اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 27 |
| تعداد شماره‌ها | 566 |
| تعداد مقالات | 5,825 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,162,130 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,460,829 |
تبیین عوامل مؤثر بر قلمروسازی/ گستری دریایی از منظر ساختار- کارگزار | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای | ||
| دوره 10، شماره 35، تیر 1399، صفحه 107-126 اصل مقاله (850.57 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2020.5465 | ||
| نویسندگان | ||
| افشین متقی* 1؛ ابراهیم احمدی2 | ||
| 1دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قلمرو یک بیان سرزمینی و حقوقی با مرزهای محدود، ثابت و با داشتن حق حاکمیت ملی به شکل یک ساختار معیّن است که این مفهوم گاهی در تضاد و برخورد با منافع کارگزاران (قدرت‌‌ها، حکومت‌‌ها، دولت‌‌ها، تصمیم‌‌گیران سیاسی، ژئوپلیسین‌‌ها و سایر بازیگران قلمروخواه و قلمروگستر) تبدیل به عرصۀ قلمروسازی/ گستری آن‌ها (در هر دو عرصۀ خشکی و دریا) می‌‌شود؛ از‌‌این‌‌حیث قلمروسازی– گستری دریایی تلاشی است برای تسخیر، کنترل و سلطه بر پهنههای آبی (در ورای قلمرو و مرزهای حقوقی)، با هدف دستیابی به منافع و منابع جغرافیایی قدرت، سلطه و کسب وجهه و منزلت، بهطور عام و بهطور اخص در دریا. در این راستا، سؤال اصلی مقالۀ مزبور چنین است: مهم‌ترین عواملی که بازیگران را به سمت قلمروسازی/ گستری در عرصۀ دریا سوق می‌‌دهد، چه هستند؟ فرضیه‌‌های مطرح‌شده در پاسخ به سؤال تحقیق چنین است: نخست، ذاتی‌بودن قلمروخواهی-گستری انسان‌‌ها است. دوم، عدم‌بازدارندگی کامل کنوانسیون حقوقی دریاها (1982) به‌واسطۀ تفسیر و سوء‌استفادۀ منفعتی برخی از کشورها (عمدتاً قدرت‌‌ها) و نسبی‌بودن حاکمیت دولت‌‌‌های ساحلی در مناطق و قلمروهای دریایی که راه را برای قلمروسازی-گستری سایرین باز‌می‌‌‌‌کند. سوم، نقش ساختار طبیعی (موقعیتی و مورفولوژیکی) دریا و چهارم، ظرفیت‌‌‌‌های کارکردی (ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی، گذرگاهی، امنیتی- نظامی و...) دریا است، که در‌مجموع برداشت سوداگرایانه از این موارد به‌مثابۀ منابع جغرافیایی قدرت‌‌‌آفرین، توجیه‌‌گر قلمروسازی/ گستری کشورهای مدعی در قلمروهای ثابت حقوقی و ورای آن در مکان و فضاهای دور‌دست آبی است. پژوهش حاضر از حیث روش، ترکیبی از توصیف، تحلیل و تبیین است. اطلاعات مورد‌نیاز براساس روش کتابخانه‌ای گرد‌آوری شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قلمرو؛ قلمروسازی؛ قلمرو‌گستری؛ قلمروهای دریایی؛ ساختار-کارگزار | ||
| مراجع | ||
|
بلاکسل، مارک. (1389). جغرافیای سیاسی، ترجمه محمدرضا حافظنیا و همکاران، تهران: نشر انتخاب. https://www.adinehbook.com/gp/product/9642779239
حافظنیا، محمدرضا . (1397) . تبیین فلسفی جغرافیای سیاسی دریاها، کلاس درس جغرافیای سیاسی دریاها، 24 فروردین http://hafeznia.ir/index.php/2-uncategorised/137 حافظنیا، محمدرضا . (1396) . اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، ویراست دوم، مشهد: انتشارات پاپلی. https://www.gisoom.com/book/11102156
حافظنیا، محمدرضا . (1395) . متن سخنرانی جغرافیای سیاسی و قلمروسازی فرهنگی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، 25 دیماه http://icro.ir/index.aspx?pageid=32269&newsview=656313
حافظنیا، محمدرضا؛ احمدی، ابراهیم. (1398) . تبیین واکنشهای ملیگرایانه ناشی از کنشهای قلمروسازی در پهنههای آبی، فصلنامه آمایش سیاسی فضا (دانشگاه تربیت مدرس)، دوره اول، شماره 4؛ صص260-253. https://psp.modares.ac.ir/article-42-38828-fa.html
حافظنیا، محمدرضا؛ کاویانی‌راد، مراد. (1393) . فلسفة جغرافیای سیاسی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی. https://www.adinehbook.com/gp/product/6005282788
