تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,069 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,371,503 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,966,934 |
تحلیل میزان خطر و احتمال وقوع حملات بیوتروریستی در زیرساخت آب شهری | ||
فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای | ||
مقاله 7، دوره 9، شماره 33، زمستان 1398، صفحه 125-146 اصل مقاله (1.8 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2019.5137 | ||
نویسندگان | ||
زهرا نسیمی1؛ سیدهادی زرقانی* 2؛ امیدعلی خوارزمی3 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران | ||
2دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران | ||
3استادیار مدیریت شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
دسترسی به آب سالم و پایدار، یکی از نیازهای بسیار ضروری برای تداوم زندگی شهروندان در همۀ جوامع، بهخصوص کلانشهرها و شهرهای بزرگ است و هرگونه اختلال در عملکرد زیرساخت آب در شهرها، بهسرعت امنیت شهروندان را با تهدید جدی مواجه میکند و میتواند به موضوع امنیتی در سطح ملی تبدیل شود. سامانههای تأمین و تصفیۀ آب و خطوط آبرسانی در سطح کشور، دارای پتانسیلهای بالقوهای درجهت عملیشدن تهدیدات دشمن با شیوههای حملات نظامی و اقدامات تروریستی و خرابکاری هستند. اقدامات تروریستی با شیوهها و ابزارهای مختلفی میتواند صورت گیرد. یکی از خطرناکترین انواع تروریسم، «بیوتروریسم» و استفاده از مواد سَمی و بیولوژیک بهمنظور ایجاد آلودگی در تأسیساتِ آبرسانی؛ مانندِ منابع آب، تصفیهخانهها و شبکۀ توزیع است که میتواند بر سلامت، بهداشت و آرامش جامعه تأثیر مخرب بگذارد و آن را با بحران مواجه سازد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانهای و مطالعۀ میدانی بهدنبال بررسی تأثیر اقدامات بیوتروریستی در تهدید عناصر زیرساخت آب شهری است. یافتههای پژوهش نشان میدهد، در عملیات بیوتروریستی امکان آلودگی عناصر مختلف زیرساخت آب شهری در بخش تأمین، تصفیه و انتقال با استفاده از باکتریها و توکسینهای کشنده و بیماریزا، مانند سیاهزخم، وبا، تیفوئید، بوتولینوم و... وجود دارد. همچنین میزان آسیبپذیری و احتمال تهدید حملات بیوتروریستی در هریک از عناصر زیرساخت منابع آب ارزیابی شد و براساس آن مشخص شد که بین میزان آسیبپذیری و احتمال وقوع حملات بیوتروریستی در بخشهای مختلف زیرساخت آب شهری تفاوت وجود دارد؛ بدینترتیب ازنظر معیار «میزان آسیبپذیری»، در بین بخشهای مختلف زیرساخت آب، «شبکۀ توزیع» آب شهری در معرض تهدید بیشتری است و ازنظر «احتمال وقوع تهدید» نیز بخش «منابع تأمین» آب شهری در معرض تهدید بیشتری قرار دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
امنیت؛ تهدید؛ بیوتروریسم؛ زیرساخت شهرها؛ منابع آب | ||
مراجع | ||
آندرولی، کارپنتر؛گریگز، بنجامین، (1387). مبانی طب داخلی سسیل (بیماریهایعفونی و بیوتروریسم)، اندیشۀرفیع، تهران. ام کلارک، رابرت؛ حکیم، سیمون، (1394). حفاظت از سامانههای منابع آب و آب و فاضلاب، جهان جامجم، تهران. انجمروز، سیدبشارت؛ قریشوندی، اسد؛ کشوری، عبدالرحمن، (1395). مهندسی پدافند غیرعامل در تأسیسات آبرسانی شهری، ارشد سپاهان، تهران. انستیتو تحقیقاتی و دفاعی سوئد، (1375). عوامل جنگ بیولوژیک، علوی، تهران. بخشی، فاطمه، (1394). تحلیل تهدیدات و ارزیابی امنیتی مراکز و تأسیسات زیرساخت آب شهری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوس مشهد. بهزادفر، مصطفی، (1388). زیرساختهای شهری: کتاب اول آبرسانی و