اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 27 |
| تعداد شماره‌ها | 556 |
| تعداد مقالات | 5,734 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,018,307 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,389,906 |
بررسی و شناخت اثر خارخانه بر میزان سرعت باد در مسکن بومی سیستان | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
| دوره 10، شماره 35، تیر 1399، صفحه 49-64 اصل مقاله (935.08 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2020.5451 | ||
| نویسندگان | ||
ابوالفضل حیدری  ؛ جمشید داوطلب
| ||
| استادیار گروه معماری، دانشگاه زابل | ||
| چکیده | ||
| یکی از نقاط بادخیز ایران، منطقۀ سیستان است و وزش باد در این منطقه تأثیر فراوانی بر روی ساخت‌وسازهای روستایی گذاشته و الگوهای منحصربه‌فردی را ایجاد کرده‌است. خارخانه‌‌های ساخته‌‌شده توسط معماران بومی سیستان یکی از الگوهایی هستند که درجهت تعدیل اوضاع جوّی به‌‌خصوص سرعت جریان باد در معماری بومی این منطقه شکل گرفته‌‌اند. تاکنون تحقیقاتی در مورد شناخت اثر خارخانه بر میزان سرعت باد و شرایط بهینة آن در مسکن بومی سیستان انجام نگرفته‌است؛ ازاین‌رو این مقاله میزان سرعت باد را در داخل فضای مسکن بومی دارای خارخانه اندازه‌‌گیری و شرایط آسایش انسانی را با فضای مشابهی که بدون خارخانه‌است، مقایسه کرده و به‌نوعی دنبال بهینه‌‌ترین سرعت باد درجهت دستیابی به آسایش حرارتی ساکنان مسکن بومی سیستان بوده‌است. در مقالۀ حاضر از روش پژوهش اندازه‌‌گیری میدانی بر روی دو گونه اتاق کاملاً مشابه دارای خارخانه و بدون خارخانه و همچنین نقطه‌‌ای به‌عنوان مبنا در بیرون بنا، طی گرم‌‌ترین روزهای سال در تیر 1398 و با فواصل زمانی 3 ساعته استفاده شده‌است و برای تحلیل داده‌‌ها از روش آمار توصیفی توسط نرم‌‌افزار اِکسِل استفاده شده‌است. یافته‌‌‌های تحقیق نشان داده‌است که با توجه به برهمکنش سرعت جریان باد و دمای هوا برای رسیدن به آسایش حرارتی، در دمای کمتر از 5/32 درجه، جریان هوا تأثیر مثبت و در دمای بیش‌‌تر از آن اثر منفی بر آسایش حرارتی دارد؛ حال آنکه مطابق با تحلیل داده‌‌های میدانی، میانگین دمای هوا در فضای بیرون و اتاق بومی بدون خارخانه در تابستان بیش از 5/32 درجه سانتی‌‌گراد است و جریان باد در این دو مکان اثر منفی دارد؛ در حالی که در اتاق دارای خارخانه، دما در تمام ساعات شبانه‌‌‌روز زیر 30 درجه سانتی‌‌گراد است و جریان هوای حدود 1 متر بر ثانیه در این فضا اثر بسیار مثبتی بر آسایش افراد داشته‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خارخانه؛ باد؛ دمای هوا؛ مسکن بومی؛ سیستان | ||
| مراجع | ||
|
اصغری لفمجانی، صادق؛ و معصومی جشنی، مهدی. (1395)، ارزیابی کیفیت اجرای طرحهای هادی و اثرات آنها در روستاهای مرزی (مطالعه موردی: شهرستان زهک). فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، موسسه آموزش عالی قشم، شماره 1، صص 187-169. http://www.jgeoqeshm.ir/article_44995.html
بیزلی، الیزابت؛ هارورسن، مایکل. (1392). معماری و آبادانی بیابان (بناهایی برای زیستن در فلات ایران)، ترجمه: مهدی گلچین علرفی و نگار صبوری، انتشارات روزنه، چاپ اول، تهران. پودینه، اسمعیل؛ برومند، صلاحی؛ خسروی، محمود؛ و حمیدیانپور، محسن. (1397)، تحلیل روند تغییرات بیشینه سرعت بادهای 120 روزه سیستان با آزمونهای من-کندال و شیب تخمین سن، پژوهشهای دانش زمین، دانشگاه شهید بهشتی، سال 9، شماره 34، صص 128-114. http://esrj.sbu.ac.ir/issue/view/1061
