تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 558 |
تعداد مقالات | 5,772 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,030,604 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,397,711 |
پهنه بندی و تحلیل فضایی خطر وقوع سیلاب مورد مطالعه(روستاهای نمونه شهرستان قائن) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 4، دوره 10، شماره 29 - شماره پیاپی 3، آذر 1400، صفحه 53-68 اصل مقاله (2.85 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2020.32990.1614 | ||
نویسندگان | ||
مهدی مودودی ارخودی ![]() | ||
1استادیار گروه جغرافیا دانشگاه بزرگمهر قائنات | ||
2دکتری ژئومورفولوژی از دانشگاه تبریز | ||
3کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات حغرافیایی ،دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
مخاطرات محیطی در شکل، مقیاس وچشماندازهای مختلف عملکردهای متفاوتی دارند. بطوری که میزان خسارات و تلفات بوجود آمده از هر بحران یا حادثه ناشی از آن، رابطهای مستقیم با آسیبپذیری جوامع انسانی دارد. پژوهشهای انجامشده نشان میدهد که بحرانها به تنهایی تعیینکننده میزان خسارات نیستند، بلکه پاسخ عملکرد مسئولان به بحران است که میزان خسارتهای وارده را تعیین میکند. دراین میان سیلاب بهعنوان مخربترین عوامل آسیبرسان به انسا و جامعه از جمله مخاطرات محیطی است که درحال حاضرحوادث ناشی از آن نیز گسترش بیشتری پیداکرده است. بر این اساس هدف از این تحقیق، پهنه بندی خطر وقوع سیلاب در روستاها می باشد. منطقه مورد مطالعه شهرستان قائن در خراسان جنوبی است که اگرچه دارای میزان بارندگی کم با میانگین سالانه 80 میلی متر می باشد، اما به واسطه وجود خشکسالی های چندساله و عدم رعایت مسائل مربوط به آبخوان و آبخیزداری قسمت اعظم پوشش گیاهی منطقه از بین رفته و این امر موجب افزایش ضریب رواناب گردیده است به طوری که با وجود بارندگی کم و هرچند رگباری سیلاب شکل می گیرد. لذا برمبنای هدف پژوهش، با توجه به شناسایی و تحلیل فضایی عوامل موثر بر وقوع و رخداد سیلاب با استفاده از تکنیک تحلیل سسلسله مراتبی، عامل شیب با وزن 279/0 ، عامل نقطه تمرکز با وزن 224/0 و عامل ارتفاع با وزن 149/0 به ترتیب بیشترین تاثیر در وقوع سیلاب را در منطقه مورد مطالعه داشته اند. همچنین با توجه به نقشه تهیه شده از پهنه بندی وقوع سیلاب در محدوده مورد مطالعه، مناطق به پنج دسته از خطر بسیار کم تا بسیار خطرناک تقسیم شدند و روستاهای در معرض خطرسیلابی و شدیدا سیلابی شناشایی و در بخش یافته های تحقیق معرفی شدند. | ||
کلیدواژهها | ||
مخاطرات طبیعی؛ سیلاب؛ پهنه بندی؛ قائن | ||
مراجع | ||
ارزنلو، ابوالفضل؛ حسن زاده، یوسف؛ کاردان، نازیلا؛ حسن زاده، مهران (۱۳۹۶). بررسی شکست سد خاکی شهرچای ارومیه ناشی از روگذری جریان و پهنهبندی سیلاب آن با استفاده از مدل دوبعدی CCHE۲D، مجله مهندسی آبیاری و آب ایران، ۸(۲۹)، ۱. اسفندیاری دارآباد، فریبا؛ رحیمی، مسعود؛ پورمرتضی، غلامرضا (۱۳۹۸). پهنهبندی سیلاب حوضه آبریز آجرلو چای با استفاده از روش L-THIA و منطق فازی، فصلنامه پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، ۸(۲)، ۱۵۵-۱۷۱. امیدوار، کمال (1390)، مخاطرات طبیعی. چاپ اوّل، یزد، انتشارات دانشگاه یزد. برخوردار، مهرداد؛ چاوشیان، سیدعلی (1379)، پهنهبندی سیلاب، کارگاه آموزشی مهار سیلاب رودخانهها، انجمن هیدرولیک ایران. پورطاهری، مهدی (1389)، کاربرد روشهای تصمیم گیری چند شاخصه در جغرافیا، انتشارات سمت، تهران پورطاهری، مهدی؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره (1390)، ارزیابی تطبیقی روشهای رتبهبندی مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی مطالعه موردی استان زنجان. فصلنامه پژوهشهای روستایی، 2(3):54-31. حجازی، اسدالله؛ خدائی قشلاق؛ فاطمه؛ خدائی قشلاق، لیلا (1398)، پهنهبندی خطر وقوع سیلاب در حوضه آبریز ورکش چای با استفاده از نرمافزار HEC-RAS و الحاقیه HEC-GEO-RAS. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۱۹(53)، 156-137. حسن زاده، یوسف؛ عبدی کردانی، امین؛ حسن زاده، مهران؛ شفیعی نجد، مریم (۱۳۹۸). بررسی شکست سدهای خاکی، روندیابی و پهنهبندی سیلاب با اعمال مدل های ریاضی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: سد علویان)، فصلنامه دانش آب و خاک، ۲۹(۳)، ۱۲۱-۱۳۴. راد، مژگان؛ وفاخواه، مهدی؛ غلامعلی فرد، مهدی (1397)، پهنهبندی با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS در پایین دست حوزه آبخیز خرمآباد. نشریه مخاطرات محیط طبیعی، 7(16):226-211. رجبی، علی محمد؛ رجایی، طاهر؛ فلاح تفتی، علی (۱۳۹۷). پهنهبندی سیلاب رودخانه چالوس با تلفیق مدل HEC-RAS و سیستم اطلاعات جغرافیایی، نشریه زمینشناسی مهندسی ایران، ۱۱(۲)، ۴۵-۵۹. رجبی، معصومه؛ حجازی، میر اسدالله؛ روستایی، شهرام؛ عالی؛ نگین (1397)، پهنهبندی آسیبپذیری مخاطرات طبیعی و ژئومورفولوژیکی سکونتگاههای روستایی شهرستان سقز مطالعه موردی سیل و زلزله. فصلنامه پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، ۷(2)، 195-183. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ صادقلو، طاهره؛ احمد آبادی، علی؛ سجاسی قیداری، حمدالله (۱۳۸۸)، ارزیابی پهنهبندی روستاهای در معرض خطر سیلاب با استفاده از مدل HEC-Geo RAS در محیط GIS مطالعه موردی روستاهای حوزه گرگانرود، نشریه توسعه محلی (روستایی - شهری)، ۱(۱): 182-157. صراف، امیرپویا؛ محقق زاده، گلناز؛ محقق زاده، نازنین (۱۳۹۶). پهنهبندی سیلاب رودخانه شاپورخشت با بهره گیری از تصاویر Orthophoto، فصلنامه فضای جغرافیایی، ۱۷(۵۷)، ۱۷۵-۱۹۴. صفاری، امیر؛ ساسان پور، فرزانه؛ موسی وند، جعفر (1390)، ارزیابی آسیبپذیری مناطق شهری در برابر خطر سیل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و منطق فازی مطالعه موردی منطقه ۳ تهران. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۰: 129-50. عزیزپور، ملکه؛ زنگی آبادی، علی؛ اسماعیلیان، زهرا (1390)، اولویتبندی عوامل مؤثر در مدیریت بحران شهری در برابر بلایای طبیعی مطالعه موردی سازمآنهای مرتبط با بحران شهر اصفهان. مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، ۲۲(۳):124-107. عسگری، شمس الله؛ احمدی، مهدی؛ همتی، موسی (1394)، فرسایش کناری رودخانه چرداول با استفاده از مدل HEC-RAS در محیط GIS، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 30(1)، 80-71. فردوسی، سجاد؛ مودودی ارخودی، مهدی (1396)، ارزیابی تاب آوری بهداشتی- درمانی شهرستآنهای استان سمنان در برابر سوانح طبیعی، فصلنامه امداد و نجات، 9(4): 99-86. مرادی، اکبر؛ نعمت پور ایشگه، جعفر (1397)، پهنهبندی روستاهای در معرض خطر سیلاب با استفاده از مدل HEC-RAS در محیط GIS مطالعه موردی روستای نظام آباد، شهرستان میاندوآب استان آذربایجان غربی. نشریه مطالعات جغرافیای انسانی نواحی ساحلی، 2(1): 138-121. مختاری، هشی، حسین: رحیمی، داریوش(1395)، پهنه بندی خطر سیل در مراکز انسانی و اقتصادی خراسان جنوبی با استفاده از منطق فازی، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 27(1): 216-199. ولی زاده، خلیل؛ دلیر، رضا؛ آذری، خدیجه (۱۳۹۸). پهنهبندی سیلاب و تأثیر آن بر کاربری اراضی محیط پیرامونی با استفاده از تصاویر پهپاد و سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، ۱۰(۳)، ۵۹-۷۵. Battista, F., Baas, S., (2004),The Role of Local Institutions in Reducing vulnerability to recurrent natural disasters and in sustainable livelihoods development, consolidated report on case studies and workshop findings and recommendations. Davis, I., & Izadkhah, Y. O. (2006), Building resilient urban communities. Open House International, 31(1), 11-21. Demir, V. (2015). Mert River (SAMSUN/TURKEY) the Flood Maps Determining the Help of Geographic Information Systems. Canik Basari University Institute of Natural Sciences, Samsun, Turkey. Demir, V., & Kisi, O. (2016). Flood hazard mapping by using geographic information system and hydraulic model: Mert River, Samsun, Turkey. Advances in Meteorology, 2016. Hajeri S, Shivapur AV and Venkatesh B, 2016. FLood plain mapping and dam break analysis for Neerasagar reservior. International Research Journal of Engineering and Technology 3(6): 1279-1285. Hanson, K , M, Danielson, L. Ekenberg., (2008). Assessment of a Flood Management Framwork, International Journel of Public Information System. Vol. 2002 (IJPIS). Kumar, S., Jaswal, A., Pandey, A., & Sharma, N. (2017). Literature review of dam break studies and inundation mapping using hydraulic models and GIS. International Research Journal of Engineering and Technology, 4(5), 55-61. Quirogaa, V. M., Kurea, S., Udoa, K., & Manoa, A. (2016). Application of 2D numerical simulation for the analysis of the February 2014 Bolivian Amazonia flood: Application of the new HEC-RAS version 5. Ribagua, 3(1), 25-33. ShahiriParsa, A., Heydari, M., Sadeghian, M. S., & Moharrampour, M. (2013). Flood Zoning Simulation byHEC-RAS Model (Case Study: Johor River-Kota Tinggi Region). Journal of River Engineering. Vol 1(1). DOI: 10.5281/zenodo.18264. Wisner, B Piers, B, Terry, C, and land D., (2008). At risk: Natural Hazards, People Vulnerability and Disaster's, Secand edition, Routledge. Yadmani, s., (2000). Disaster Risk Management and Vulnerability Reduction: Protecting the poor, Paper Precented at the asia and Pacific Forum on Poverty Organized by the Asian Development bank. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 195 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 196 |