تعداد نشریات | 29 |
تعداد شمارهها | 630 |
تعداد مقالات | 6,368 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,731,211 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,362,715 |
تحلیل فضایی مؤلفه های تاثیرگذار بر آلودگی هوای شهر تبریز | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 11، دوره 9، شماره 24، خرداد 1399، صفحه 151-172 اصل مقاله (1.1 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2020.31469.1558 | ||
نویسندگان | ||
هوشنگ سرور* 1؛ مرضیه اسمعیل پور2؛ منصور خیری زاده3؛ مهتاب امرایی4 | ||
1استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه مراغه | ||
2استادیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه مراغه | ||
3دکتری ژئومورفولوژی، مدرس گروه جغرافیا،دانشگاه مراغه | ||
4دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه مراغه | ||
چکیده | ||
کلان شهر تبریز به عنوان بزرگ ترین شهر در شمال غرب کشور در دهه های اخیر با رشد فزاینده جمعیت و توسعه انواع سازه های صنعتی، تجاری، خدماتی و مسکونی روبرو بوده است. توسعه فزاینده به موازات عدم رعایت معیارهای برنامه ریزی کاربری اراضی زمینه افزایش آلودگی هوا در سطح شهر شده است. پژوهش حاضر برای آگاهی از عوامل ایجادکننده آلودگی هوا در سطح شهر تبریز انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و نوع اطلاعات اسنادی- کتابخانه ای می باشد. در این راستا از هشت شاخص تراکم ساختمانی، تراکم جمعیتی، تراکم تقاطع ها، تراکم ایستگاه های اتوبوس، تراکم صنایع، تراکم فضاهای سبز، فاصله از صنایع و ارتفاع به عنوان متغیرهای مستقل و شاخص غلظت دی اکسید نیتروژن به عنوان متغیر وابسته و همچنین جریان باد به عنوان یک عامل انتشار دهنده استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش رگرسیون حداقل مربعات و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده گردید. نتایج حاصل از روش حداقل مربعات معمولی نشان می دهد که رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته معنادار بوده به طوری که با افزایش تراکم ساختمانی، تراکم جمعیتی، تراکم تقاطع ها، تراکم ایستگاه های اتوبوس و تراکم صنایع غلظت دی اکسید نیتروژن افزایش می یابد. در واقع بین این متغیرها و غلظت دی اکسید نیتروژن همبستگی مستقیمی وجود دارد. در مقابل، با افزایش ارتفاع و افزایش فاصله از صنایع غلظت آلاینده مذکور کاهش می یابد که نشان دهنده وجود همبستگی معکوس بین این دو متغیر و متغیر وابسته دی اکسید نیتروژن می باشد. همچنین براساس نتایج مدل رگرسیون جغرافیایی متغیرهای مورد بررسی 62 درصد از آلودگی هوای شهر تبریز را تبیین می کنند. | ||
کلیدواژهها | ||
آلودگی هوا؛ رگرسیون حداقل مربعات؛ رگرسیون وزنی جغرافیایی؛ شهر تبریز | ||
مراجع | ||
آروین عباسعلی، (۱۳۹۷)، بررسی اثر ذرات گرد و غبار کمتر از ۲.۵ میکرن بر سلامتی در شهر اصفهان، مجله برنامه ریزی فضایی، دوره ۸، شماره ۳، صص.۱۲۴-۱۱۱ اکبری محمد؛ صمدزادگان فرهاد، (1394)، الگوکاوی آلودگی هوای منطقه شهری با استفاده از مدل توسعهیافته روش دادهکاوی هممکان، نشریه علوم و فنون نقشه برداری، سال 5، دوره 6، صص307-293. اسمعیل پور، مرضیه (1393)، تحلیل انرژی باد و پیش بینی سرعت آن در شمال غرب ایران، پایان نامه دکتری، دانشگاه تبریز پژویان جمشید؛ مرادحاصل نیلوفر، (1386)، بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی هوا)، فصلنامه پژوهشی اقتصادی، سال 7، شماره 4، صص160-141. جفعرزاده نفیسه، (1384)، آلودگی هوا در فعالیتهای اکتشاف و استخراج نفت و گاز)، همایش آلودگی هوا و اثرات آن بر سلامت، تهران، مؤسسه مطالعاتی زیست محیط پاک، 15 و 16شهریور1384. خراسانی نعمتالله؛ چراغی مهرداد؛ ندافی کاظم؛ کرمی محمود، (1381)، بررسی و مقایسه کیفیت هوا در شهرهای تهران و اصفهان در سال 1378 و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن، مجله منابع طبیعی ایران، جلد 55، شماره 4، صص 559 – 567. زارعفرد رضا، (1393)، بررسی تآثیر حمل و نقل عمومی قطار شهری بر آلودگی هوا، سوخت و ترافیک شهر شیراز، فصلنامه