حمیدیانپور، محسن؛ مفیدی، عباس؛ و سلیقه، محمد. (1395)، تحلیل ماهیت و ساختار باد سیستان، مجله ژئوفیزیک ایران، انجمن ژئوفیزیک ایران، دوره 10، شماره 2، صص 109-83. http://www.ijgeophysics.ir/article_33350.html
حیدری، ابوالفضل. (1394)، مطالعه و تحلیل شیوههای بومی استفاده از باد در جهت الگوگیری و اصلاح معماری مسکن روستایی سیستان، پایاننامه دکتری، دانشگاه علم و صنعت ایران. حیدری، شاهین. (1391)، برهمکنش جریان هوا، دما و راحتی در فضاهای باز شهری مطالعه موردی اقلیم گرموخشک ایران، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دانشگاه تهران، دوره 17، شماره 2، صص 42-37. https://jfaup.ut.ac.ir/article_30158.html
خسروی، محمود. (1387)، تاثیرات محیطی اندرکنش نوسانهای رودخانه هیرمند با بادهای 120روزه سیستان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، پژوهشکده امیرکبیر، دوره 4، شماره 91، صص 49-19. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=97726.
خسروی، محمود. (1389)، بررسی توزیع عمودی گردوغبار ناشی از طوفان در خاورمیانه با استفاده از مدل NAAPS در منطقه سیستان ایران، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بینالمللی جغرافیدانان جهان اسلام (ICIWG, 2010)، ایران، زاهدان، 25-27 فروردین. https://www.civilica.com/Paper-ICIWG04-ICIWG04_053.html
خسروی، محمود؛ و نظریپور حمید. (1391)، مطالعهی همدید تیپهای هوای غالب منطقهی سیستان (ایستگاهزابل)، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، دوره اصغری لفمجانی، صادق؛ و معصومی جشنی، مهدی. (1395)، ارزیابی کیفیت اجرای طرحهای هادی و اثرات آنها در روستاهای مرزی (مطالعه موردی: شهرستان زهک). فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، موسسه آموزش عالی قشم، شماره 1، صص 187-169. https://jphgr.ut.ac.ir/article_29213.html
داوطلب، جمشید؛ آذرسا، ساناز. (1388)، "الگوی مسکن روستایی سیستان با تأکید بر معماری بومی"، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان. https://www.civilica.com/Paper-NCOHRD01-NCOHRD01_042.html
رازجویان، محمود. (1388)، آسایش به وسیله معماری همساز با اقلیم، دانشگاه شهید بهشتی، تهران. رازجویان، محمود. (1379)، آسایش در پناه باد، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، تهران. رفاهی، حسینقلی. (1378)، فرسایش بادی و کنترل آن، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران. سرتیپیپور، محسن. (1388)، آسیب شناسی معماری روستایی بسوی سکونتگاه مطلوب، انتشارات شهیدی، چاپ اول، تهران. سرگزی، محمدعلی. (1395)، تأثیر محدوده آسایش حرارتی بر طراحی معماری منطقه سیستان، جغرافیا و آمایش شهری- منطقهای، دانشگاه سیستان و بلوچستان، شماره 19، صص 26-17. http://gaij.usb.ac.ir/article_2437.html
سلیقه، محمد. (1382)، توجه به باد در ساخت کالبدی شهر زابل، جغرافیا و توسعه، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دوره 1، شماره 2، صص 121-109. http://gdij.usb.ac.ir/article_3818.html
علوی، امید؛ باغبانی، ابوالفضل. (1392)، "بررسی عوامل مؤثر در پتانسیل نیروگاه بادی در شهرستان زابل و محاسبه مقدار سوددهی آن"، مجموعه مقالات پنجمین همایش علمی تخصصی انرژی های تجدید پذیر و پاک و کارآمد، تهران. https://www.civilica.com/Paper-WINDCONF05-WINDCONF05_004.html
علیجانی، بهلول؛ و رئیسپور، کوهزاد. (1390)، تحلیل آماری، همدیدی طوفانهای گرد و خاک در جنوب شرق ایران، مطالعه موردی: منطقه سیستان، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و مطالعات اجتماعی دانشگاه حکیم سبزواری، دوره 2، شماره 5، صص 132-107. http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-104-fa.html
فاضلنیا، غریب؛ کیانی، اکبر؛ خسروی، محمدعلی؛ بندانی، میثم. (1390). بررسی انطباق الگوی بومی توسعۀ کالبدی- فیزیکی روستای تمبکاء شهرستان زابل با جهت حرکت طوفان های شن و ماسه، مسکن و محیط روستا، پژوهشکده سوانح طبیعی، دوره 30، شماره 136، صص 16-3. http://jhre.ir/article-1-246-fa.html
فتحی، حسن. (1382)، ساختمان سازی با مردم، ترجمه علی اشرفی، نشر دانشگاه هنر، چاپ دوم، تهران. فرجزاده، منوچهر؛ رازی، مهین. (1390)، بررسی توزیع زمانی و مکانی طوفانها و بادهای شدید در ایران، فصلنامه پژوهشهای آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شماره 91، صص 32-22. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=152451
قلعهنوی، افسانه. (1391)، "تأثیر بهرهگیری از تهویه طبیعی بر بهینهسازی مصرف انرژی"، مجموعه مقالات دومین همایش ملی انرژی باد و خورشید، تهران. https://www.civilica.com/Paper-WINDCONF02-WINDCONF02_004.html
کاک نیلسن، هالگر. (1389)، معماری همساز با اقلیم؛ اصول طراحی زیست محیطی در مناطق گرم، ترجمه: فرزانه سفلایی، انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، چاپ اول، تهران. کاویانی، محمدرضا. (1374)، توربین‌های بادی و ارزیابی پتانسیل انرژی باد در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، پژوهشکده امیرکبیر، شماره 36، صص 144-127. http://ensani.ir/fa/article/233274
گاندر، ژ؛ گیو، ای. (1374). تأثیر باد در شکلگیری فضاهای شهری، مترجم: فیروز جناب، نشر صاحب اثر، چاپ اول، تهران. گندمکار، امیر. (1385)، بررسی سینوپتیک انرژی باد در منطقه سیستان، پایاننامه دکتری رشته اقلیمشناسی، دانشگاه اصفهان. گندمکار، امیر. (1388)، ارزیابی پتانسیل باد در کشور ایران، مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دانشگاه اصفهان، سال 20، شماره 4، صص 85-100. http://gep.ui.ac.ir/article_18451.html
معماریان، غلامحسین؛ محمدمرادی، اصغر؛ حسینعلیپور، سیدمصطفی؛ حیدری، ابوالفضل؛ دودی، سعیده. (1396)، تحلیل رفتار باد در تهویه طبیعی مسکن بومی روستای قلعهنوی سیستان به کمک CFD، فصلنامه مسکن و محیط روستا، پژوهشکده سوانح طبیعی، دوره 36، شماره 157، صص 36-21. http://jhre.ir/article-1-1200-fa.html
مکماهون، سرآرتور هنری. (1378)، مجموعه جغرافیای تاریخی سیستان، ترجمه و تدوین: حسن احمدی، نشرمؤلف، چاپ اول، تهران. میرلطفی، محمودرضا؛ توکلی، مرتضی؛ بندانی، میثم. (1391)، بررسی تطبیقی وضعیت استقرار جهات جغرافیایی مسکن روستایی و مصرف انرژی در منطقه سیستان، فصلنامه مسکن و محیط روستا، پژوهشکده سوانح طبیعی، دوره 31، شماره 138، صص 52-39. http://jhre.ir/article-1-139-fa.html
هادربادی، غلامرضا. (1379)، پیشبینی سرعت و جهت بادهای فرساینده، مطالعه موردی: منطقه زابل، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه شیراز. Arens, E A, Xu, T, Miura, K, Zhang, H, Fountain, M Eand Bauman, F (1998), A Study of Occupant Cooling by Personally Controlled Air Movement, Building and Energy, Vo27, pp 45-59.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S037877889700025X
Chen, Q., (2009). Ventilation performance prediction for buildings: a method overview and recent applications. Build. Environ. 44(4), pp: 848-858.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0360132308001510
Etheridge, D.W., (2011). Natural ventilation of buildings. Theory, measurement and design. Wiley p: 454.
