اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 27 |
| تعداد شماره‌ها | 558 |
| تعداد مقالات | 5,784 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,035,237 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,400,778 |
کاربرد آینده‌پژوهی در برنامه‌ریزی پاسخ به بحران زلزله با رویکرد برنامه‌ریزی بر پایۀ سناریو (پژوهش موردی: شهرستان چرام استان کهگیلویه و بویراحمد) | ||
| فصلنامه جغرافیا و توسعه | ||
| مقاله 4، دوره 18، شماره 60، مهر 1399، صفحه 59-84 اصل مقاله (1.64 MB) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2020.5643 | ||
| نویسندگان | ||
حسین حسینی خواه1؛ اصغر ضرابی  2
| ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، ایران | ||
| 2استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدفاصلیپژوهش حاضر، بررسی میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های شهری و روستایی شهرستان چرام به‌منظور برنامه‌ریزی پاسخ به بحران زلزله است. روش پژوهش حاضر، منطبق‌بر تحلیل ساختاری و همچنین رویکرد شبه‌ریاضی (کمّی/کیفی) است. حجم جامعۀ آماری پژوهش، کلیۀ خبرگان و کارشناسان استان که با موضوع زلزله و رویکرد آینده‌نگاری آشنایی کامل دارند، هستند. همچنین روش نمونه‌برداری، نمونه‌برداری هدفمند و تعداد 25 نفر از خبرگان، کارشناسان، استادان دانشگاهی و مدیران اجرایی مرتبط با موضوع زلزله و مدیریت بحران و رویکرد آینده‌پژوهی و سناریونویسی، به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. داده‌ها و اطلاعات پژوهش حاضر از طریق روش انگیزش ذهنی، پنل خبرگان و پرسش‌نامه محقق ساخته جمع‌آوری شده است. ابزار اصلی تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات پژوهش، نرم‌افزارARC GIS، نرم‌افزار آینده‌پژوهی (MICMAC) مبتنی‌بر تحلیل اثرات متقاطع، نرم‌افزار (MACTOR) مبتنی‌بر گزینش چندگانۀ موضوعات و نرم‌افزار سناریو ویزارد (Scenario Wizard) مبتنی‌بر مدل سایب است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که از کل مساحت شهرستان چرام، 78/121 کیلومترمربع (35/9 درصد) در پهنۀ بدون خطر و 29/177 کیلومترمربع (65/13 درصد) دارای آسیب‌پذیری بسیار بالایی در برابر زلزله است. همچنین از کل مساحت بخش سرفاریاب، 90/4 درصد در پهنۀ بدون خطر و 16 درصد دارای آسیب‌پذیری بسیار بالا؛ 32/13 درصد از بخش مرکزی شهرستان چرام در پهنۀ بدون خطر و همچنین 96/10 درصد از مساحت بخش مرکزی در معرض آسیب‌پذیری بسیار بالا قرار دارد. همچنین شهر چرام در پهنه با خطر بالا و شهر سرفاریاب در پهنه با خطر بسیار بالایی از خطر زلزله قرار دارد. 49 روستا و آبادی در شهرستان چرام در پهنۀ بسیار آسیب‌پذیر و 14 روستا، در پهنۀ با خطر خیلی‌کم نسبت به خطر زلزله قرار دارند. نتایج حاصل از آینده‌پژوهی نشان داد که تأثیرگذارترین پیشران‌ها در افزایش خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله در شهرستان چرام، 16 پیشران است که عبارت‌اند از: ضعف مصالح، ساخت‌و‌سازهای نامقاوم، گسترش مراکز جمعیتی بر روی پهنه‌های لرزه‌خیز و خطوط گسل، بی‌توجهی به بهسازی و نوسازی، بی‌توجهی به مکان‌یابی صحیح، ضعف دسترسی به مراکز درمانی و معابر اصلی، نبود تجهیزات و امکانات و نبود دستگاه‌های هشدار زلزله، آموزش اندک و دانش ناکافی نیروها و شهروندان، عدم‌تهیه نقشه خطر و نبود نقشه راه جامع، اسکان افراد با درآمد پایین در مناطق با ریسک بالا و عدم‌هماهنگی دستگاه‌های مسئول. همچنین نتایج حاصل از سناریویی سایب درجهت ارائۀ مطلوب‌ترین سناریویی پیشنهادی نشان می‌دهد که هسته و قلب مرکزی سناریوهای برنامه‌ریزی پاسخ به سانحۀ زلزله در شهرستان چرام مبتنی‌بر تهیه نقشه جامع بحران زلزله در شهرستان چرام خواهد بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آینده‌پژوهی؛ زلزله؛ آسیب‌پذیری؛ مدلGRA؛ سناریونویسی؛ شهرستان چرام | ||
| مراجع | ||
|
- ابراهیم‌زاده، عیسی؛ دیمن کاشفی‌دوست؛ احمد حسینی (1398). ارزیابی تاب‌آوری کالبدی شهر در برابر زلزله، مجلۀ مخاطرات محیط طبیعی. 8 (20).
