تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 737 |
تعداد مقالات | 7,135 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,602,872 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,953,186 |
تحلیل فقر از منظر عدالت فضایی مطالعۀ موردی: استانهای شمالی ایران | ||
نشریه جغرافیا و توسعه | ||
مقاله 5، دوره 17، شماره 57، دی 1398، صفحه 95-110 اصل مقاله (658.17 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2019.5048 | ||
نویسندگان | ||
مصطفی قادری حاجت* 1؛ زکیه آفتابی2 | ||
1استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیتمدرس، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایرا ن | ||
چکیده | ||
عدالت فضایی به حاکمیت شرایطی اشاره دارد، که در آن منابع، مزایا، قدرت و ثروت جامعه از یک توزیع متوازن برخوردار باشد. تجلی این امر را میتوان در توزیع نسبی متوازن شاخصهای توسعه در مقیاسهای ملی و محلی مشاهده کرد. از سویی دیگر بیعدالتی فضایی به حاکمیت شرایطی اشاره دارد که منابع، مزایا، ثروت و قدرت در جامعه از توزیع نامتوازنی برخوردار بوده و جامعه میل به دوگانگی و شکاف ساختاری داشته، و پیامدهای مختلفی را خواهد داشت. جدای از پیامدهای سیاسی و امنیتی آن، از نظر اجتماعی، حاکمیت بیعدالتی فضایی، پیامدهایی همچون گسترش فقر، حاشیهنشینی و ناهنجاریهای دیگری را در بر خواهد داشت. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی، تکیه بر اطلاعات کتابخانهای، تجزیه و تحلیل دادهها، تولید نقشهها و استفاده از نرمافزار Excel و ArcGIS در پی مطالعه و تحلیل فقر استانهای شمالی جمهوری اسلامی ایران از منظر عدالت فضایی میباشد. بدین منظور، هفت استان خراسان شمالی، گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی بهعنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شده است. نتایج نشان میدهد که استان خراسان شمالی جزو فقیرترین استانهای کشور میباشد. بعد از آن استانهای گلستان، گیلان و اردبیل به لحاظ شاخص فقر و محرومیت در رتبه بعدی قرار دارند. استانهای مازندران، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی در مقایسه با استانهای پیش گفته وضعیت مطلوبتری داشته و در رتبه دوم فقر و محرومیت قرار دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
فقر؛ بیعدالتی فضایی؛ عدالت فضایی؛ استانهای شمالی؛ ایران | ||
مراجع | ||
- ابراهیمپور، داوود؛ عزیز جوانپور؛ وحید حسینیاصل (1394). رابطۀ عدالت فضایی ادراکشده با میزان مشارکت شهروندان در توسعهیافتگی شهر تبریز، فصلنامۀ مطالعات جامعهشناختی شهری. سال پنجم. شمارۀ 16. صفحات 142-119. - احمدیپور، زهرا؛ طهمورث حیدریموصلو؛ طیبه حیدری موصلو (1389). تحلیل قومیت و هویت قومی در ایران؛ جهت امنیت پایدار، فصلنامۀ انتظام اجتماعی. دورۀ 2. شمارۀ 1. بهار و تابستان. صفحات 62-35. - بانک مرکزی ایران (1392). به نقل از: www.cbi.ir - بیگدلو، مهدی؛ محسن مرادیان (1391). ارتباط مشارکت سیاسی مردم و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران (مطالعۀ موردی: مشارکت در انتخابات)، پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی دانشگاه همدان. سال اول. شمارۀ 3. صفحات 115-87. - جعفری، تیمور (1394). بررسی آماری و تحلیل جغرافیایی اقوام ساکن در آبادیهای خراسان شمالی. فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، سال دوم. شماره 7. پاییز. صفحات 34-7. - حافظنیا، محمدرضا؛ مصطفی قادریحاجت و دیگران (1394). طراحی الگوی سنجش عدالت فضایی، مطالعۀ موردی: ایران، فصلنامۀ برنامهریزی و آمایش فضا .