Fountain, M E, Arens, E, de Dear, R, Bauman, F and Miura, K (1994), Locally Controlled Air Movement Preferred in Warm Isothermal Environments, ASHRAE Transactions, Vol 100(2), pp: 937-952.
https://www.researchgate.net/publication/238692120_Locally_controlled_air_movement_preferred_in_hot_isothermal_environments
Givoni, B. (1994), Passive and Low Energy Cooling of Buildings, New York, Van Nostrand Reinhold.
Hui Zhang, Edward Arens, Sahar Abbaszadeh Fard, Charlie Huizenga, Gwelen Paliaga*, Gail 8- Brager, Leah Zagreus (2005), Air movement preferences observed in office buildings, Report of Center for the Built Environment - UC Berkeley, Berkeley, CA USA.
Humphreys, M. A. (1999), The Relationship Between Scales of Comfort and Scales of Warmth, UK Thermal comfort group meeting, University of Sheffield, Sep.
ISO 7726. Ergonomics of the Thermal Environment – Instruments for Measuring Physical Quantities. International Organization for Standardization. Geneva.
Mayer, E (1992), New Measurements of the Convective Heat Transfer Coefficients: Influences of Turbulence,Mean Air Velocity and Geometry of Human Body, Proceedings of ROOMVENT’92, Lyngby, Danish Association of HVAC Engineers.
Pyla, Panayiota I., (2007). Hassan Fathy Revisited Postwar Discourses on Science, Development, and Vernacular Architecture, Journal of Architectural Education, pp: 28-39.
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1111/j.1531-314X.2007.00093.x
Reichrath, S., Davvies, T.W., (2002). Using CFD to model the internal climate of greenhouses: past, present and future. Agronomie 22, pp: 3-19.
https://www.researchgate.net/publication/248850216_Using_CFD_to_model_the_internal_climateof_greenhouses_past_present_and_future
Rohles, F et al. (1974), the Effect of Air Movement and Temperature on the Thermal Sensations of Sedentary Man, ASHRAE Transactions, Vol. 80 (1).
Toftum, J., (2004), Air Movement – Good or Bad? Indoor Air, Vol. (14), pp 40-45.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15330770
Tanabe, S and Kimura, K (1989), Thermal Comfort Requirements under Hot and Humid Conditions, Proceedings of the First ASHRAE Far East Conference on Air Condition.
Tate, G. P., (1910). Sistan, a Memoir on the History, Topography, Ruins, and People of the Country. Calcutta: Supt. Govt. Print.
WMO-No. 8. 2008. Guide to Meteorological Instruments and Methods of Observation, seventh ed. World Meteorological Organization (WMO).
www.cibse.org/Knowledge/knowledge-items /detail?id=a0q20000008I7o8
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 202 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 131 |
||