- اردشیر، عبدالله؛مهدی مهاجری؛ مهران امیری (1393). ارزیابی‌ایمنی در پروژه‌های‌ساختمانی براساس روش‌های تحلیل سلسله‌مراتبی و فازی، مجلۀ سلامت کار ایران. 11(2). http://ioh.iums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-809-2&slc_lang=fa&sid=1
- امینی، الهام (1384). تبیین مفهوم بافت شهری و نقش آن در کاهش خطرات ناشی از زلزله. خلاصۀ مقالات کنفرانس بین‌المللی مخاطرات زمین، بلایای طبیعی و راهکارهای مقابله با آن. دانشگاه تبریز. صفحات 25-10. http://journals.miau.ac.ir/article_2089.html
- بدری، علی؛ حسین کریم‌زاده؛ سیما سعیدی؛ نسرین کاظمی (1398). تحلیل فضایی تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابرمخاطرۀ زلزله (مطالعۀ موردی: شهرستان مریوان)، نشریۀ تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 6 (1). https://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2744-fa.pdf
- بهتاش، محمدرضا؛ محمدعلی کی‌نژاد؛ علی عسکری (1392). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری کلان‌شهر تبریز، نشریۀ هنرهای زیبا. 3 (18). https://jfaup.ut.ac.ir/article_51316.html
- اشراقی، مهدی؛ فاضل ایران‌منش (1386). مکان‌یابی اماکن اسکان موقت جمعیت‌های آسیب دیده از زلزله با بهره‌گیری از سامانه‌های اطلاعات مکانی (مطالعه موردی: منطقه 2 شهرداری تهران)، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی. پردیش فنی. دانشگاه تهران. صفحات 8-1. - روستایی، شهریور؛ محمدتقی معبودی (1394). تحلیل فضایی آسیب‌پذیری اجتماعی مناطق شهری در مقابل زلزله با استفاده از مدل SVI (نمونۀ موردی: منطقۀ 2 شهرداری تبریز). 3 (11). http://shahr.journals.umz.ac.ir/article_1259.html - سالنامۀ آماری (1394). سالنامۀ آماری استان کهگیلویه و بویراحمد. سازمان برنامه و بودجه استانداری کهگیلویه و بویراحمد.
- شماعی، علی؛ حجت میرزازاده (1398). تحلیل فضایی تاب‌آوری‌مناطق شهر تبریز در برابر زلزله. مجلۀ مخاطرات محیط طبیعی، 8(20). https://www.magiran.com/paper/1978214
- عسگری‌زاده، زهرا؛ مجتبی رفیعیان؛ هاشم داداش‌پور (1394). بررسی و تحلیل مدل تجربی رفتارهای کاهش خطر زلزله خانوارهای شهر تهران، مجلۀ مخاطرات محیط طبیعی. 4 (15). http://ensani.ir/fa/article/355585
- عکاشه، بهرام (1383). آماده‌نبودن ما بحران می‌آفریند. ویژه‌نامۀ همایش علمی کاربردی،توسعۀ محله‌ای‌چشم‌انداز توسعۀ پایدار تهران. شمارۀ هشتم. شهرداری تهران.
- غضنفرپور، حسین؛ محسن پورخسروانی؛ مهدیه سلیمانی (1398). ارزیابی وضعیت لرزه‌خیزی و آسیب‌پذیری جمعیتی- کالبدی شهرستان رفسنجان، مجلۀ مخاطرات محیط طبیعی، 8(19). http://ensani.ir/fa/article/392049
- قنبری، ابوالفضل؛ محمدعلی ملکی؛ معصومه قاسمی (1392). پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهرها در مقابل خطر زمین‌لرزه (نمونۀ موردی: شهر تبریز). مجلۀ جغرافیا و مخاطرات محیطی، شمارۀ پنجم. https://jm.um.ac.ir/index.php/geo/article/view/15617
- ملکی، آزاده؛ امیرمهدی ملک؛ بهادر آریانژاد (1391). تئوری سیستم‌های خاکستری (با مروری بر روش‌های عدم‌قطعیت). تهران: انتشارات ترمه. https://www.adinehbook.com/gp/product/9649782430
- Andrea, V., Paolo, F,. & Giovanni, C. (2014). Earthquake-induced rockfall hazard zoning. Engineering Geology, 182(20): 213–225. - Aubrecht, C., Dilek, Ö., Klerx, J., & Freire, S. (2013). Future-oriented activities as a concept for improved disaster risk management. Disaster Advances, 6(12): 1-10.
