تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 586 |
تعداد مقالات | 6,016 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,765,653 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,773,349 |
سیر اعتلایی در داستان «گنبد سیاه» نظامی گنجهای | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 7، دوره 17، شماره 32، خرداد 1398، صفحه 121-134 اصل مقاله (355.5 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2019.4720 | ||
نویسندگان | ||
مریم رحمانی1؛ محمد فولادی ![]() | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم | ||
چکیده | ||
نظامی گنجهای ازجمله منظومهسرایان برجستۀ ادبیات فارسی است که تأثیر شیوۀ داستانسراییاش بر شاعران پس از او کاملاً مشهود است. هفتپیکر نظامی گنجهای، چهارمین اثر برجستۀ اوست. وی در این اثر ازطریق داستانکهای رمزی، سیر اعتلایی انسان را در قالب داستان بیان میکند. «سفر» یکی از مضمونهای رایج در داستانهای عرفانی است که در آن سالک طی مناسکی با خلع لباس بشری، از حضیض نفس به اوج قطب نورانیاش دست مییابد. گنبد سیاه اولین داستان برجستۀ این اثر ادبی است که در این داستان، سالک در پی یافتن علت سیاهپوشی مسافر سیاهپوش، مشتهیات دنیوی را رها میکند و برای دریافت پاسخ سؤال خود، سفری را آغاز کند. البته این سفر برخلاف پژوهشهای پیشین، نهتنها نقشی در سقوط شخصیتی او ندارد، بلکه سالک با صعود به آسمان به دیدار معشوق ازلی نائل میشود؛ بنابراین این ضرورت ایجاب میکند تا ضمن اشاره به سیر اعتلایی سالک در این سفر، به روش تحلیلی و تفسیر داستان براساس مبانی عرفانی، به چگونگی دستیابی او به این مقامات و دلیل اصلی سیاهپوشی مردم شهر مدهوشان پاسخ دهیم. | ||
کلیدواژهها | ||
نظامی گنجهای؛ هفتپیکر؛ سیر و سلوک؛ سیر استعلایی؛ مکاشفه | ||
مراجع | ||
- منابع
10. زرّینکوب، عبدالحسین، بحر در کوزه، چاپ هشتم، تهران: انتشارات علمی، 1378. 11. زمردی، حمیرا، نگرش تطبیقی ادیان و اساطیر در شاهنامۀ فردوسی، خمسۀ نظامی و منطقالطیر، تهران: زوّار،1382. 12. سجادی، سید جعفر، فرهنگ تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری، 1375. 13. سهروردی، شهابالدین، عقل سرخ، تصحیح: تقی پورنامداریان، تهران: سخن، 1390. 14. شوالیه، ژان؛ گربران، آلن رب، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران: جیحون، 1385. 15. صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم، عرفان و عرفاننمایان، ترجمۀ محسن بیدارفر، تهران: انتشارات الزهرا، 1371. 16. صفا، ذبیحالله، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوسی، 1368. 17. عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکره اولیا، به کوشش محمد استعلامی، چاپ پنجم، تهران: زوّار، 1360. 18. کاشفی سبزواری، مولانا حسین واعظ، فتوتنامۀ سلطانی، به اهتمام محمدجعفر محجوب، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، بیتا. 19. لاهیجی، شمسالدین محمد، مفاتیحالاعجاز فی شرح گلشن راز، تصحیح محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوّار، 1381. 20. محسنی، مرتضی؛ اسفندیار، سبیکه، بررسی جنبههای عرفانی در «لیلی و مجنون» نظامی و مقایسۀ آن با « مصیبتنامهی» عطار، پژوهشنامۀ ادبیات غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال دهم، شمارۀ 18، صص 120-97، دانشگاه سیستان و بلوچستان، بهار و تابستان 1391. 21. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 128، تحقیق و تعلیق: سید جواد علوی، تهران: دارالکتب اسلامیه، 1362. 22. میبدی، رشیدالدین، کشفالاسرار و عدّةالابرار، به اهتمام علیاصغر حکمت، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم، 1361. 23. نجم رازی، عبداللهبنمحمد، مرموزات اسدی، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران: سخن، 1381. 24. ـــــــــــــــــــــــ ، مرصادالعباد، به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی، 1384. 25. نظامی گنجوی، الیاسبنیوسف، خمسه نظامی، چاپ سوم، تهران: هرمس، 1390. 26. یثربی، یحیی، عرفان نظری تحقیقی در سیر تکاملی و اصول و مسائل تصوف، چاپ هشتم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، 1374. یونگ، کارل گوستاو، چهار صور مثالی: مادر، ولادت مجدد، روح، کار، پروین فرامرزی، تهران، آستان قدس رضوی، 1368 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 473 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 216 |