تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 587 |
تعداد مقالات | 6,018 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,817,224 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,818,831 |
نقد و تحلیل تشبیه در دیوان سنجر کاشانی | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 1، دوره 17، شماره 32، خرداد 1398، صفحه 9-32 اصل مقاله (569.28 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2019.4714 | ||
نویسندگان | ||
حسین اتحادی1؛ محمود عباسی ![]() | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
سنجر کاشانی یکی از شاعران قرن یازدهم است که در هند از شهرت و اعتبار زیادی برخوردار بوده و همچون دیگر شاعران سبک هندی به صورخیال رویکرد ویژهای داشتهاست. در این تحقیق تشبیه بهعنوان عنصر اصلی و سازندة تصویر در شعر وی، براساس روش تحلیلی-توصیفی نقد و بررسی شدهاست. سنجر درمجموع 1492 بار در 5506 بیت، برای ارائة مضامین موردنظرش از تشبیه بهرهبردهاست. از مجموع تشبیهات بهکار رفته، 797 مورد تشبیه بلیغ است که تأثیر زیادی در بلاغت و غنای تصاویر داشتهاست. وی در ساخت تشبیه از اشیاء، ابزار، امور ذهنی، انسان و اعضا و متعلقات وی، بیشترین الهام را گرفته و علاقة زیادی به همراهکردن تشبیهاتش با برخی از شگردهای خیالانگیز همچون استعاره، کنایه و اغراق داشتهاست. بااینوجود، پیچیدگی و ابهام چندانی در ساختار تشبیهات دیوانش دیده نمیشود. سخنور کاشانی در موارد متعددی موفق شدهاست تا با واردکردن عنصری تازه در تشبیهات آشنا و تثبیتشدة شعر فارسی، بهگونهای از آنها آشناییزدایی کند و موجب غرابت و تازگی آنها شود. افزونبر این، تشبیهات تازۀ متعددی در مجموعة تصاویر وی بهکار رفتهاست. هرچند در پارهای موارد میتوان مایههایی از پویایی و تحرک را در ساختار تشبیهات مشاهده کرد؛ اما درمجموع تشبیهات، تصاویری ساکن و ایستا هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
سنجر کاشانی؛ تشبیه؛ آرایش تشبیه؛ تراکم تصویر؛ زاویة تشبیه | ||
مراجع | ||
- منابع 1. آبادی باویل، محمد، ظرایف و طرایف، تبریز: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، 1357. 2. الهاشمی، احمد، جواهرالبلاغه، ترجمه و شرح حسن عرفان، چاپ سوم، قم: نشر بلاغت، 1381. 3. انوری، حسن، فرهنگ کنایات سخن، تهران: سخن، 1383. 4. پورنامداریان، تقی، سفر در مه، چاپ 3، تهران: سخن، 1390. 5. جرجانی، عبدالقاهر، اسرارالبلاغه، ترجمۀ جلیل تجلیل، چاپ 5، تهران: دانشگاه تهران، 1389. 6. دانشور، سیمین، علم الجمال و جمال در ادب فارسی، تهران: قطره، 1389. 7. رازی، امیناحمد، تذکرۀ هفتاقلیم، چاپ 2، جلد دوم، تصحیح تعلیقات و حواشی سید محمدرضا طاهری، تهران: سروش، 1389. 8. سنجر کاشانی، میر محمدهاشم، دیوان، تصحیح و تحقیق حسن عاطفی، عباس بهنیا، چاپ 1، تهران: کتابخانۀ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1387. 9. شبلی نعمانی، شعر العجم یا ادبیات منظوم ایران، ترجمة سید محمدتقی فخر داعی گیلانی، تهران: مطبعة مجلس، 1314. 10. شفیعی کدکنی، محمدرضا، صورخیال در شعر فارسی، چاپ 9، تهران: آگه، 1383. 11. شمس لنگرودی، محمد، سبک هندی و کلیم کاشانی، تهران: مرکز، 1372. 12. شمیسا، سیروس، سبکشناسی شعر، چاپ 5، تهران: فردوس، 1379. 13. ـــــــــــــــ ، بیان، چاپ 2، تهران: میترا، 1386. 14. ـــــــــــــــ ، فرهنگ اشارات، چاپ 2، تهران: میترا، 1387. 15. صفا، ذبیحالله، تاریخ ادبیات در ایران، جلد سوم، چاپ 10، تهران: فردوس، 1373. 16. عرفان، حسن، کرانهها؛ شرح فارسی مختصرالمعانی، چاپ 8، جلد سوم، قم: هجرت، 1395. 17. عفیفی، رحیم، فرهنگنامة شعری، چاپ دوم، تهران: سروش، 1376. 18. فخرالزمانی قزوینی، ملاعبدالنبی، تذکرۀ میخانه، با تصحیح و تنقیح و تکمیل تراجم به اهتمام احمد گلچینمعانی، تهران: انتشارات شرکت نسبی حاجمحمدحسین اقبال و شرکاء، 1340. 19. فرشیدورد، خسرو، دربارة ادبیات و نقد ادبی، چاپ 4، تهران: امیرکبیر، 1382. 20. قُدّامهبنجعفر، نقدشعر، تصحیح بوریس بونیباکر، ترجمة ابوالقاسم سرّی، تهران: نشر پرسش، 1384. 21. گلچینمعانی، احمد، کاروان هند، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، 1369. 22.مؤتمن، زینالعابدین، تحول شعر فارسی، چاپ 4، تهران: کتابخانة طهوری، 1371. 23. ناتلخانلری، پرویز، صائب و سبک هندی در گسترة تحقیقات ادبی، به کوشش محمدرسول دریاگشت، تهران: قطره. 1371. 24. نبیلو، شیروی؛ علیرضا، مصطفی، مقایسة ساختار تشبیهات مخزنالاسرار و مطلعالانوار، مجلة فنون ادبی دانشگاه اصفهان، شمارة دو، صص 62-35، پاییز و زمستان، 1389. 25.واله داغستانی، علیقلیخان، تذکره ریاضالشعرا، تصحیح و مقدمه ابوالقاسم رادفر و گیتا اشیدری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1391. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 409 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 322 |