حافظنیا، محمدرضا؛ کاویانی‌راد، مراد . (1391) . افقهای جدید در جغرافیای سیاسی، چاپ سوم، تهران: انتشارت سمت. https://www.gisoom.com/book/1285675
درایسدل، آلاسدیر؛ بلیک، جرالد. اچ. (1374) . جغرافیای سیاسی خاورمیانه و ش‍م‍ال آف‍ری‍قا، ترجمه دره میرحیدر، تهران: وزارت ام‍ور خ‍ارج‍ه، موسسه چاپ و انتشارات. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/542595
سیفزاده، سیدحسن. (1379) . مدرنیته و نظریههای جدید علم سیاست، تهران: نشر دادگستر https://www.gisoom.com/book/1178337/
شمعونیاهوازی، مریم؛ عطاشانه، منصور؛ مولیزاده، باسم. (1396) . واکاوی نقایص و مشکلات مربوط به نظام حل اختلاف حقوق دریاها در کنوانسیون 1982 حقوق دریاها، فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد واحد شوشتر) ، دوره 11، وِیژهنامه پیشگیری از جرم و حقوق، صص 483-473. https://iranjournals.nlai.ir/0786//article_211088.html
عالیپور، علیرضا؛ طحانی، غلامرضا. (1397) . توسعه قدرت دریایی زیربنای اقتصاد دفاع، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی (دانشگاه عالی دفاع ملی)، سال دوم، شماره 8، صص 105-83. http://issk.journals.sndu.ac.ir/article_361.html
عبدالهپور، محمدرضا؛ حاتمی، محمدرضا (1396). قلمرو خواهی سرزمینی ترکیه و ژئوپلیتیک سلفی در خاورمیانه، فصلنامه سیاست جهانی (دانشگاه گیلان با همکاری انجمن ایرانی روابط بینالملل)، سال ششم، شماره 3، صص 125-147. https://interpolitics.guilan.ac.ir/article_2664.html
عبدالهپور، محمدرضا؛ دیانت، محسن. (1395). دیالکتیک ساختار-کارگزار در منازعات ژئوپلتیکی خاورمیانه، تهران: انتشارات کلک سیمین. https://www.gisoom.com/book/11230176/
عبدالهپور محمدرضا؛ قادری عبدالرحیم. (1394). سوژگی ژئوپلیتیک حزب کارگران کردستان ترکیه در بین النهرین شمالی، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام (انجمن مطالعات جهان اسلام)، سال پنجم، شماره 4، صص 137-156. http://priw.ir/browse.php?a_code=A-10-434-1&sid=1&slc_lang=fa
عبدالهپور، محمدرضا؛ متقی، افشین (1394)، دیالکتیک ساختار-کارگزار در ژئوپلیتیک با تاکید بر کارگزاری ژئوپلیتیکی کردستان عراق، فصلنامه مطالعات سیاسی (دانشگاه آزاد واحد آزادشهر) ، شال هشتم، شماره 30، صص 111-130. http://jourm.iauaz.ac.ir/article_528761.html
عزتی، عزتالله. (1390) . ژئوپلیتیک، چاپ نهم، تهران: انتشارات سمت. https://www.gisoom.com/book/11144796
کریمیپور، یدالله؛ ربیعی، حسین؛ مجتهدزاده، پیروز؛ ضرغامی؛ ابراهیم. (1397). استراتژی دریایی و قدرت ملی (رویکردی نو به استراتژی دریایی)، فصلنامه مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی (دانشگاه عالی دفاع ملی)، سال هشتم، شماره 33، صص 212-189. http://smsnds.journals.sndu.ac.ir/article_373.html
کلتات، دیتر. (1393). جغرافیای طبیعی دریاها و سواحل، چاپ سوم، ترجمه محمدرضا ثروتی، تهران: انتشارات سمت. https://www.gisoom.com/book/1224661
گالاهر، کارولین (1391). مفاهیم کلیدی در جغرافیای سیاسی، ترجمه محمد حسن نامی و علی محمدپور، تهران: موسسه فرهنگی زیتون سبز. https://www.gisoom.com/book/1848974
لیتل، دانیل. (1373). تبیین در علوم اجتماعی (درآمدی بر فلسفه علم الاجتماع)، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران: نشر مؤسسه فرهنگی سراط. https://atharebartar.com/category/books
میرحیدر، دره؛ غلامی، بهادر؛ میراحمدی، فاطمه سادات. (1393). جغرافیای سیاسی و حقوق بین الملل دریاها، پژوهشهای جغرافیای انسانی (دانشگاه تهران با همکاری مؤسسه جغرافیایی)، دوره 46، شماره 2، صص 377-360. https://jhgr.ut.ac.ir/article_51567.html
