تمین، شهرستان میرجاوه | ||
نشریه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 14، دوره 17، شماره 55، تیر 1398، صفحه 237-256 اصل مقاله (835.92 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2019.4586 | ||
نویسندگان | ||
مرضیه گرگی1؛ حسین پیری صحراگرد ![]() | ||
1دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی مرتعداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران | ||
2استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران | ||
3استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده آب و خاک دانشگاه زابل- ایران | ||
چکیده | ||
شناسایی مناسبترین مناطق برای توسعه کاربری زنبورداری در مراتع یکی از ملزومات جلوگیری از تخریب مرتع است. در پژوهش حاضر پتانسیل مراتع تمین شهرستان میرجاوه جهت توسعه کاربری زنبورداری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور با تلفیق معیارهای پوشش گیاهی، عوامل محیطی و دسترسی به منابع آب، مدل شایستگی زنبورداری تعیین و شایستگی مناطق مختلف جهت استفاده زنبورداری مشخص شد. نمونهبرداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک و با استقرار 3 ترانسکت 300 متری انجام شد. پس از تعیین وزن معیارهای مؤثر در هر مدل از طریق مقایسه زوجی، شایستگی تیپهای گیاهی مرتع بررسی و اولویت آنها جهت استفاده زنبورداری مشخص شد. بر اساس نتایج، ارزش معیار پوشش گیاهی (62/0) بیشتر از معیارهای عوامل محیطی (37/0) و دسترسی به منابع آب (014/0) تعیین شد. مقایسه کلی مجموعه معیارهای مؤثر نیز نشان داد که تیپهای گیاهی Artemisia sieberi - Asteragalus eriastylus و Astragalus eriastylus - Cousinia stocksi به-ترتیب بیشترین (وزن نهایی 34/0) و کمترین شایستگی (وزن نهایی 055/0) را دارند. بهطور کلی، از مجموع 5572 هکتار اراضی مرتعی منطقه مورد مطالعه، 9/1820 هکتار (معادل 68/32 درصد) در طبقه شایستگی بدون محدودیت (S1)، 2630 هکتار (معادل 2/47 درصد) در طبقه شایستگی با محدودیت اندک (S2)، 05/770 هکتار (معادل 82/13 درصد) در طبقه شایستگی با محدودیت زیاد (S3) و 351 هکتار (معادل3/6 درصد) در طبقه غیرشایسته (N) برای توسعه کاربری زنبورداری قرار گرفت. نتایج گویای آن است که بهدلیل تنوع گونههای گردهزا و شهدزا و محدودیت کم در عوامل مؤثر دیگر، بخش قابل توجهی از مراتع ییلاقی تمین (حدود 80درصد) از استعداد بالایی جهت توسعه کاربری زنبورداری برخوردار است. از این رو، برنامهریزی جهت توسعه این کاربری در این مراتع ضروری است و میتواند علاوه بر فراهم آوردن فرصتهای شغلی جدید و بهبود وضعیت معیشت بهرهبرداران، منجر به استفاده پایدار از این مراتع شود. | ||
کلیدواژهها | ||
بهره برداری پایدار؛ مدل شایستگی زنبورداری؛ روش فائو؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ مراتع تمین | ||
مراجع | ||
-احمدی میرقائد، فضلالله؛ بابک سوری؛ مهتاب پیرباوقار ( 1392). ارزیابی توان زیستمحیطی سرزمین برای توسعۀ کاربری مرتعداری (مطالعۀ موردی: پارسل A حوزۀ آبخیز سد قشلاق)، نشریۀ مرتع و آبخیزداری. دوره 66. شماره 3. صفحات 334-321. - اصغریسراسکانرود، صالح؛ حمید جلالیان؛ فرهاد عزیزپور؛ صیاد اصغری سراسکانرود (1395). انتخاب استراتژی بهینۀ معیشت پایدار در مواجهه با خشکسالی با استفاده از مدل ترکیبی SWOT- TOPSIS (مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان هشترود)، فصلنامۀ علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی. دوره 16. شماره 55. صفحات 339-313. - امیری، فاضل؛ حسین ارزانی (1391). تعیین اولویت مکانهای مناسب زنبورداری با استفاده از روش سلسلهمراتبی (AHP) .فصلنامۀ علمی- پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران. دوره 19. شماره 1 (پیاپی 46). صفحات 177-159.
