تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 487 |
تعداد مقالات | 5,066 |
تعداد مشاهده مقاله | 7,361,349 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,959,349 |
تحلیل اثرات مدیریت ریسک خشکسالی با استفاده از شاخصهای بهرهوری آب | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 11، دوره 10، شماره 27 - شماره پیاپی 1، بهار 1400، صفحه 1-1 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2020.33550.1634 | ||
نویسندگان | ||
مهدی اکبری1؛ حامد نجفی علمدارلو ![]() | ||
1دانشجوی دکتری گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیتمدرس | ||
2استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیت مدرس | ||
3دانشیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
در سالهای اخیر با وقوع خشکسالی و کاهش آب آبیاری، استفاده کارا از آب و مدیریت آن به امری اجتناب ناپذیر بدل گشته است. بدین منظور در این پژوهش، اثرات ریسکی راهبرد کم آبیاری در دشت قزوین در سال زراعی 95-1394 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ابتدا، درصد تغییرات حجم آب در دوره خشکسالی نسبت به دوره نرمال محاسبه گردید. سپس با استفاده از توابع آب- عملکرد، کم آبیاری در چهار سناریو 19، 32، 44 و 51 درصد متناظر دورههای خشکسالی ضعیف، متوسط، شدید و خیلی شدید بر گیاهان اعمال شد. در ادامه با استفاده از مدل تلفیقی موتاد-هدف با رهیافت برنامهریزی اثباتی به بررسی اثرات ریسکی ناشی از خشکسالی بر الگوی کشت زراعی و بهرهوری مصرف آب در منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. نتایج نشان داد که اعمال کم آبیاری موجب افزایش سطح زیر کشت گیاهان کم آببر مانند گندم، جو و لوبیا میشود. همچین اعمال کم آبیاری، درآمد ناخالص را حداکثر تا 24.3 درصد در دوره خشکسالی خیلی شدید کاهش میدهد. ریسک در آمدی با اعمال سناریو کم آبیاری در طی دورههای خشکسالی کاهش یافته و از 15- درصد در طی دوره خشکسالی ضعیف به 37- درصد در طی دوره خشکسالی خیلی شدید تقلیل یافته است. بازده برنامهای نیز به صورت غیر خطی همزمان با کاهش ریسک درآمدی، کاهش مییابد. دیگر نتایج تحقیق نشان داد که بهرهوری مصرف آب نیز برای محصولات گندم آبی، جو آبی، ذرت دانهای، گوجه فرنگی، ذرت علوفهای و لوبیا، کاهش و برای محصولات چغندر و یونجه افزایش مییابد. بر اساس نتایج در صورت عدم اعمال کم آبیاری در شرایط خشکسالی و اصلاح کشت، درآمد ناخالص کشاورزان در خشکسالی خیلی شدید به میزان 58 درصد کاهش مییابد ولی در صورت اعمال کم آبیاری و بهینهسازی الگوی کشت در این شرایط تنها به میزان 24.3 درصد کاهش خواهد یافت. | ||
کلیدواژهها | ||
حفاظت آب؛ خشکسالی؛ دشت قزوین؛ ریسک؛ کمآبیاری | ||
مراجع | ||
اسعدی، محمدعلی. خلیلیان، صادق. موسوی، حبیب الله. (1397) مدیریت بهینه در مصرف آب و الگوی کشت با تاکید بر راهبرد کم آبیاری (مطالعه موردی: شبکه آبیاری قزوین). تحقیقات منابع آب ایران، 14(5): 1-14. اسعدی، محمدعلی. نجفی علمدارلو، حامد. (1398). بررسی اثرات سیاستهای کاهش مصرف منابع آب بر توسعه پایدار کشاورزی در دشت قروه استان کردستان. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 13(2): 551-540 ایزانلو، علی. زینالی خانقاه، حسن. حسین زاده، عبدالهادی. مجنون حسینی، ناصر. سبک دست، منیژه. (1384). بررسی عکسالعمل ارقام تجارتی سویا در شرایط تنش رطوبتی در اواخر مرحله زایشی. مجله علوم کشاورزی ایران، 36(4): 1023-1011 بابازاده، حسین. سرائی تبریزی، مهدی. پارسی نژاد، مهدی. مدرس ثانوی، علی محمد. (1389). بررسی برخی صفات کیفی و کمی سویا در شرایط تنش آبی. مجله پژوهش آب در کشاورزی، 24(2): 109-99 بوستانی، فردین. محمدی، حمید. میر، بهروز. (1390). تأثیر کم آبیاری بر گزینش الگوی کشت بهینه فرآوردههای کشاورزی در شرایط بحران آب: مورد استان فارس. نشریه مهندسی منابع آب، 4(10): 74-63 بینام. (1386). مرکز آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی. بینام. (1394). سازمان هواشناسی استان قزوین پرهیزکاری، ابوذر. صبوحی، محمود. (1392). شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب در دسترس، نشریه مدیریت آب و آبیاری، 3(2): 74-59 پرهیزکاری، ابوذر. صبوحی، محمود. احمدپور، محمود. بدیع برزین، حسین. (1395). ارزیابی اثرات کم آبیاری و کاهش تخصیص آب بر تولید بخش کشاورزی استان قزوین، نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 6(2): 185-173 تهامی پور زرندی، مرتضی. یزدانی، سعید. (1395). نقش ابزارهای اقتصادی در مدیریت یکپارچه منابع آب: مطالعه موردی نظام قیمتگذاری آب آبیاری در حوضه های آبریز غرب ایران. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 47(3): 556-545 دهقانی سانیج, حسین. نخجوانی مقدم، محمدمهدی. سهراب، فرحناز. (1386). کم آبیاری و ارتقاء کارایی مصرف آب کشاورزی، اولین همایش سازگاری با کمآبی. تهران. ماهنامه مهرآب. شمسالدینی، اسماعیل. محمدی، حمید. دهقانپور، حامد. (1392). انتخاب الگوی زراعی مناسب در راستای استفاده پایدار از منابع آب با تأکید بر کمآبیاری مطالعه موردی شهرستان سپیدان. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد کشاورزی و توسعه، 21(84): 53-78 صبوحی، محمود. سلطانی، غلامرضا. زیبایی، منصور. ترکمانی، جواد. (1385). تعیین راهبردهای مناسب کم آبیاری باهدف حداکثر سازی منافع اجتماعی. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 14(56): 202-167 فلاحی، محمدعلی. انصاری، حسین. داوری ، کامران. صالح نیا ،نرگس. (1387) . قیمتگذاری آب شرب شهری بر اساس الگوی رمزی: مطالعه موردی شهر نیشابور. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران. 13(38): 242-217 کاویانی، عباس. سهرابی، تیمور. دانش کارآراسته، پیمان. (1390). کاربرد الگوریتم SEBAL در تخمین تبخیر و تعرق واقعی و بهرهوری آب کشاورزی در دشت قزوین و مقایسه نتایج آن با دادههای لایسیمتر، نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 5(2): 175-165 محمدی، حسین. شمسیپور، علی اکبر. (1384). بررسی اثرات خشکسالی ها بر منابع آب زیرزمینی دشتهای همدان با استفاده از تحلیلهای آماری چند متغیره و GIS. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 2(3): 85-77 محمدی، هادی. ترکمانی، جواد. (1380). کاربرد مدل برنامهریزی توأم با ریسک (GF-MOTAD) در بررسی پذیرش فناوری نوین از سوی ذرت کاران استان فارس، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 9(33):233-205 محمدی، حمید. بوستانی، فردین. (1388). کاربرد برنامهریزی چندهدفی در تعیین الگوی بهینه کشت در شهرستان مرودشت با تأکید بر محدودیت آب. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 1(3): 45-25 محمدی، یاسر. شعبانعلی فمی، حسین. اسدی، علی. (1389). بررسی میزان مهارت کشاورزان در بهکارگیری فناوریهای مدیریت آب کشاورزی در شهرستان زرین دشت استان فارس. تحقیقات و توسعه کشاورزی ایران، 2(4): 511-501 موسوی، حبیبالله. بهمن پوری، صفیه. (1394). ارزیابی آثار ریسکی آزادسازی قیمت حاملهای انرژی در زیر بخش زراعت دشت بیضاء. تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 7(27): 148-129 نخجوانی، محمد مهدی. قهرمان، بیژن. (1382). مقایسه توابع تولید آب برای گندم زمستانه در مشهد. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 9(3): 41-27 AghaKouchak, A., Farahmand, A., Melton, F., Teixeira, J., Anderson, M., Wardlow, B.D. and Hain, C. 2015. Remote sensing of drought: Progress, challenges and opportunities. Reviews of Geophysics, 53(2): 452-480. American Meteorological Society, 2004. Statement on Meteorological Drought. Bulletin of the American Mathematical Society(85): 771-773. Benli, B. and Kodal, S. 2003. A non-linear model for farm optimization with adequate and limited water supplies: application to the South-east Anatolian Project (GAP) Region. Agricultural water management, 62(3): 187-203. Cortignani, R. and Severini, S. 2009. Modeling farm-level adoption of deficit irrigation using Positive Mathematical Programming. Agricultural water management, 96(12): 1785-1791. Dai, A. 2011. Drought under global warming: a review. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 2(1): 45-65. David, M. 2007. Water for food, water for life: a comprehensive assessment of water management in agriculture. London: Earthscan, and Colombo: International Water Management Institute. Doorenbos, J. and Kassam, A. 1979. Yield response to water. Irrigation and drainage paper, 33: 257. Doorenbos ،J. and Kassam ،A. H. 1977. Yield response to water ،Irrigation and Drainage، Paper 33 ،Food and Agricultural Organization of the United Nations ،Rome ،Italy ،39. Edwards, D.C. 1997. Characteristics of 20th century drought in the United States at multiple time scales: AIR FORCE INST OF TECH WRIGHT-PATTERSON AFB OH. English, M. and