تعداد نشریات | 29 |
تعداد شمارهها | 641 |
تعداد مقالات | 6,335 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,889,789 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,484,034 |
بررسی مسئولیت مدنی افراد ناتوان ذهنی در حقوق ایران، هند و افغانستان | ||
مطالعات شبه قاره | ||
مقاله 1، دوره 12، شماره 39، مهر 1399، صفحه 9-34 اصل مقاله (671.34 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jsr.2020.5554 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا آبین؛ احسان سامانی* | ||
استاد یار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
یکی از مباحث اساسی در حقوق مسئولیت مدنی، مسئولیت افراد ناتوانذهنی(صغار و مجانینِ فاقد تمیز و ناتوان در ادراک) است که در حقیقت یکی از مهمترین ابعاد ناظر به کیفیت دخالت عناصر ذهنی و روانی است و در تمامی نظامهای حقوقی دنیا از دیرباز محل مناقشه بوده است. بنابراین پرسش اصلی این است که چنانچه از سوی افراد ناتوان ذهنی، خسارتی به دیگری وارد شود، آیا افراد مذکور، مسئول جبران خسارت وارده هستند؟ براساس تحقیق حاضر که پژوهشی توصیفی- مقایسه ای، براساس ابزار کتابخانه ای است، علیرغم اینکه حقوق مسئولیت مدنی در قبال این مسئله، بر سر یک دو راهی قرار دارد؛ از یکسو مسائل عاطفی، اخلاقی و ناظر به انصاف و عدالت ماهوی، خواهان تعدیل مسئولیت مدنی این افراد میباشد و از سوی دیگر، دغدغهایجاد شرایط مطلوب اجتماعی در سایه عدالت صوریمحض، بر حمایت از شخص زیاندیده تأکید دارد، به نظر نگارندگان، در این مسأله، آمیزهای از عدل ماهوی (در سایه احساسات عمومی- عاطفی) با نظم (در سایه مطلوبیت اجتماعی) میتواند توازن و دورنمای مناسبی در راستای برقراری هدف غاییِ عدالت و توازن، ترسیم نماید و تعدیل مسئولیت این اشخاص را مبرهن سازد. | ||
کلیدواژهها | ||
مسئولیتمدنی؛ ناتوانذهنی؛ اعمال زیانبار؛ حقوقایرن؛ هند؛ افغانستان | ||
مراجع | ||
۱-آشتیانی رازی، محمدحسن، بحرالفوائد فی شرح الفرائد، انتشارات موسسه التاریخ العربی، ج 7، چاپ اول، بیروت ، 1429 ه ق. ۲-ابن باویه، قمی، محمد بن علی (شیخ صدوق)، من لایحضره الفقیه، ج 3، چاپ دوم، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1413 هـ.ق. ۳-اردبیلى، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج6، اول، قم، موسسه نشراسلامی، 1403 ه ق. ۴-اصفهانی، محمدحسین، حاشیه المکاسب، (ت عباس محمد آل سباع القطیفی)، ج 1، چاپ سوم، قم، منشورات ذوالقربی، 1431 هـ.ق. ۵-امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، ج 5، شانزدهم، انتشارات اسلامیه، تهران، 1388 هـ.ش. ۶-----------، حقوق مدنی، ج 1، چاپ بیست نهم، ، تهران، انتشارات اسلامیه، 1388 هـ.ش. ۷-امیری قائممقامی، عبدالمجید، حقوق تعهدات، ج 1، چاپ سوم، تهران، نشر میزان، 1385هـ ش. ۸-ایروانی، باقر، الحلقه الثالثه فی اسلوبها الثانی، ج 1، اول، قم، المحبین للطباعه و النشر، 2007 م. ۹-بادینی، حسن، نگرشی انتقادی به معیار انسان معقول و متعارف برای تشخیص تقصیر در مسئولیت مدنی، فصلنامه حقوق، ، دوره 40، شماره 1، ص 90، بهار 1389 هـ.ش. ۱۰-باریکلو، علیرضا، مسئولیت مدنی، چاپ پنجم، تهران، نشر میزان، 1393 هـ ش. بحرانی، آل عصفور ، یوسف بن احمد ابراهیم، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ج 20، چاپ اول، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1405 هـ.ق. ۱۱-بحرانی،آل عصفور، حسین بن محمد، الانوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرایع، ج 13، اول، قم- ایران، مجمع البحوث العلمیه، بی تا. ۱۲-بهرامی احمدی، حمید، ضمان قهری (مسئولیت مدنی با مطالعه تطبیقی)، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1391. ۱۳-تقیزاده، ابراهیم و هاشمی، سیداحمدعلی، مسئولیت مدنی(ضمان قهری)،تهران: دانشگاه پیام نور، 1394. ۱۴-تمیمی مغربی، ابوحنیفه نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج 1، چاپ دوم، قم، موسسه آل البیت، 1385. ۱۵-تیم پروژۀ تعلیمات حقوقی افغانستان، مبادی حقوق وجائب افغانستان،کابل، 2012-2013 م. ۱۶-جعفری لنگرودی، محمدجعفر، اساس در قوانین مدنی: المدونه ، تهران، نشر گنج دانش، 1387 هـ.