آموزشی، پژوهشی و اطلاعرسانی مدیریت شهری نوین، سال 2، شماره 5، صص 45-19. زمانی لیلا، جواهریان زهرا، (۱۳۹۴)، کنکاشی بر روند تحولات شاخص های پایداری در نظام بین المللی، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره ۱۷،شماره ۴، ۲۰۲-۱۱۳ سازمان راه و شهرسازی استان آذربایجان شرقی، (1385)، طرح توسعه و عمران تبریز. سازمان هواشناسی استان آذربایجان شرقی، 1397. سلیمانی علی، (1393)، بررسی مکانیزمهای تولید NOX پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی امیر کبیر. شکری فیروزجاه پری، (1390)، بررسی میزان آلایندههای خروجی از اگزوز اتومبیلهای شهر کرمانشاه و تأثیر آن بر سلامت انسان، دوفصلنامه پژوهشهای بوم شناسی شهری، دوره 2، شماره 3، صص 82-75. صفوی سید نوید؛ موسوی مریم؛ دهقانزاده ریحانی رضا؛ شاکری مسعود، (1395)، پهنه بندی فصلی و مکانی شاخص کیفیت هوا و آلایندههای هوای محیطی شهر و بررسی مشکلات اجرایی موجود شهر تبریز به کمک نرمافزار GIS، مجله سلامت و بهداشت، دوره7، شماره2، صص177-158. قربانی رسول؛ حسین زاده دلیرکریم؛ شکری فیروزجاه پری، (1390)، بررسی وضعیت آلودگی هوای شهر تبریز بر اساس تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA)، نشریه علمی – پژوهشی جغرافیا و برنامهریزی، سال 16، شماره 39، صص108-89. قربانی خلیل؛ آقاشریعتمداری زهرا، (1391)، تاثیر گرادیانهای موضعی در افزایش دقت درونیابی دادههای اقلیمی به روش رگرسیون وزندار جغرافیایی، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، سال پنجم، شمار 10، صص 143-132. مشکینی ابوالفضل؛ آزادی قطار سعید؛ رکن الدین افتخاری عبدالرضا؛ مصطفوی احسان؛ احدنژاد روشتی محسن، (1395)، تحلیل ارتباط بین الگوی جغرافیایی سرطان ریه و آلودگی هوا در ساختار فضایی شهر تهران، فصلنامه تحقیقات جغرافیا، سال 31، شماره چهارم، شماره پیاپی 123، صص 23-7. وات کنت، (1383)، مبانی محیط زیست، ترجمه عبدالحسین وهاب زاده، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 344 صفحه. Abhishek, T. (2010). Air pollution: measurement, modeling, and mitigation, Routledge, Newyork.501pp. Chen, X., & Ye, J., (2017, June), When the wind blows: spatial spillover effects of urban air pollution, In 2017 Annual Meeting, July 30-August 1, Chicago, Illinois (No. 258256), Agricultural and Applied Economics Association. Carlisle, A. J., & Sharp, N. C. C, (2001), Exercise and outdoor ambient air pollution, British journal of sports medicine, 35(4), 214-222. Fang, C., Liu, H., Li, G., Sun, D., & Miao, Z, (2015), Estimating the impact of urbanization on air quality in China using spatial regression models, Sustainability, 7(11), 15570-15592. Faisal, K., & Shaker, A., (2017), Improving the Accuracy of Urban Environmental Quality Assessment Using Geographically-Weighted Regression Techniques, Sensors, 17(3), 528. Guanglong, D., Erqi, X., & Hongqi, Z, (2017), Urban Expansion and Spatiotemporal Relationships with Driving Factors Revealed by Geographically Weighted Logistic Regression, Journal of Resources and Ecology, 8(3), 277-286. Kopuz, E. B., & Dincer, B, (2017), Outdoor air quality sulfur dioxide in Istanbul, BULGARIAN CHEMICAL COMMUNICATIONS, 49, 64-69. Mondal, B., Das, D. N., & Dolui, G, (2015), Modeling spatial variation of explanatory factors of urban expansion of Kolkata: a geographically weighted regression approach, Modeling Earth Systems and Environment, 1(4), and 29. Robinson, D. P., Lloyd, C. D., & McKinley, J. M, (2013), Increasing the accuracy of nitrogen dioxide (NO2) pollution mapping using geographically weighted regression (GWR) and geostatistics, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 21, 374-383. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 748 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 448 |