میرحیدر، دره. (1392)، مبانی جغرافیای سیاسی، چاپ نوزدهم، تهران: انتشارات سمت. https://www.gisoom.com/book/11161530
میرحیدر، دره. (1384). بررسی مفهوم Territoriality و تحول آن از دیدگاه جغرافیای سیاسی، فصلنامه ژئوپلیتیک (انجمن ژئوپلیتیک ایران)، دوره اول، شماره 1، صص 18-6. https://www.sid.ir/Fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=52390
متقی، افشین؛ رشیدی، مصطفی. (1394). جغرافیا، برساخت‌گرایی و تبیین برساخت‌گرایانه ژئوپلیتیک (معرفی رویکرد ژئوپلیتیک برساخت‌گرا) ، فصلنامه جغرافیا و توسعه (دانشگاه سیستان و بلوچستان)، شماره 39، صص 126-107. http://gdij.usb.ac.ir/article_2008.html
مویر، ریچارد. ( 1379). درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمه دره میرحیدر، چاپ اول، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران. https://www.gisoom.com/book/1858666
ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، حسین. (1375). تفسیر دوگانه از کنوانسیون حقوق دریاها قانون مناطق دریایی ایران و اعتراض امریکا، مجله حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران)، دوره سی و پنجم، شماره پیاپی 1064، صص 113-89. https://jflps.ut.ac.ir/article_14297.html
هاگت، پیتر. (1386). جغرافیا ترکیبی نو، ترجمۀ شاپور گودرزی نژاد، انتشارات سمت، تهران. Elden, Stuart. (2013). The Birth of Territory, The University of Chicago Press, Ltd., London.
Forteau, Mathias, Thouvenin, Jean-Marc. (2017). Traité de droit international de la mer, Paris, Edition Pédone.
Glassner. M. (1993). Political Geography (2nd Ed), New York: John Wiley & Sons.
Giddens, Anthony. (1984). The Constitution of Society, Outlin of Theory of Structuration, Cambridge, polity publisher.
Jones, Martin, Jones, Rhys and Woods Michael. (2004). An Introduction to Political Geography: Space, Place and Politics, Rutledge.
Marroni, Etiene; Milton L, Asmus. (2013). Geopolitical Strategy for the Territorialism of Oceans and Seas,International Journal of Geosciencesm, No. 4, Pp. 1051-1054.
Rodrigue, Jean-Paul. (2017). Main Maritime Shipping Routes, The Geography of Transport Systems) 4th Edition (, New York: Rutledge.
Poling, Gergory B. (2013). The South China Sea in Focus, Center for Strategic & International Studies. Washington DC.
Stojanovic, Djordje. (2018). Space, Territory and Sovereignty: Critical Analysis of Concepts, Research Gate, October 2018, pp. 111-184, DOI: 10.18999/nujlp.275.3.
Storey, David (2009), Political Geography, In: International Encyclopedia of Human Geography. Elsevier, Oxford, pp. 243-253. ISBN 978-0-08-044910-4.
Sack, R. (1986). Human territoriality: Its theory and history Cambridge, University Press, Cambridge.
Taylor, P.J.(1996)."What’s Modern about the Modern Morld-Mystem? IntroducingOrdinary Modernity through World Hegemony". Review of International Political Economy, 3(2):260–286.
United state Department of state. (1992). Limits in the seas, n.p 112; United state, Responses to excessive national Maritime Claims, march 9, PP. 22-24.
Widen, J. J. (2015). 21st Century Mahan: Sound Military Considerations for the Modern Era, The Mariner’s Mirror, Vol. 101, No. 2, pp. 252-253.
Waltz, Kenneth N. (1979). Theory of International Politics, New York: Random House. https://www.worldcat.org/title/theory-of-international-politics/oclc/11761326 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 277 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 139 |
||
