دانشگاه سیستان و بلوچستان

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات31
تعداد شماره‌ها698
تعداد مقالات6,840
تعداد مشاهده مقاله11,121,635
تعداد دریافت فایل اصل مقاله7,502,143
فیضی سخا, مهدی. (1401). مؤلفههای مشروعیت حکومت شیبانیان، با تکیه بر اندیشه‌‌های فضلالله بن روزبهان خنجی. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 14(42), 253-280. doi: 10.22111/jsr.2020.32440.2011
مهدی فیضی سخا. "مؤلفههای مشروعیت حکومت شیبانیان، با تکیه بر اندیشه‌‌های فضلالله بن روزبهان خنجی". نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 14, 42, 1401, 253-280. doi: 10.22111/jsr.2020.32440.2011
فیضی سخا, مهدی. (1401). 'مؤلفههای مشروعیت حکومت شیبانیان، با تکیه بر اندیشه‌‌های فضلالله بن روزبهان خنجی', نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 14(42), pp. 253-280. doi: 10.22111/jsr.2020.32440.2011
فیضی سخا, مهدی. مؤلفههای مشروعیت حکومت شیبانیان، با تکیه بر اندیشه‌‌های فضلالله بن روزبهان خنجی. نشریه علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان, 1401; 14(42): 253-280. doi: 10.22111/jsr.2020.32440.2011

