تعداد نشریات | 29 |
تعداد شمارهها | 630 |
تعداد مقالات | 6,368 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,734,119 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,365,043 |
تحلیل میزان تاب آوری اجتماعات روستایی سیستان دربرابر مخاطرات محیطی | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 2، دوره 9، شماره 23 - شماره پیاپی 1، خرداد 1399، صفحه 1-18 اصل مقاله (672.25 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2019.27995.1479 | ||
نویسندگان | ||
زهرا کیخا1؛ جواد بذرافشان* 2؛ سیروس قنبری2؛ عالمه کیخا3 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان | ||
2دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان | ||
3استادیار مدیریت آموزشی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
وقوع مخاطرات طبیعی مانند سیل، زلزله، خشکسالی و غیره؛ در فضاهای جغرافیایی به ویژه نواحی روستایی در بیشتر موارد خسارات فراوان و غیرقابل جبرانی باقی میگذارد و مانع جدی در راه توسعه پایدار جوامع انسانی به حساب میآید. هدف پژوهش حاضر، سنجش و تحلیل میزان تاب آوری اجتماعات روستایی در برابر مخاطرات محیطی وعوامل مؤثر بر آن در نواحی روستایی سیستان میباشد.روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کاربردی-توسعه ای و از حیث روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد کمی-پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش برابر با 373(روستاهای بالای 50 خانوار) بود که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونهای به تعداد 189نفر به روش تصادفی طبقهای متناسب با حجم جامعه آماری به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. در ابتدا با استفاده از روش کتابخانهای، شاخصها و عوامل تاثیرگذار بر تاب آوری روستاییان منطقه سیستان شناسایی شده سپس تهیه اطلاعات به وسیله پرسشنامه و عملیات میدانی انجام شد. یافته ها با استفاده از نرمافزار SPSS مورد واکاوی قرار گرفت. با توجه به مقدار β حاکی از آن است که عوامل مدیریتی، عوامل نهادی، عوامل اقتصادی و عوامل کالبدی که به ترتیب برابر 079/0 و 075/0 و 012/0 و 024/0 با سطح معنیداری 313/0 و 327/0 و 868/0 و 743/0 که بزرگتر از 05/0، (05/0 <P ) بهدستآمده است؛ پیشبینی کننده تاب آوری روستاییان منطقه سیستان نمیباشند و تنها عوامل اجتماعی توان پیشبینی یا به عبارتی تأثیرگذاری بر تاب آوری روستاییان سیستانی را دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
تاب آوری؛ مخاطرات محیطی؛ اجتماعات روستایی؛ ناحیه سیستان | ||
مراجع | ||
احمدی محمود، قویدل رحیمی یوسف و خه بات درفشی(1391)، تاثیر خشکسالی در امنیت مرزی منطقه سیستان طی سال های 1998 الی 2010، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالش ها و رهیافت ها، صص 10-9. افراخته، حسن(1393)، تشدید مخاطرات محیطی روستای ماکلوان به دلیل ارتقای موقعیت سیاسی آن، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال (1)، شماره پیاپی، صص29-15. افشاری اعظم(1393)، ا ثرات اقتصاد-اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص های زیست محیطی بیابان زدایی(مطالعه موردی: هامون شهر سیستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، راهنمایی: بهزاد صاحب زاده و مشاوره: حسین سرگزی، دانشگاه زابل، دانشکده آب و خاک، گروه مرتع و آبخیز داری. ایراسما آپیلا(1389)، ژئومورفولوژی و مخاطرات طبیعی، مجله رشد آموزش جغرافیا، سال(89)، شماره(14)،2-23. ایرانمنش فاضل، عرب خدری محمود و اکرم مجتبی(1384)، بررسی مناطق برداشت ذرات گردو غبار و ویژگی های انتشارات آن ها در طوفان های منطقه سیستان با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای، نشریه پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، شماره(67)، تهران، صص33-25. بریمانی فرامرز، اصغری لفمجانی صادق(1389)، تعیین شدت ناپایداری زیست محیطی سکونتگاه های روستایی سیستان با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاری، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره(19)، صص144-127. بیک محمدی، حسن؛ نوری، سیدهدایت الله و جواد بذرافشان(1384). اثرات خشکسالی 83-1377 بر اقتصاد روستایی سیستان و راهکارهای مقابله با آن، مجله جغرافیا و توسعه، صص72-53. پیری حلیمه، انصاری حسین(1392)، بررسی خشکسالی دشت سیستان و تاثیر آن بر تالاب بین المللی هامون، فصلنامه علمی پژوهشی تالاب-دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، سال چهارم، شماره14، صص74-63. جان پرور محسن، صالح آبادی ریحانه و مطهره زرگری(1396)، پیامدهای بحران مهاجرت ناشی از خشکسالی های کوتاه مدت در استان سیستان و بلوچستان، جغرافیا(فصلنامه علمی پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال (15)، شماره(184)،52-195. جاوری مجید، صابری فر رستم(1391)، روش تحقیق در جغرافیا، تهران، انتشارات پیام نور، صص18-21. حلبیان امیرحسین، ابراهیمی منیژه و نرگس خسروی نسب(1391)، تحلیل فضایی و زمانی خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان، اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار، صص166-151. رجبی