
تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 739 |
تعداد مقالات | 7,167 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,710,247 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,035,991 |
کنایههای ابداعی در شعر علّامه اقبال لاهوری | ||
مطالعات شبه قاره | ||
مقاله 10، دوره 11، شماره 37، مهر 1398، صفحه 171-190 اصل مقاله (678.3 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jsr.2019.4870 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا محمودی* 1؛ فاطمه باقری2 | ||
1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل | ||
2کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل | ||
چکیده | ||
علّامه اقبال لاهوری از شاعران بزرگ فارسیگوی شبه قارة هند است که اهمیت و جایگاه وی در بین مردم ایران و شبه قارۀ هند، بر کسی پوشیده نیست. وی درجهت بیان افکار آزادیخواهانه و وحدتطلبانة خود، از زبان شعری فارسی بسیار مدد جسته است. از جمله نکاتی که در اشعار اقبال جلب توجه میکند، کاربرد کنایات جدید در زبان شاعرانۀ اوست؛ کنایاتی که پیش از آن کاربرد نداشته یا بسیار کمکاربرد بودهاند. با توجه به اهمیت شناخت هرچه بهتر ویژگیهای زبان شاعرانۀ اقبال، در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی تلاش شدهاست تا بدین سؤال اساسی پاسخ دادهشود که با توجه به اهداف روشنگرانة اقبال لاهوری، در کنایات شعری او چه ابداعاتی مشاهده میشود؟ بدین منظور براساس بلاغت سنتی، انواع تازگیهای کاربرد کنایه در اشعار اقبال، مشخص شد. نتیجۀ این بررسی نشان از آن دارد که کنایه ضمن اینکه از ابزارهای اصلی تصویرگریهای شاعرانۀ علامه اقبال بوده، درجهت بیان اندیشههای متعالی و انسانساز او دچار تحول شده، منجر به ابداع کنایاتی شده که خاص خود اقبال است. کنایاتی که ریشه در فرهنگ غنی اسلامی و آشنایی عمیق وی با فرهنگ و زبان و ادب فارسی دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
اقبال لاهوری؛ بلاغت؛ کنایه؛ کنایههای ابداعی؛ شبهقاره هند | ||
مراجع | ||
1- ابناثیر، ابیفتح ضیاءالدین، المثلالسائر فی ادبالکاتب و الشاعر، 2جزء، مصر: شرکۀ مکتبۀ و مطبعۀ مصطفیالبابی الحلبی و اولاده، 1939م. 2- ابنمعتز، عبدالله، البدیع، تصحیح اغناطیوس کراتشفسکی، لندن: مندرس لوزاک، 1935م. 3- اقبال لاهوری، محمد، کلیات اقبال لاهوری، بهکوشش اکبر بهداروند، تهران: زوّار، 1386. 4- امین، سیدحسین، ادبیات معاصر ایران، چاپ اول، تهران: دایرۀالمعارف ایرانشناسی، 1384. 5- انوری، حسن، فرهنگ کنایات سخن، 2ج، تهران: سخن، 1383. 6- باقری، فاطمه، بررسی کاربرد کنایه در دیوان اشعار اقبال لاهوری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما: علیرضا محمودی، دانشگاه زابل، 1392. 7- بقایی، محمد، اقبال با چهارده روایت، تهران: فردوس، 1379. 8- ــــــــــــ ، مولوی از نگاه اقبال لاهوری، روزنامۀ جامجم، ص 11، اردیبهشت 1390. 9- پورنامداریان، تقی، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، ج4، تهران: علمی و فرهنگی، 1386. 10- تفتازانی، سعدالدین، شرح المختصر علی تلخیص المفتاح الخطیب القزوینی، مصر: المکتبۀ المحمودیه التجاریۀ، 1356. 11- ثروت، منصور، فرهنگ کنایات، چاپ دوم، تهران: سخن، 1375. 12- جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن، اسرار البلاغه، چاپ اول، بیروت: مؤسسه الکتبالثقافیه، 1361. 13- خدامی، رقیه، فرهنگ کنایات دیوان اشعار اقبال لاهوری، پایاننامۀ کارشناسیارشد، استاد راهنما: علیمحمد پشتدار، دانشگاه پیام نور استان تهران، 1393. 14- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، 15ج، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1373. 15- رادفر، ابوالقاسم، سبک و درونمایۀ شعر فارسی اقبال لاهوری، نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، شمارۀ 8 و 9، صص 12-1، زمستان 1379. 16- الرادویانی، محمدبنعمر، ترجمانالبلاغه، به اهتمام، تصحیح، حواشی و توضیحات احمد آتش، استانبول: بینا، 1949. 17- سکاکی، ابییعقوب بنابیبکر، مفتاحالعلوم، مصر: مطعبۀ مصطفیالبابیالحلبی، 1937م. 18- شفیعیکدکنی، محمدرضا، صورخیال در شعر فارسی، تهران: آگاه، 1370. 19- شمیسا، سیروس، بیان، چاپ سوم، تهران: میترا، 1372. 20- صفوی، کوروش، از زبانشناسی به ادبیّات، ج1 نظم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، 1380الف. 21- ـــــــــــــــــ ، از زبانشناسی به ادبیّات، ج2 شعر، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، 1380ب. 22- فیروز، شیر زمان، همسانیها در اشعار حکیم ناصر خسرو و علامه اقبال لاهوری، به کوشش مهرداد رخشنده، فصلنامۀ مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، شمارۀ 87، صص 59-29، زمستان 1385. 23- کزازی، سید جلالالدین، زیباشناسی سخن پارسی (بیان)، تهران: مرکز، 1386. 24- محبتی، مهدی، صدای رویش خیال، چاپ اول، تهران: زهد، 1379. 25- محمودی، علیرضا؛ باقری، فاطمه، کارکردهای معرفتی کنایه در اسرار خودی و رموز بیخودی علامه اقبال لاهوری، مجموعه مقالات اولین همایش میراث مشترک ایران و هند، ج2، صص 310-291، قم: 1393. 26- نیکبخت، عباس؛ انصاری پویا، محمد، نقد و بررسی تشبیه در مثنوی اسرار خودی اقبال لاهوری، فصلنامۀ مطالعات شبهقاره، دورۀ 7، شمارۀ 22، صص 154-135، بهار 1394. 27- وحیدیان کامیار، تقی، زبان چگونه شعر میشود؟، فصلنامۀ تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، سال 4، شمارۀ 13، صص 20-7، بهار 1386. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,177 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 636 |