- امیری، فاضل؛ امیر سعادتفر (1390). کاربرد روش سلسلهمراتبی (AHP) در انتخاب مناسبترین توزیع فراوانی برای پیشبینی دبی حداکثر لحظهای سیلاب، مجلۀ مهندسی آبیاری و آب ایران. دوره 4. شماره 1. صفحات 59-46. - اونق، مجید؛ عبدالعظیم قانقرمه؛ قدرت عابدی (1385). بررسی مدیریت کاربری اراضی سواحل جنوب شرقی دریای خزر (معرفی مدل عددی ارزیابی توان اکولوژیکی و آمایش سرزمین)، مجلۀ علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دوره 13. شماره 5. صفحات151-139. - آذرنیوند، حسین؛ محمدعلی زارع چاهوکی (1387). اصلاح مراتع، انتشارات دانشگاه تهران، 354 صفحه. - جوادی، سید اکبر؛ میثم سلسله؛ حسین ارزانی؛ مریم فولاد آملی(1389). طبقهبندی شایستگی مراتع لار برای زنبورداری با استفاده از GIS، فصلنامۀ علمی-پژوهشی گیاه و زیستبوم. سال 6. شماره 21. صفحات 106-93. - روانبخش، فاطمه (1390). تحلیل عوامل مؤثر بر عملکرد دهیاران در مدیریت روستایی در بخش میرجاوه شهرستان زاهدان. اولین کنفرانس بین المللی توسعه روستایی، تجارب و آیندهنگری در توسعه محلی. - سور، انور؛ حسین ارزانی؛ علی طویلی؛ مهدی فرحپور؛ اسماعیل علیزاده (1392). ارزیابی قابلیت دستورالعمل طبقهبندی شایستگی مرتع برای زنبورداری (مطالعۀ موردی: طالقان میانی)، مجلۀ علمی-پژوهشی مرتع. دوره 7. شماره 2. صفحات 123-110. - شائمی، اکبر (1379). بررسی جنبههای بیوکلیمایی پرورش زنبورعسل در ایران، پایاننامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس. 220 صفحه. - شیروانی، انوشیروان؛ سودابه علی احمد کروری؛ هوشنگ سبحانی؛ محمدرضا مروی مهاجر (1384). ارزیابی اکوسیستمهای جنگلی به کمک مطالعات آنزیمی خاک با استفاده از درخت ملج بهعنوان شاخص زیستی. پژوهش و سازندگی، دوره 17. شماره یک (شماره پیاپی 66). صفحات 103- 96.
- صادقی، زینالعابدین؛ زهرا دلالباشیاصفهانی؛ حمیدرضا حری (1392). اولویتبندی عوامل مؤثر بر مکانیابی نیروگاههای انرژیهای تجدیدپذیر (انرژی خورشیدی و انرژی باد) استان کرمان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره، مجلۀ پژوهشهای برنامهریزی و سیاستگذاری انرژی. سال یکم. شماره 2. صفحات 110-93. - صالحی، مهدیه؛ حسین ارزانی؛ علی طویلی؛ مهدی قربانی (1396). بررسی پتانسیل مرتع برای زنبورداری با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی (AHP). نشریۀ مرتع و آبخیزداری، مجلۀ منابع طبیعی ایران. دوره 70. شماره 3. صفحات 722-711. - صفاییان، روجا) 1384). استفادۀ چندمنظوره از مراتع (مطالعۀ موردی: منطقۀ طالقان)، پایاننامۀ کارشناسی ارشد مرتعداری. دانشکدۀ منابع طبیعی. دانشگاه تهران 160 صفحه. - طباطبایی، طیبه؛ فاضل امیری (1394). مکانیابی نیروگاههای بادی براساس ارزیابی چندمعیارۀ مکانی و فرایند تحلیل سلسلهمراتبی در استان بوشهر، سنجش از دور و سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی. دوره 6. شماره 1. صفحات 16-1. - عبادی، رحیم؛ علیاصغر احمدی (1385). پرورش زنبورعسل، چاپ سوم. انتشارات ارکان دانش. اصفهان. 572 صفحه. - فدایی، شهربانو؛ حسین ارزانی؛ حسین آذرنیوند؛ غلامعلی نهضتی؛ سید حسن کابلی؛ فاضل امیری (1390). مدل شایستگی مرتع از جنبۀ زنبورداری با استفاده از GIS (مطالعۀ موردی: مراتع طالقان)، مجلۀ سنجش از دور و سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی. دوره 5. شماره 3. صفحات 44-29. - فقیه، احمدرضا؛ رحیم عبادی؛ حسن نظریان؛ مصطفی نوروزی (1384). تعیین جذابیت گونههای مختلف گیاهی برای زنبورعسل در مناطق خوانسار و فریدن اصفهان، مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 36. شماره 3. صفحات 536-521. - قدسیپور، حسن (1392). مباحثی در تصمیمگیری چندمعیاره: برنامهریزی چندهدفه (روشهای وزندهی بعد از حل)، دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلیتکنیک تهران). 