ش. ۱۷---------------------، الفارق (دایره المعارف عمومی حقوق)، ج 1، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش ، 1391هـ ش. ۱۸-جمعی از نویسندگان، مجله فقه اهلالبیت علیهمالسلام، ج 42، چاپ اول، قم، مؤسسه دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهلالبیت، بیتا. ۱۹-حائری طباطبایی، سید محمد مجاهد، المناهل، اول، قم- ایران، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، بی تا. ۲۰-حسینی روحانی، سیدمحمد، منتقی الاصول، مقرر شهید سید عبدالصاحب حکیم، ج 6، چاپ سوم، قم، انتشارات تک، 1434 هـ ق. ۲۱-حسینی عاملی، سیدمحمدجواد ، مفتاح الکرامه، ج 16، اول، قم- ایران، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،1419 ه ق. ۲۲-حسینی مراغی، سیدمیرعبدالفتاح، العناوین الفقهیه، ج 2، چاپ اول، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1417.ق. ۲۳-حسینی، سیدمحمدرضا، قانون مدنی در رویه قضایی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات مجد، 1387 ش. ۲۴-حلّى، اسدى، حسن بن یوسف بن مطهر (علامهحلی)، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، ج2، قم- ایران، مؤسسه امام صادق علیه السلام، 1420هـ ق. ۲۵-حیاتی، علیعباس، مسئولیت مدنی، چاپ اول ، تهران، نشر میزان، 1392هـ ش. ۲۶-حیدر، علی، درر الحکام شرح مجله الاحکام، ج1، چاپ اول، کویته، مکتبه السلطانیه، 1417 ه ق. ۲۷-خراسانی، محمدکاظم، کفایه الأصول،(تحقیق و تعلیق: عباسعلی زارعی سبزواری)، ج 3، ششم، قم، موسسه النشر الاسلامی،1430 ق. ۲۸-دارابپور، مهراب، مسئولیتهای خارج از قرارداد، چاپ دوم، تهران، انتشارات مجد، 1390هـ ش. ۲۹-رشتی، میرزاحبیبا...، کتاب الغصب، بی جا، بی نا، بی تا. ۳۰-رهپیک، حسن، حقوق مسئولیت مدنی و جبرانها، چاپ سوم ، تهران، انتشارات خرسندی، 1395 ش. ۳۱-زحیلی، وهبه، نظریه الضمان او احکام المسئولیه المدنیه و الجنائیه فی الفقه الاسلامی، چاپ نهم، دمشق، دارالفکر، 2012 م. ۳۲-سبحانی، جعفر، الایضاحات السنیه للقواعد الفقهیه، ج 1و2، قم، موسسه امام صادق (ع)، 1435ق. ۳۳-سنهوری، عبدالرزاق احمد، ترجمه دادمرزی ، مهدی و دانش کیان، محمد حسین، الوسیط فی شرح القانون المدنی، دوره حقوق تعهدات، ج 1، انتشارات دانشگاه قم، دوم، بهار 1390. ۳۴-شهیدی، مهدی، حقوق مدنی آثار قراردادها و تعهدات، ج 3، چاپ پنجم، انتشارات مجد، 1390هـ ش. ۳۵-صافی،علیعبدالحکیم، الضمان فی فقه الاسلامی، چاپ اول، تهران، موسسه تقریب مذاهب، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 2010 م. ۳۶-صبحی، محمصانی، النظریات العامه للموجبات و العقود ، ج 1، مترجم جمال الدین جمالی، تهران: چاپ موسوی، 1339 ه ش. ۳۷-صدر، سیدمحمد باقر، دروس فی علم الأصول: الحلقه الثالثه، اول، قم، مجمع الفکر الاسلامی،1423 ق. ۳۸-صفایی، سیدحسین و رحیمی، حبیبا... ، مسئولیت مدنی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات سمت، 1392. ۳۹-صفایی، سیدحسین، اشخاص و اموال، ج 1، چاپ 16، تهران، نشر میزان، 1392 هـ.ش. ۴۰---------------، حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، چهارم، تهران، نشر میزان، 1395 هـ ش. ۴۱-طباطبایی بروجردی، آقاحسین، جامع احادیث الشیعه، ج 24،تهران: فرهنگ سبز، 1429 هـ.ق. ۴۲-طباطبایی قمی، سید تقی، الانوار البهیه فی القواعد الفقهیه، اول، قم، انشارات محلاتی، 1423 هـ.ق. ۴۳-طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار،تهران:دارالکتب الاسلامیه،1390 ۴۴-عاملى کرکى، على بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 6، چاپ دوم، قم، مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام، 1414 هـ.