دورۀ 19. شمارۀ 1. تابستان 1394. صفحات 52-33. - حافظنیا، محمدرضا (1395). جغرافیای سیاسی ایران، چاپ هشتم. تهران. انتشارات سمت. - داداشپور، هاشم؛ بهرام علیزاده؛ فرامرز رستمی (1394). تبیین چارچوب مفهومی عدالت فضایی در برنامهریزی شهری با محوریت مفهوم عدالت در مکتب اسلام، فصلنامۀ نقشجهان. دورۀ پنجم. شمارۀ 1. صفحات 84-75. - ترکمه، آیدین (1397). بازاندیشی غیررسمیت و فقر/نابرابری شهری: دیدگاهی روششناختی، فضا و دیالکتیک، شمارۀ 9. پائیز 97. قابل دسترس در: http://dialecticalspace.com/rethinking-informality - رستمی، فرامرز (1390). مطالعه و تحلیل راهکارهای افزایش عدالت فضایی در شهرها با تأکید بر دسترسی عادلانه به امکانات و خدمات شهری، مطالعۀ موردی: شهر یاسوج، پایاننامۀ کارشناسیارشد. رشتۀ جغرافیا. گرایش برنامهریزی شهری. تهران. دانشگاه تربیتمدرس. - رئیسدانا، فریبرز (1384). اندازهگیری شاخص و پویش فقر در ایران، فصلنامۀ رفاه اجتماعی. دورۀ چهارم. شمارۀ 17. صفحات 92-57. - شریفی، عبدالنبی (1385). عدالت اجتماعی و شهر، تحلیلی بر نابرابریهای منطقهای در شهر اهواز. رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری. تهران، دانشگاه تهران. - قادریحاجت، مصطفی؛ محمدرضا حافظنیا (1397). تدوین راهکارهای دستیابی به عدالت فضایی، پروژۀ پسادکتری. معاونت علمی ریاستجمهوری. صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور. - مدیری، مهدی؛ علیرضا عباسیسمنانی (1393). روند شکلگیری گسلهای مذهبی در مرزهای شمال شرق (مطالعۀ موردی استان گلستان)، همایش ملی مرزنشینی توسعۀ پایدار و فرصتهای سرمایهگذاری. - مرکز آمار ایران (1361). رتبهبندی مقدماتی استانهای کشور. هستۀ پژوهش مرکز آمار ایران. - مرکز آمار ایران (1391). گزیدۀ نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. چاپ اول. تهران: دفتر ریاست روابط عمومی و همکاریهای بینالملل مرکز آمار ایران. - مرکز آمار ایران (1395). آمار و اطلاعات عمومی استان اردبیل. - مرکز آمار ایران (1395). آمار و اطلاعات عمومی استان آذربایجان شرقی. - مرکز آمار ایران (1395). آمار و اطلاعات عمومی استان خراسان شمالی. - مرکز آمار ایران (1395). آمار و اطلاعات عمومی استان گلستان. - مرکز آمار ایران (1395). آمار و اطلاعات عمومی استان گیلان. - مرکز آمار ایران (1395). آمار و اطلاعات عمومی استان مازندران. - مرکز آمار ایران (1395). نتایج آمارگیری نیروی کار پاییز 1395. چاپ اول. تهران: دفتر جمعیت نیروی کار و سرشماری مرکز آمار ایران. - مرکز آمار ایران (1396). بهنقلاز: http://www.amar.org. - مرکز آمار ایران (1396). چکیدۀ نتایج طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای روستایی و شهری سال 1395. چاپ اول. تهران: دفتر جمعیت نیروی کار و سرشماری مرکز آمار ایران. - مرکز آمار ایران (1396). گزیدۀ نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395. چاپ اول. تهران: دفتر ریاست روابط عمومی و همکاریهای بینالملل مرکز آمار ایران. - مرکز آمار ایران. (1394). ضریب جینی سال 1393. دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری. مرکز آمار ایران. (1395). آمار و اطلاعات عمومی استان آذربایجان غربی. - مرکز مطالعاتی تبریز (1395). اقلیتهای دینی و مذهبی در ایران. - معمار، رحمتالله (1391). طبقهبندی نظریات مشارکت سیاسی. چاپ اول. تهران: انتشارات امیرکبیر. - یغفوری، حسین؛ سجاد قاسمی؛ نرگس قاسمی (1396). بررسی عدالت فضایی در توزیع خدمات، با تأکید بر مدیریت شهری؛ مطالعۀ موردی: محلات منطقۀ 19 تهران، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی. سال سی و دوم. شمارۀ 3. 128-114. - یوسفی، صفر (1387). سیر تحول دین و مذهب در مازندران، فصلنامۀ فقه و تاریخ تمدن. دورۀ 4. شمارۀ 16. تابستان. صفحات192-167. - Brad, Jackob (2017). Poverty and Deprivation. Intelligence Bulletin Journal. No, 3 - Mazur, E & Urbanek, J (2014). Space in Geography. Geo-Journal. Volume 7. Issue 2. PP.139-143. - McGuinness, Feargal (2018). Poverty in the UK. House of Commons Library. No, 7096. - Prange, J (2009). Spatial Justice: A New Frontier in Planning for Just Sustainable Communities. New Jersey University. - Tweedia, Andrew & Hagan, Sean (2018). Poverty Reduction and Growth Trust- 2018 Borrowing Agreement with the Banque De France. International Monetary Fund. Washington, D. C. 20431. - World Bank (2018). Land Governance in an Interconnected World. Land and Poverty Conference 2018. www.gilan.ir. - Young, Irish Marion (2000). Justice and the Politics of Difference, Princeton University Press. Princeton.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 925 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 833 |