معصومه، حجازی میراسدلله، روستایی شهرام، عالی نگین(1397)، پهنه بندی آسیب پذیری مخاطرات محیطی و ژئومورفولوژیکی سکونتگاه های روستایی شهرستان سقز(مطالعه موردی: سیل و زلزله)، پژوهش های ژئومورفولوژیکی سال(7)، شماره(2)، صص195-183. رنجبر محسن، ایرانمنش فاضل و علی رضا دهقان(1384)، نقش بلایاهای سیستان در گسترش طوفان های غبارزا(با استفاده از تصاویر ماهواره ای)جغرافیا(نشریه علمی پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران)، سال (3)، شماره (6 و7)، تهران.30-17. رضایی محمدرضا، سرایی، محمدحسین و امیر بسطامی نیا(1395)، تبیین و تحلیل مفهوم تاب آوری و شاخص ها و چارچوب آن در سوانح طبیعی، فصلنامه دانش پیگیری و مدیریت بحران، دوره(6)، شماره (1)، صص46-32. سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان سیستان و بلوچستان، (1397). سلیقه محمد، بریمانی فرامرز و مرتضی اسماعیل نژاد(1387)، پهنه بندی اقلیمی استان و بلوچستان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره (12)، صص116-101. علوی سیدعلی، رمضان زاده یاسر، فتاحی احدالله و ابراهیم خلیفه(1394)، پهنه بندی فضایی سکونتگاه های روستایی در معرض مخاطرات محیطی با استفاده از تکنیک چند معیاره ویکور(مطالعه موردی: شهرستان تالش)، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال(5)، شماره (20)، صص136 -125. علیزاده امین(1381)، اصول هیدرولوژی کاربردی، آستان قدس رضوی، چاپ چهاردهم، ص267. صادقی حجت الله؛ سیف یعقوب، صیدایی اسکندر و مریم صالحی کاخکی(1394)، بررسی و اولویت بندی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی استان خوزستان در برابر مخاطرات طبیعی، مجله جغرافیا و پایداری محیط، شماره (17)، صص 87-107. کریمی نظر مریم؛ مقدم نیا علی رضا و ابوالفضل مساعدی(1389)، بررسی عوامل اقلیمی مؤثر بر وقوع خشکسالی(مطالعه موردی: منطقه زابل)، مجله پژوهش های حفاظت آب و خاک، جلد هفدهم، شماره(1)، صص 158-145. مرکز آمار ایران، (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان سیستان و بلوچستان. مقصودی مهران، نگهبان سعید و سجاد باقری(1391)، تحلیل مخاطرات ناشی از ماسه های روان بر سکونتگاه های غرب دشت لوت(مطالعه موردی: روستای حجت آباد-شرق شهداد)، مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره (1)، صص 83-96. مظفری غلامعلی، شفیعی، شهاب و زهرا تقی زاده(1393)، ارزیابی خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان طی(1391-1410)، با استفاده از ریز مقیاس نمایی داده های مدل گردش عمومی جو، فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، دوره (24)، شماره(93)، صص 114-103. یارقلی محمود، غلامی، نرگس و حسن اصغری(1393)، خشکسالی و مهاجرت، (مطالعه موردی: شهرستان زابل، شمال استان سیستان و بلوچستان)، دومین همایش ملی بحران آب(تغییر اقلیم، آب و محیط زیست)، شهرکرد، دانشگاه شهرکرد. یار احمدی داریوش، شرفی سیامک(1395)، عوامل محیطی مؤثر بر شکل گیری و رخداد مخاطرات طبیعی سکونتگاه های روستایی دشت سیلاخور استان لرستان، مجله مخاطرات محیطی، سال(5)، شماره(8)، 136-123. Anderson,M. (1990), Analyzing the Cost and benefits Of natural disaster responses in the context of development. Environment working paper 29.washington DC, United States World Bank. Arouri,M.C& Youssef,A,B.)2015(, Natural disaster, household welfare, and resilience: evidence from rural Vietnam. World development, 70.59-77. Britton,N,A., (1986), Development and understanding of the disaster.Journal Of Sociology,vol,22,2. 254-274. Rourker,T.,Reinborn,A.,Shinozuka,M.,Tierncy,K.,Wallace,W., Von,W. (2003), A framework to quantitatively assess and enhance the seismic resilience of communities. Earthquake spectra, 19.733-752. Busapathumrong,P. (2013), Disaster Management: Vulnerability and Resilience in Disaster Recovery in Thailand Journal of social work in disability & rehabilitation,12, (1-2). 67-83. Bujones, A., K., Jaskiewicz, K.,Linakis,.L.& Mcgirr,M. (2013), A framework for analyzing resilience fragile and Conflict-affected situation, USAID, 1-16. Cutter,G.,Burton and Christopher T. (2010), Disaster resilience indicator for benchmarking baseline conditions, Journal of homeland security and emergency management.7,1,Economics3(2).235-239. Contreras,D.,Blaschke,T.&Hodgson,M. (2017),lack of spatial resilience in a recovery process:case laquila, Italy".tecnological forecasting and social change 121. 76-88. Downing,t,e,.