اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 630 |
| تعداد مقالات | 6,368 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,734,120 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,365,044 |
الگوی فضایی شاخص‌های فقر اجتماعی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن مورد مطالعه: شهر آمل | ||
| نشریه جغرافیا و توسعه | ||
| مقاله 11، دوره 17، شماره 57، دی 1398، صفحه 177-198 اصل مقاله (1.84 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2019.5036 | ||
| نویسندگان | ||
| عامر نیک پور* 1؛ مرتضی رضازاده2؛ فاطمه الهقلی تبار نشلی* 3 | ||
| 1دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
| چکیده | ||
| فقر اجتماعی به عنوان یکی از سه مؤلفه اصلی فقر شهری خود مفهومی چند بعدی است که سهم قابل توجهی در شکل گیری مفهوم نهایی فقر دارد، بنابراین تعیین گستره آن اولین گام در برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌‌های محرومیت زدایی در مناطق شهری به شمار می رود. هدف اصلی این تحقیق شناسایی الگوی فضایی فقر اجتماعی و بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر آن در شهر آمل است. نوشتار حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی به شمار می‌رود. داده‌های مورد استفاده از بلوک‌های آماری سال 1390 مرکز آمار به دست آمده است و برای استخراج و طبقه‌بندی داده‌ها از نرم‌افزارهای GIS، GeoDa، SPSS و Excel استفاده شده است. در این پژوهش از 16 شاخص مرتبط با فقر اجتماعی و روش‌های تحلیل‌فضایی همچون تحلیل لکه‌های داغ، تحلیل عاملی، موران و LISA استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل لکه‌های داغ نشان داد حاشیه‌های غربی و قسمت های هم جوار با رودخانه هراز در مناطق شمالی و جنوبی شهر، از‌جمله مهمترین پهنه‌های این نوع فقر در شهر آمل می باشند، به طوری که در حدود 13 درصد از مساحت (57/267 هکتار) و 16 درصد از جمعیت شهر (34278 نفر) را در بر گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان می دهد که بر اساس شانزده متغیر اولیه فقط 4 مؤلفه ای که دارای بیشترین همبستگی با یکدیگر بودند تشکیل خوشه داده اند. این چهار مؤلفه که 05/76 درصد از واریانس موجود در داده‌های اولیه را تبیین می‌کنند، عبارتند از: فعالیت و مالکیت، بار‌تکفل، بی‌سوادی و از‌کارافتادگی و بیکاری. همچنین یافته های برآمده از آماره LISA نیز با تأیید نتایج قبلی بزرگترین خوشه فقر را در مناطق غربی شهر به ویژه در محلات شماره 3، 4، 5 و 7 نشان می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل فضایی؛ فقر اجتماعی؛ تحلیل عاملی؛ آمل | ||
| مراجع | ||
|
- ارضروم‌چیل، نسرین (1384). ابعاد گوناگون فقر در ایران، نشریۀ روند پژوهش‌های اقتصادی. شمارۀ 27. صفحات 36-12. - آسایش، حسین (1374). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی روستایی، انتشارات پیام نور. - اسکندری‌ثانی، محمد (1394). فقر در کلان‌شهر تهران، وضعیت، چالش‌ها و رهیافت‌های مقابله با آن با تأکید بر توسعه-اجتماعات محلی، رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. دانشگاه شهید بهشتی. تهران. - افروغ، عماد (1379). چشم‌اندازی نظری به تحلیل طبقاتی و توسعه، مؤسسۀ فرهنگ و دانش. صفحۀ 69 . - ایراندوست، کیومرث؛ هوشمند علیزاده؛ لیلا خسروانیان؛ روحاله تولایی (1392). گونه‌شناسی سکونتگاه‌های غیررسمی در شهرهای ایران، مطالعۀ تطبیقی شهرهای سنندج و کرمانشاه، دوفصلنامۀ معماری و شهرسازی. شمارۀ 10. صفحات 104-92. - حاتمی‌نژاد، حسین؛ احمد پوراحمد؛ حسین منصوریان؛ عباس رجایی (1392). تحلیل مکانی شاخص‌های کیفیت زندگی در شهر تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی. دورۀ 45. شمارۀ 4. صفحات 56-29. - خداداد‌کاشی، فرهاد؛ خلیل حیدری؛ فریده باقری (1384). برآورد خط فقر در ایران طی سال‌های 1363 - 1379، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی. سال چهارم شمارۀ 17. صفحات 163-137. - راغفر، حسین؛ لیلا صانعی (1389). اندازه‌گیری آسیب‌پذیری خانوارها در مقابل فقر در شهر تهران: یک روش‌شناسایی خانوارهای محروم، فصلنامة رفاه اجتماعی. دورۀ 10. شمارۀ 38. صفحات 427-389. - رضایی، محمدرضا؛ علیان، مهدی؛ خاوریان، امیررضا (1393). شناسایی و ارزیابی گستره های فضایی فقر شهری در شهر یزد. پژوهش‌های جغرافیای انسانی. دوره 46. شماره 3. صفحات 677-695. - روستایی، شهریور؛ احدنژاد روشتی، محسن؛ اصغری زمانی، اکبر؛ زنگنه، علیرضا (1391). توزیع فضایی فقر شهری در شهر کرمانشاه. فصلنامه رفاه اجتماعی. دوره 12. شماره 45. صفحات 101-77. - روستایی، شهریور؛ حسین کریم‌زاده؛ فاطمه زادولی (1395). بررسی تحلیل فضایی گسترش فقر شهری در شهر تبریز طی سال‌های 1375-1385، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا. سال ششم. شمارۀ 22. صفحات 125-136. - روستایی، شهریور؛ زادولی، فاطمه؛ زادولی، شاهرخ (1394). تحلیل فضایی پراکنش فقر اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین نمونه موردی: مناطق حاشیه‌نشین شمال شهر تبریز، فصلنامه برنامه ریزی و توسعه شهری و منطقه ای. دوره 1. شماره 1. صفحات 72-98. - زیاری، کرامت‌اله (1377). مدل‌های تحلیلی فقر، توزیع درآمد و نابرابری‌های منطقه‌ای در ایران، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی. شمارۀ 48. صفحات 92-80. - شکوئی، حسین (1389). دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، تهران. انتشارات سمت. صفحات 107-97. - شیخی، عبدالله (1393). استراتژی‌های توسعۀ شهر پیرانشهر با رویکرد CDS، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. دانشکدۀ جغرافیا. دانشگاه تهران. - طارمی، علی (1387). سنجش فقر شهری در محلۀ اسلام‌آباد زنجان با استفاده ازGIS، پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه زنجان. - عسگری، علی (1390). تحلیل‌های آمار فضایی باArcGIS ، انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران. چاپ اول 1390. صفحۀ 70. - لطفی، صدیقه؛ ایوب منوچهری میاندوآب؛ حسن آهار (1392). شهر و عدالت اجتماعی: تحلیلی بر نابرابری‌های محله‌ای (مورد مطالعه، محلات مراغه)، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی. سال 28. شمارۀ دوم. تابستان 1392. شمارۀ 109. صفحات 69-92. - لطیفی، غلامرضا؛ مجید سجاسی‌قیداری (1390). رتبه‌بندی سطح رفاه اجتماعی شهرستان‌های استان زنجان با استفاده از مدل TOPSIS، فصلنامۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ اجتماعی. شمارۀ 7. صفحات 189-166. - مجیدی خامنه، بتول؛ محمدی، علیرضا (1384)، درآمدی بر شناخت فقر و سنجش فقر شهری، نشریه علمی پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران،. سال سوم. شماره 6 و 7. صفحات 145-135. - موسوی، میرنجف؛ احمد آفتاب؛ امیر عبدالحسین‌پور؛ واله سلطانزاده (1393). تحلیل توزیع فضایی زیرساخت‌های ثانویۀ گردشگری در شهر ارومیه، اولین کنگرۀ بین‌المللی افق‌های‌جدید در معماری و شهرسازی. تهران. صفحات 23. - Anselin, L., Sridharan, S. and Gholston, S., (2007). Using Exploratory Spatial Data Analysis to Leverage Social Indicator Databases: The Discovery of Interesting Patterns, Social Indicators Research, Vol. 82, No. 2, PP. 287-309. - Curley, A. (2014). Theories of urban poverty and implications for public housing policy. J. Soc. & Soc. Welfare, 14, 92. - He, S., Liu, Y., Wu, F., & Webster, C. (2008). Poverty incidence and concentration in different social groups in urban China, a case study of Nanjing. Cities, 25(3), 121-132. - Job, (2002), Australian Agency for International Development” National, Archives of Australia. - Masika, R. and Dehaan A. and Baden S. (2001), Urbanization and Urban Poverty: A Gender Analysis, Bridge. - Odekon, Mehmet, (2010), “Encyclopedia of World Poverty”, Thousand oaks, New Yurok. - Qadeer, M.A., (2004) "Urbanization by implosion". Guest Editorial/ Habit ate International 28, PP.1-12. - Ren, C. (2011). Modeling poverty dynamics in moderate-poverty neighborhoods: a multi-level approach (Doctoral dissertation, The Ohio State University). - Simler, Kenneth. Harrower, Sarah. Massigarela, Claudio, (2003), “Estimating Poverty Indices Form Simple Indicators Surveys”. - UN-HABITAT (2003) The Challenge of Slums, Global Report on Human Settlement, UNHABITAT. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 616 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 522 |
||