- Barbara, S., Tomasz, F., Robert, J., (2017). Preventing of earthquake-induced pounding between steel structures by using polymer elements experimental study. Procedia Engineering, Vol. 199: 278-283. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2017.09.029.
- Bell, W. (2003). Foundations of futures studies. https://www.amazon.com/Foundations-Futures-Studies-Purposes-Knowledge/dp/0765805391
- Ford, J (2002). Vulnerability: Concepts and issues; A literature Review of the Concept of Vulnerability, its Definition and Application in Studies Dealing With Human- Environment Interactions) part of PHD Scholarly Field Paper Forcourse Geog*6100,University of Guelph. - Godet, M., & Durance, P.(2011). Strategic Foresight for Corporate &Regional Development. Dunod and UNESCO. Publisher: UNESCO,P.180. https://www.amazon.com/Strategic-Foresight-Corporate-Regional-Development/dp/2100563386
- Haitao, L., Dongqing, Z., Zhaoxia, G., (2017). Comparison study on two post-earthquake rehabilitation and reconstruction modes in China. International Journal of Disaster Risk Reduction, 4(23): 109–118. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.04.016.
- Holling, S.(1973). Resilience and stability of ecological systems. Annual review of ecology and systematics, 1-23. - Horton,A. (2009). Futures techniques in government policy development: Foresight Horizon Scanning Centre. - Kahandawa K.A., Domingo, N.D., Park K.S & Uma, S.R., (2018). Earthquake damage estimation systems: Literature review. Procedia Engineering, Vol. 212: 622-628. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2018.01.080.
- Kayako, S., Honami, Y., & Kenzo, T. (2017). Living environment, health status, and perceived lack of social support among people living in temporary housing in Rikuzentakata City, Iwate, Japan, after the Great East Japan Earthquake and tsunami: A cross-sectional study. International Journal of Disaster Risk Reduction, (21)8:266-273. file:///C:/Documents%20and%20Settings/Kh.Mir%20Teymuri/My%20Documents/Downloads/IJDRR20170112.pdf
- Kuosa, T. (2009). Towards the Dynamic Paradigm of Futures Research: How to Grasp a Complex Futures Problem with Multiple Phases and Multiple methods. Turku School of Economics, Series, (8) A: 220-235.
- Lee, Ch., Phaal, R., & Lee, J. (2011). S empirical roadmap technology of determinants the of 4. Management D & R, utilization
- Mehta, S. (2006). Disaster and mass Casualty management in A Hospital: How Well Are We Prepared. Journal Postgraduate Medicine, 52(s): 86-90.
- Mitchell, T., Harris, K. (2012). Resilience: a risk management approach. background note, ODI. https://www.odi.org/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/publications-opinion-files/7552.pdf
- Norris, H., Stevens S., Pfefferbaum, B., Wyche, K., & Pfefferbaum, L. (2008). Community Resilience as a Metaphor, Theory, Set of Capacities, and Strategy for Disaster Readiness. American Journal of Community Psychology, (41) 13: 127-150. - Pelling, M. (2003). the vulnerability of cities. Earth scan: London. https://www.amazon.com/Vulnerability-Cities-Natural-Disasters-Resilience/dp/1853838292
- PerezLugo, M. (2004). Media Uses in Disaster Situations: A new Focus on the Impact Phase. Sociological Inquiry, 74(2): 210 - 225. - Phaal, R., Probert, R., & Farrukh. P. (2004). Planning A-roadmapping Technology .revolution and evolution for framework. Change Social & Forecasting Technological. - Rebetsky,Y., & Kuzikov, S. (2016). Active faults of the northern Tien Shan, tectonophysical zoning of seismic risk. Russian Geology and Geophysics, (57) 9: 967–983. http://www.ifz.ru/fileadmin/user_upload/subdivisions/506/506_pub/II/RGG_16_2e.pdf
- Schütze, M., Robleto, G., León, C., & Rodriguez, I. (2011). Modelling and scenario building of urban water and wastewater systems – Addressing water shortage in Lima. 12th International Conference on Urban Drainage, P. 11-16. Porto Alegre/Brasil. - Wald, D.J., Jaiswal, K.S., Marano, K.D., & Bausch, D. (2011). Earthquake Impact Scale. Natural Hazards Review, 1(3): 125-139. https://doi.org/10.1061/(ASCE)NH.1527-6996.0000040.
- Yang, P., Lee, H., & Huang, L. (2008). Systematic multi- atteibute decision making model with grey numbers evaluations. Expert system with Applications, 35(4): 1638-1644.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 273 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 354 |
||