Raja, S.N. 1996. Perspectives on deficit irrigation. Agricultural water management, 32(1): 1-14. English, M.J., Musick, J.T., and Murty, V.V.N. 1990. Deficit irrigation. In: Management of farm irrigation systems (Hoffman, G.J., Howell, T.A., and Solomon, K.H., Editors). ASAE Monograph no. 9. Amer. Soc. Agri. Engin. Pub. 1020p. Graveline, N. and Mérel, P. 2012. How do farmers adapt to water scarcity? Intensive Margin Adjustments in Beauces’ agriculture. Paper presented at the EcoProd Seminar of INRA, Montpellier. Hao, Z. and Singh, V.P. 2015. Drought characterization from a multivariate perspective: A review. Journal of Hydrology, 527: 668-678. Heim Jr, R.R. 2002. A review of twentieth-century drought indices used in the United States. Bulletin of the American Meteorological Society, 83(8): 1149-1165. Jensen, M.E. 1968. Water consumption by agricultural plants (Chapter 1). Liu, X., Zhu, X., Pan, Y., Zhao, A. and Li, Y. 2015. Spatiotemporal changes of cold surges in Inner Mongolia between 1960 and 2012. Journal of Geographical Sciences, 25(3): 259-273. Mainuddin, M., Kirby, M. and Qureshi, M.E. 2007. Integrated hydrologic–economic modelling for analyzing water acquisition strategies in the Murray River Basin. Agricultural water management, 93(3): 123-135. Maleka, P. 1993. Gwembe Valley as a case study. Agricultural Economics, 9: 15-35. McKee, T.B., Doesken, N.J. and Kleist, J. 1993. The relationship of drought frequency and duration to time scales. Paper presented at the Proceedings of the 8th Conference on Applied Climatology. Meyer, S.J., Hubbard, K.G. and Wilhite, D.A. 1993. A crop-specific drought index for corn: I. Model development and validation. Agronomy Journal, 85(2): 388-395. Mushtaq, Sh. Moghaddasi, M. 2011. Evaluating the potentials of deficit irrigation as an adaptive response to climate change and environmental demand. Environmental Science and Policy, Australia College of Agriculture 14(2):1139-1150 Olarinde, L., Manyong, V. and Okoruwa, V. 2008. Analysing optimum and alternative farm plans for risk averse grain crop farmers in Kaduna state, northern Nigeria. Rao, N., Sarma, P. and Chander, S. 1988. A simple dated water-production function for use in irrigated agriculture. Agricultural water management, 13(1): 25-32. Salassi, M.E., Deliberto, M.A. and Guidry, K.M. 2013. Economically optimal crop sequences using risk-adjusted network flows: Modeling cotton crop rotations in the southeastern United States. Agricultural Systems, 118: 33-40. St Martin, S., Xie, F.-t., Zhang, H.-j., Zhang, W. and Song, X.-j. 2009. Epistasis for quantitative traits in crosses between soybean lines from China and the United States. Crop science, 49(1): 20-28. Umoh, G.S. 2008. Programming risks in wetlands farming: evidence from nigerian floodplains. Journal of Human Ecology, 24(2): 85-92. Wu, J., Zhou, L., Liu, M., Zhang, J., Leng, S. and Diao, C. 2013. Establishing and assessing the Integrated Surface Drought Index (ISDI) for agricultural drought monitoring in mid-eastern China. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 23: 397-410. Wu, J., Zhou, L., Mo, X., Zhou, H., Zhang, J. and Jia, R. 2015. Drought monitoring and analysis in China based on the Integrated Surface Drought Index (ISDI). International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 41: 23-33. Zhang, R., Gao, H., Zhu, W., Hu, W. and Ye, R. 2015. Calculation of permissible load capacity and establishment of total amount control in the Wujin River Catchment—a tributary of Taihu Lake, China. Environmental Science and Pollution Research, 22(15): 11493-11503. Zhao, M. and Running, S.W. 2010. Drought-induced reduction in global terrestrial net primary production from 2000 through 2009. Science, 329(5994): 940-943. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 211 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 48 |