& bakker,K. (1998), Drought discourse and Vulnerability,environmental chenge unit,university of oxford,oxford OX13tb,uk,retrieved form world wide web:http//www.eciox.ac.uk/vulnerablecommuniyies/discourse-and-vulnerable-htm. Dogulu, C, Karanica, A.N & Ikizer,G,T. (2016), How do survivors perceive community resilience?the case of the2011 earthquakes in van,turkey. International journal of the sister risk reduction 16.108-114. Daniel,N.,Charles,P. (2014), Disaster and development: The public dimension of resilience IN Natural disaster management: Sweden’s Gudrun and per storms. Environmental hazard. Pp. 235-253. Djalante, R. (2012), Adaptive governance and resilience:The role of the multi-stakeholder platform in disaster risk reduction.Nat.hazards earth syst.sci.,12.2923-2942. Hutter,G,.Christian K;Thomas G & Carsten F. (2011), Natural hazards and resilience:Exploring institutional and organizational dimensions of social resilience,natural hazard,Springer Science&business media B.V, Indonesia,journal of business continuity&emergency planning,5,4.316-326. Timmerman,p. (1981), Vulnerability,resilience and the collapse of society:A review of the model and possible climatic applications,institute for environmental studies,Canada: University of Toronto. Tonts,M.P.,& Argent,.A. (2014), Path dependence, resilience and the evolution of new rural economies: a perspective from rural western Australia. Journal of rural studies 36.362-375. Karrholm, M,.nylund,K.&Fuente,P. (2014), Spatial resilience and urban planning:addressing the interdependence of urban retail areas”. Cities.36.121-130. Klein R J T.,Nicholls R J &Thomalla F. (2003), Resilience to natural hazards:How useful is this concept? Environmental Hazards,5. 35-45. Lamanna Z,Kim,H, & Caral C. (2012), An assessment of resilience disaster management and recovery for greater new orders,hotels,.journal of human resources in hospitality&tourism,11,3. 210-224. Lewis,J., (2003), Housing construction in earthquake-prone place: perspectives, priorities, and projections for development, The Australian journal emergency management,2.18.35-44. Marchese,d,e.,Bates,m.,Morgan,h.,Clark,s.&linkov,I. (2018), Resilience and sustainability: similarities and differences in environmental management applications”, the science of the total environment,10.613-614. Mileti,D. (1999), Disaster by design:A reassessment of natural hazards in the united states,joseph henry Press,Washington DC. Manyena,S.,Bernard. (2014), Disastre resilience:A question of multiple faces and multiple spaces?.International journal of disaster risk reduction,8. 210-224. Norman,W. (2012), Adapting to change: The role of community resilience.Young foundation,5-55... Newell, J. P., & Cousins, J. J. (2015). The boundaries of urban metabolism: Towards apoliticalindustrial ecology. Progress in Human Geography, 39 (6), 702-728. http://dx.doi.org/ 10.1177/0309132514558442. Oliveria,C,S,.Roca,A,.Goula,x. (2008), Assessing and managing earthquake risk,geo-scientific and engineering knowledge for earthquake risk mitigation:development,tools,techniques,Springer. Pisano,U. (2012), Resilience and sustainable development: Theory of Resilience, systems thinking and adaptive governess. European sustainable development network (ESDN) Quarterly report 26, 50. Varnes,D.J. (1984), International association of engineering geology on commission on landslides and other mass movements on slopes:landslide hazard zonation:a review of and practice,UNESCO,Paris.63pp. Wilhite,D,A,Svoboda,M.D.&Hayes,M,J, (2007), Understanding the complex impacts of drought:A Key to enhancing drought mitigation and preparedness,water resource manager,21.763-774. Red, C. (2001), World disaster report,red crescent publication. Rose,A. (2011), Resilience and sustainability in the race of disaster environmental innovation and societal transitions,19,1. 96-100. Rose H &carter R W. (2011), Natural disasters and community resilience. Australasian Journal of environmental management, 18, 1.1-5. Victoria,L,P. (2012), Community capacity and disaster resilience disaster management knowledge quarterly, (2),1. 300-322. Spernaza I,.Wiesmann U&Rist s. (2014), An indicator framework for assessing livelihood resilience in the context of social-ecological dynamics,global environmental change,28.109-119. Stumpp E M. (2013), Newintown?On resilience and"Resilient cities".cities,32,164-166. Warner R. (2013), Resilience or relife: Canada's response to global disasters.Canadian foreign policy journal,19, 2.223-235. Wikstrom A. (2013), The challenge of change: planning for social urban resilience: An analysis of contemporary planning aims and practices,1-60. Zolli A. (2012), Learning to bounce back, in New York Times"(2012, Novmber2). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 837 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 774 |