ق. ۴۵-عباسلو، بختیار، مسئولیت مدنی، دوم، تهران، نشر میزان، 1394. ۴۶-عراقی، آغاضیاءالدین، نهایه الافکار، (مقرر: محمدتقی بروجردی نجفی)، ج 4،قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1405ق. ۴۷-غرناطی المالکی، محمد بن احمد بن جزی، قوانین الاحکام الشرعیه و مسائل الفروع الفقهیه، قاهره مصر، عالم الفکر، 1975 م. ۴۸-فخری، رشید مهنا، اساس المسئولیه التقصیریه و مسئولیه عدیم التمیز، بغداد: مطبع الشعب، 1974 م. ۴۹-قاسمزاده، سیدمرتضی، الزامها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، چاپ دهم،تهران: میزان، 1395 هـ ش. ۵۰-قاسمزاده، سیدمرتضی، رهپیک، حسن و کیایی، عبدا...، تفسیر قانون مدنی: اسناد- آراء و اندیشههای حقوقی، چاپ سوم ، تهران، انتشارات سمت، 1388 هـ.ش. ۵۱-قانون مدنی افغانستان مصوب 1355 هـ ش. ۵۲-قانون مدنی ایران مصوب 1307 هـ ش. ۵۳-کاتوزیان، ناصر، الزامهای خارج از قرارداد: مسئولیتهای خاص و مختلط، ج 2، چاپ هشتم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1387. ۵۴-کاتوزیان،ناصر، حقوق خانواده،ج 2، چاپ چهارم، تهران:شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا، 1375.ش. ۵۵-کریمی، عباس و دیگران، نظریه عمومی عدالت در علم حقوق، دادگستر، تهران، 1396. ۵۶-کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، قم-ایران، دارالحدیث للطباعه والنشر، 1429ق. ۵۷-لطفی، اسدالله، سلسله مباحث فقهی-حقوقی مسئولیت مدنی، تهران، انتشارات جنگل، تهران، 1393. ۵۸-لنکرانی، موحدی، محمد فاضل، القواعد الفقهیه، اول، قم- ایران، چاپخانه مهر، 1416 ه ق. ۵۹-علی حیدر، شرح المجله الاحکام العدلیه، مکتبه الرشیدیه، کاسی رود، پاکستان، چاپ اول ، 2008. ۶۰-محققداماد، سیدمصطفی، قواعد فقه، ج 1، دوازدهم، تهران- ایران، مرکز نشر علوم اسلامى، 1406 ه ق. ۶۱-مغنیه، محمدجواد، فقه الامام صادق (ع)، ج 3، چاپ دوم، قم، موسسه انصاریان، 1421 هـ ق. ۶۲-موسوی بجنوردی، سید حسن، القواعد الفقهیه، ج 4، چاپ اول، قم، موسسه الهادی، 1419 هـ ق. ۶۳-موسوی خمینی، سیدروحا...، کتاب البیع، ج 2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره)،1421ق. ۶۴-میرشکاری، عباس رساله عملی در مسئولیت مدنی، اول، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1394 هـ.ش. ۶۵-نائینی، محمدحسین، فوائد الأصول،ج 4، (مقرر: محمدعلی کاظمی)، قم، مؤسسه نشر اسلامی،1414 ق. ۶۶-نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام ج 43، ، چاپ هفتم، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بیتا. ۶۷-نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی ثوبه الجدید، ج 19، قم: مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی، 1436 هـ.ق. ۶۸-نجفى، کاشف الغطاء، محمد حسین بن على بن محمد رضا، تحریر المجلة، اول، نجف اشرف- عراق، المکتبة المرتضویه،1359 ه ق. ۶۹-یزدانیان، علیرضا، قواعد عمومی مسئولیت مدنی با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، ج 1، تهران: نشر میزان، 1395. 70-anita stuhmcke, Essential tort law. 2ed, london, Cavendish, 2001. 71-Barker, Law made simple, 12th ed, London, made simple Books and Elsevier, 2007. 72-Cees Van Dam, European Tort law, 2nd Ed, London, Oxford University press, 2013. 73-European center of tort and insurance law, vol17.children in tort law, springer wien new york, 2006. 74-Vera Birmingham, tort in a nutshell,7ed, London,sweet &Maxwell,2005. 75-Vivienne Harpwood, Moderd Tort law, 7ed.london.cavendish.2009. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 579 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 733 |