فاضلاب، شهیدی، تهران. بیطرفان، مهدی؛ جنیدی، محمد؛ لعلعارفی، شاهین، (1394). طرح شبکۀ آبرسانی شهری با رویکرد پدافند غیرعامل، عمارت پارس، تهران. بیگدلو، مهدی؛ ملکوتیخواه، علی، (1391). بیوتروریسم، مرکزآموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیادشیرازی، تهران. پیشنویس ضوابط طراحی سامانههای انتقال و توزیع آب شهری و روستایی، (1390). نشریۀ شمارۀ380- الف، وزارت نیرو، معاونت امورآبوآبفا، دفتر مهندسی و معیارهای فنی آب وآبفا. توکلی، حمیدرضا؛ صرافپور، رضا؛ صمدی، محمد، (1384). «آب، غذا و بیوتروریسم»، فصلنامۀ طب نظامی، شمارۀ 7 (1)، صص82-75. جنگجوی مادوانی، علیرضا، (1390). اثرات سلاحهای شیمیایی و بیولوژیک بر سلامتی و بهداشت عمومی سازمان بهداشت جهانی، نویدشیراز، تهران. حسینیدوست، سیدرضا؛ حاجیا، مسعود؛ حسینی، محمدجواد؛ سلیمی، حسین؛ رنجبر، رضا؛ ابوالقاسمی، حسن، (1381). بیوتروریسم و سلاحهای بیولوژیک، اندیشمند، تهران. حمزهزاده، حمید، (1384). (بیوتروریسم) سلاح خاموش، سازمان عقیدتی- سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تهران. خسروی، مژگان، (1396). بیوتروریسم در آب و موادِ غذایی، فصلنامۀ دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دورۀ نوزدهم، شمارۀ3، صص11-1. خلیلیفر، سیدامید؛ ولدخانی، آمنه، (1389). بیوتروریسم (تشخیص، پیگیری، مقابله)، جهاد دانشگاهی، تهران. خیراندیش، محمدرضا؛ هاشمیفشارکی، سیدجواد، (1393). اصول و معیارهای مهندسی دفاع غیرعامل در تأسیسات آبرسانی شهری، تایماز، تهران. دریایی، محمدرسول، (1394). بیوتروریسم در طب غربی، آرمان رشد، تهران. رستمی، محمود، (1387). فرهنگ واژههای نظامی، ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، تهران. زرقانی، سیدهادی؛ موسوی زارع، جواد، (1393). بیوتروریسم و امنیت شهری، مجموعه مقالات هفتمین کنگرۀ انجمن ژئوپلیتیکایران«جغرافیایسیاسیشهر»، دانشگاهخوارزمی،تهران. زرقانی، سیدهادی؛ اعظمی، هادی، (1390). تحلیل ملاحظات دفاعی-امنیتی در آمایش و مکان گزینی مراکز و استقرارگاههای نظامی با تأکید بر خراسان رضوی، برنامهریزی و آمایش فضا، سال پانزدهم، شمارۀ2، صص161-141. زرقانی، سیدهادی؛ اعظمی، هادی، (1389). تحلیل ملاحظات دفاعی-امنیتی در آمایش کلان شهر مشهد با تأکید بر تهدیدات تروریستی، جغرافیا و توسعۀ ناحیهای، سال هشتم، شمارۀ14، صص96-71. زرقانی، سیدهادی؛ خوارزمی، امیدعلی؛ بخشیشادمهری، فاطمه، (1395). جایگاه پدافند غیرعامل در امنیت زیرساختهای شهری با تأکید بر زیرساخت آب، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعۀ پایدار. زرقانی، سیدهادی؛ امینی، مرضیه؛ رمضانی، مهناز، (1396). تحلیل اصول و ملاحظات امنیتی در زیرساخت حمل و نقل شهری درکلانشهرهای ایران، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، سال سی و دوم، شمارۀ سوم، شمارۀپیاپی 126،صص 99-88. سالیوانت، جان، (1389). راهبردهای حفاظت از داراییهای زیرساخت حیاتی ملی، دانشگاه امام حسین، تهران. سند راهبردی سازمان پدافند غیرعامل، (1391). پایگاه اطلاع رسانی سازمان پدافند غیرعامل کشور، تهران. سندوز، ایوس، (1382). مبارزه علیه تروریسم و حقوق بینالملل خطرات و فرصتها، ترجمۀ حسنسواری، مجلۀ حقوقی بین المللی، سال سی و ششم، دوره بیستم، شمارۀ بیست و نهم، صص 382-331. شاهحسینی، محمدحسن، (1381). دفاع در برابر جنگ بیولوژیک و بیوتروریسم، سازمان تحقیقات نیروی مقاومت بسیج، تهران. شهپری، مهدی، (1396). مقدمهای بر پدافند زیستی، بوستان حمید، تهران. صرافپور، رضا؛ فرجزاده، داود، (1388). مروری بر جنگافزارهای بیولوژیک به عنوان تهدیدی برای منابع آب شرب، مجلۀ علمی پژوهشی دانشکدۀ علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، سال هفتم، شمارۀ4، صص 307-229. طباطبائیخدادادی، سیدعلی؛ جهانتیغپاک، محمدرضا، (1394). ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی تأسیسات حیاتی شهری، بوستان حمید، تهران. عبداللهخانی، علی، (1385). حفاظت از زیرساختهای حیاتی اطلاعاتی، فصلنامۀ سیاست دفاعی، سال چهاردهم، شماره 54، صص 128-91. قاضیزاده، علیرضا، (1387). تعیین مبانی پدافند غیرعامل در تأسیسات آبرسانی شهری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور، تهران. قزوینی، کیارش؛ مصطفی، جعفرزاده؛ محمدزاده، ابوالفضل؛ معینینوده، محمد؛ شهروسوند، یوسف؛ دلیلی، احسان، (1382). آشنایی با بیوتروریسم، به نشر، مشهد. کاسپر، دنیس، (1385). بیوتروریسم و مسمومیتها، حیان، شهرآب اباصالح، آیندهسازان، تهران. کاظمنیا، محمدرضا؛ رستمی، عبدالرضا، (1389). واژگان پدافند غیرعامل (انگلیسی به فارسی)، مؤسسۀ مهندسین مشاور ساحل، تهران. کرمی، علی، (1394). پدافند غیرعامل و تهدیدات بیولوژیک، بوستان حمید، تهران. کریمی، رضا؛ امینی، سعید؛ سهامی، حبیبالله، (1392). آمادگی سیستم تأمین و شبکههای توزیع آب شهری در برابر تهدیدات از منظر پدافند غیرعامل، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعۀ پایدار- تهران. کلانتریاسکویی، علی؛ مدیری، مهدی؛ آلشیخ، علیاصغر؛ حسنوی، رضا، (1393). ارائۀ چارچوبی برای ارزیابی ریسک در ساماندهی اطلاعات بخشی بر (SID) و زیرساخت دادههای مکانی (GIS) اساس منطق فازی مطالعۀ موردی: سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی، دو فصلنامۀ علمی- پژوهشی مدیریت بحران، سال سوم، شماره 1، صص 31-44. گلابچیگیلانی، محمد، (1388). بررسیسامانههای مختلف آبرسانی و توزیع آب شهری، سومین همایش ملی آب و فاضلاب با رویکرد بهرهبرداری، دانشگاه صنعت آب و برق، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، تهران،. لوبیتس، فون، (1384). اقدامات اولیه در بیوتروریسم، دانشگاه امام حسین، تهران. محمدیاقدام، کاظم؛ عزیزی، اسماعیل، (1397). چالشها و راهکارها در زمینۀ کنترل کیفیت آب شرب در شرکتهای آبفار ایران، دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران، اصفهان، انجمن آب و فاضلاب ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان. مظفری، عبدالله، (1389). مدیریت بحران در سامانههای آبرسانی با رویکرد ایمنسازی در برابر زلزله، خانیران، تهران. معصومبیگی، حسین، (1382). آشنایی با عوامل بیولوژیک، اسپندهنر، تهران. نوویک، لویداف؛ جان، مار، (1383). بهداشت عمومی در حوادث غیرمترقبه (بیوتروریسم)، جهان جامجم، تهران.
Department of Health. (Jannuary 2010). Anthrax .Reporting and Surveillance Guidelines.3.
Edward, P.N. (2003). Meteorology as Infrastructural Globalism: School of Information, 30 ID West Hall. Michigan: University of Michigan.
Nuzzo, Jennefer. (2006),The BiologicalThreat to U.S. Water Supplis: Toward a National Water Security Policy.Bioscurity and Bioterrorism: Biodefence Strategy, Practice and science, Volume 4, Number 2, 147-157.
Patrica l. Meinhardt (2005), Water and Bioterrorism: Preparing for the Potential Threat to U.S. Water supplies and Public Health. Annu.Rev.Public Health: 213-37. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 135 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 130 |