208 صفحه. - موقری، معصومه؛ حسین ارزانی؛ علی طویلی؛ علیرضا موقری (1393). طبقهبندی شایستگی مراتع لاسم برای زنبورداری با بهکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، نشریۀ مرتعداری. دوره 1. شماره 4. صفحات 69-46. - یاری، رضا؛ غلامعلی حشمتی؛ حامد رفیعی (1395). ارزیابی پتانسیل زنبورداری و تعیین جذابیت گیاهان مرتعی مورد استفادۀ زنبورعسل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان، سنجش از دور و سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی. دوره 7. شماره 3. پیاپی 24. صفحات 17-1. - Al-qarni, A.S (2006). Tolerance of Summer Temperature in Impoted and Indigenous Honeybee Apis Mellifera L. Races in Central Saudi Arabia, Department of Protection, College of food and Agricultural Sciences, King Saud University. Saudi Journal of Biological Sciences: 123-127. - Amiri, F. & Shariff, A.R.B.M (2012). Application of geographic information systems in land-use suitability evaluation for beekeeping: A case study of Vahregan watershed (Iran). African Journal of Agricultural Research, 7(1):89-97. - Bevilacqua, M.& Braglia, M (2000). The analytic hierarchy process applied to maintenance strategy selection. Reliability Engineering and System Safety, 70(1): 71-83. - Chang, C.L. & Hsu, C.H. (2009). Multi-Criteria analysis via the VIKOR method for prioritizing land-use restraint strategies in the Tseng-Wen reservoir watershed. Journal of Environmental Management. 90: 3226-3230. - Chen, Y.C., Lien, H.P. & Tzeng, G.H (2010). Fuzzy MCDM approach for selecting the best environment-watershed plan. Applied Soft Computing Journal, 11(1): 265-275. - Estoque, R. C. & Murayana, Y (2010). Suitability analysis for beekeeping sites in la union, Philippines, using GIS and multi-criteria evaluation techniques. Journal of applied sciences, 3: 242-253. - FAO (1991). A framework for land evaluation. Food and Agriculture Organization of the United Nation, Soiles Bulletion 32. Rome, Italy.158 p. - -Hajehforooshnia, Sh., Soffianian, A., Mahiny, A.S. & Fakheran, S (2011). Multi objective land allocation (MOLA) for zoning Ghamishloo Wildlife Sanctuary in Iran. Journal for Nature Conservation. 19: 254-262. - Kleinman, D.L. & Suryanarayanan, S (2012). Dying bees and the social production of ignorance. Science Technology Human Values.38(4):492-517 - Lee, A. H. I., Chen, W. C & Chang, C. J (2008). A fuzzy AHP and BSC approach for evaluating performance of IT department in the manufacturing industry in Taiwan, Expert Systems with Applications, 34: 96–107. - Malczewski, J (2004). GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress in Planning. 62(1): 3-65. - Nekhay, O., Arriaza, M. & Guzman-Alvarez, J.R (2009). Spatial analysis of the suitability of olive plantations for wildlife habitat restoration. Computers & Electronics in Agriculture.65:49-64. - Nour Maris, M. N., Mansour, Sh. Zulhaidi, H. & Shafri, M (2008). Apicultural site zonation using GIS and Multi-Criteria Decision Analaysis. Pertanika Journal of Tropical Agriculture science, 2: 147-162. - Yang, L., Jun, J., Linpeng, P., Jing, Zh., Boyi, Ch., & Zhixiang, Zh (2011). GIS-based seasonal pattern of Rhinopithecus orellana's habitat selection in Shennongjia Reserve, Central China. Acta Ecologica Sinica. 31: 84-90. - Zoccali, P., Malacrino, A., Campolo, O., & Laudani, F (2017). A novel GIS- based approach to assess beekeeping suitability of Mediterranean lands. Saudi Journal of Biological Sciences,4:1-6.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 503 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 500 |