مؤلفههای مشروعیت حکومت شیبانیان، با تکیه بر اندیشه‌‌های فضلالله بن روزبهان خنجی

مطالعات شبه قاره
مقاله 10، دوره 14، شماره 42، خرداد 1401، صفحه 253-280    اصل مقاله (376.37 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jsr.2020.32440.2011
نویسنده
مهدی فیضی سخا*
استادیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی همدان
چکیده
مبانی مشروعیتِ ساختار سیاسی‌ـ‌مذهبی خوانین شیبانی، از سوی اندیشمندان حامی آن، براساس تبار و نسب آباء و اجدادی تبیین نشده است. بلکه این گروه، در جهت توجیه مقبولیت و مشروعیت حکومت شیبانیان را از مبانی و مؤلفه‌های دیگری در این زمینه بهره‌برده‌اند. که هدف از آن نشان دادن تمایز این ساختارِ مبتنی بر مذهب تسنن، با دیگر رقبا، بویژه با حکومت شیعه مذهب صفوی است، که تقریبا همزمان با این حکومت در ایران تشکیل شده است. درحقیقت، مؤلفه‌های مشروعیت‌بخشی نظیر مودعودگرایی و تأویل‌گرایی اساس این رویکرد را شکل‌داده است. ازجمله این اندیشمندان، فضل‌الله روزبهان خنجی است که به‌عنوان مشهورترین اندیشمند حامی شیبانیان شناخته شده و نگرشهای مشروعیت‌بخشِ خود را در تألیفات متعددی، نظیر سلوک‌الملوک و مهمان‌نامه بخارا، تدوین نموده و با بهره‌گیری از مؤلفه‌های فوق، تلاشهای زیادی را در راستای این رویکرد مشروعیت‌بخش، انجام داده‎‌است. با این رویکرد خوانین شیبانی را با تأویل و تبیین آیات قرآن و همچنین، احادیث و روایاتی مانند حدیث مجدد مائه، حدیث حارث و اخبار ملحمه، مصلحینِ موعود و منجیانِ آخرالزمانی دانسته است که ظهور کرده‌اند تا ناهنجاری‌ها و بدعتهای بوجود آمده توسط مخذولان، مناحیس و مبتدعان صفوی را از بین ببرند.
کلیدواژه‌ها
شیبانیان؛ مشروعیت؛ موعودگرایی؛ تأویلگرایی؛ فضلالله روزبهانخنجی
مراجع
  1. اعتماد‌السلطنه، محمدحسن‌بن علی، تاریخ منتظم ناصری، تصحیح محمداسماعیل رضوانی، تهران: دنیای کتاب، 1367.
  2. افوشته‌‌ای نطنزی، محمودبن هدایت‌‌الله، نقاوه‌‌الآثار فی ذکر الاخیار، به اهتمام احسان اشراقی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1350.
  3. امینی هروی، امیرصدرالدین‌ابراهیم، فتوحات شاهی، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383.
  4. ایزدی، حسین، اندیشۀ سیاسی فضل‌الله روزبهان خنجی، کیهان اندیشه، شمارۀ 32، صص 128-145، مؤسسۀ کیهان: 1370.
  5. ـــــــــــــ ، فضل‌الله روزبهان خنجی و شریعت‌نامه نویسی در قرن نهم، مجلۀ تاریخ اسلام، شمارۀ 2، صص 66-33، دانشگاه باقرالعلوم(علیه‌السلام): تابستان 1388.
  6. برزگر، ابراهیم؛ مجتهدی، آرزو، اندیشۀ سیاسی روزبهان خنجی و الگوی اسپریگنز، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 47، شمارۀ 1، صص 40-23، دانشگاه تهران: فروردین 1396.
  7. بورونی، علی، ماشیح، مسیحا، مهدی در ادیان ابراهیمی، چاپ اول، تهران: انتشارات مرغ سلیمان، 1389.
  8. پناهی خیاوی، شهرام، بحران خلافت در اندیشۀ سیاسی فضل‌الله روزبهان خنجی، نامه تاریخ‌پژوهان، شمارۀ 12، صص17-4، انجمن تاریخ‌پژوهان: 1386.
  9. تنکابنی، محمدبن سلیمان، قصص العلماء، تهران: نشر علمیه اسلامیه، 1364.
  10. التهانوی، محمدعلی، موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، تحقیق علی دحرج، الترجمه الاجنبیه جورج زیتانی، بیروت: مکتبه لبنان ناشرون، 1996.
  11. ثابتیان، ذبیح‌الله، اسناد و نامه‌های تاریخی دورۀ صفویه، تهران: ابن سینا، 1343.
  12. ثابتی، سید علی موید، اسناد و نامه‌های تاریخی از اوایل دوره‌های اسلامی تا اواخر عهد شاه اسماعیل صفوی، تهران: کتابخانۀ طهوری، 1346.
  13. خاتون‌آبادی، عبدالحسین، وقایع السنین و العوام، تصحیح محمدباقر بهبودی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1351.
  14. خنجی، فضل‌الله بن روزبهان، تاریخ عالم آرای امینی، به کوشش مسعود شرقی، تهران: انتشارات خانواده، 1379.
  15. ــــــــــــــــــــــــــ ، سلوک‌الملوک، تصحیح محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی، 1362.
  16. ــــــــــــــــــــــــــ ، مهمان‌نامۀ بخارا، به کوشش منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1341.
  17. خواندمیر، غیاث‌‌الدین بن همام‌‌الدین، حبیب‌‌السیر فی اخبار افراد بشر، محمد دبیرسیاقی، تهران: خیام، 1333.
  18. رازی، امین‌احمد، تذکره هفت اقلیم، جلد 1، تصحیح سید محمد طاهری، تهران: سروش، 1378.
  19. راسل، برتراند، تاریخ فلسفۀ غرب، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی، 2535.
  20. راقم سمرقندی، میرسید شریف، تـاریخ راقـم، بـه کوشـش منـوچهر سـتوده، تهـران: بنیـاد موقوفات محمود افشار، 1380.
  21. راغب اصفهانی، ابوالقاسم الحسین بن المحمد، مفردات فی غریب القرآن، بی‌جا: دفتر نشر کتاب، 1404.
  22. رامپوری، غیاث‌الدین، غیاث اللغات، به کوشش منصور ثروت، تهران: امیرکبیر، 1363.
  23. روملو، حسن‌‌بیک، احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: انتشارات بابک، 1357.
  24. سجستانی، سلیمان بن اشعث ابو داود، سنن ابی داود، جلد 4، بیروت: دارالکتاب العربی، 1410.
  25. سرخیل، فاطمه؛ ولوی، علی‌محمد، رویارویی نظری گفتمان حقانیّت حکومت در مکاتبات شاه‌اسماعیل صفوی و شیبک‌خان ازبک، جستارهای تاریخی، سال 8، شمارۀ 1، صص 55-77، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: بهار و تابستان 1396.
  26. سیوری، راجر، ایران عصر صفوی، ترجمۀ کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز، 1388.
  27. شاملو، ولی‌قلی، قصص الخاقانی، تصحیح سید حسن سادات ناصری، چاپ اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1371.
  28. الشیبی، کامل مصطفی، تشیع و تصوف تا آغاز سدۀ دوازدهم هجری، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران: امیرکبیر، 1385
  29. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، منتخب‌الأثر، قم: نشر داوری، چاپ هفتم، 1377.
  30. صفت‌گل، منصور، ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران عصر صفوی، تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا، 1383.
  31. صفویان، مترجم یعقوب آژند، تهران: جامی، 1380.
  32. عارفی، دانیال، فقیه سرگردان (تأملاتی بر احوال و اندیشه‌های فضل‌الله روزبهان خنجی)، تهران: تیسا، 1398.
  33. عالم‌آرای شاه‌اسماعیل، تصحیح اصغر منتظر صاحب، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1349.
  34. قزوینی، بوداق منشی، جواهرالاخبار، تصحیح محسن بهرام‌نژاد، تهران: میراث مکتوب، 1378.
  35. قزوینی، یحیی بن عبدالطیف، لب التواریخ، به تصحیح میرهاشم محدث، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1386.
  36. قطغان، محمدیاربن عرب، مسخرالبلاد، تصحیح نادره جلالی، تهران: میراث مکتوب، 1375.
  37. قمی، قاضی احمد، خلاصه‌التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1359.
  38. مرعشی، شهاب‌الدین، شرح احقاق‌الحق، قم: مکتبه آیه‌الله المرعشی، ۱۴04ق.
  39. مستوفی، محمدحسن، زبده‌التواریخ، به کوشش بهروزگودرزی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1375.
  40. نجف‌زاده، رضا، ﻣﻮﻋﻮدﮔﺮاﻳﻲ در اﻟﻬﻴﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن، ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ، ﺳﺎل 2، ﺷﻤﺎرۀ 1، صص 137-163، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1390.
  41. نجفی‌برزگر، کریم، تحولات ماوراءالنهر در عصر صفوی و زمینه‌های مهاجرت بابر به هند، فصلنامۀ مطالعات شبه‌قاره، سال 6، شمارۀ 19، صص 131-148، دانشگاه سیستان و بلوچستان: ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1393.
  42. نوایی، عبدالحسین، شاه‌اسماعیل صفوی، مجموعه اسناد و مکاتبات، تهران: ارغوان، الف 1368.
  43. نوایی، عبدالحسین، شاه‌طهماسب صفوی، مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشت‌های تفضیلی، چاپ دوم، تهران: ارغوان، ب 1368.
  44. نوایی، عبدالحسین، شاه‌عباس، مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشت‌های تفصیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1352.
  45. نوایی، عبدالحسین، عباسقلی غفاری‌فرد، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه، تهران: سمت، 1392.
  46. Subtelny, M. E. Babur's Rival Relations: A Study of Kinship and Conflict in 15th-16th Century Central Asia. Der Islam; Zeitschrift für Geschichte und Kultur des Islamischen Orients, 66, 102. 1989.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 706
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 352


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب