تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 612 |
تعداد مقالات | 6,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,353,192 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,105,038 |
تحلیلی بر نقش و جایگاه ساروتقی در رقابتهای درباری عصر شاه عباس دوم | ||
نشریه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام | ||
دوره 14، شماره 27، آبان 1399، صفحه 247-270 اصل مقاله (634.92 K) | ||
نوع مقاله: علمی و پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jhr.2020.33511.2732 | ||
نویسنده | ||
محمود مهمان نواز* | ||
استادیار گروه تاریخ دانشگاه یاسوج | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر در پی بازیابی و واکاوی وقایع تاریخی دوره کوتاه سهسالهای از تاریخ ایران در فاصله سالهای: ۱۰۵۲ تا ۱۰۵۵ ق/۱۶۴۲ تا ۱۶۴۵ م است. این پژوهش باهدف بررسی و تبیین نقش ساروتقی در رقابتهای درباری سالهای اول سلطنت شاهعباس دوم به انجام رسیده است. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی و جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای انجامشده است. ابزار اصلی پژوهش استناد به منابع آن دوره هست که درنهایت بر پایهی یافتههای حاصل از منابع استنتاج، تبیین و تحلیل بهعملآمده است. یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که در ابتدای سلطنت شاهعباس دوم به دلیل صغر سن شاه رقابتهای شدید درباری جهت تصدی مقامات مهم و تسلط بیشتر بر امور از سوی افراد صاحب نفوذ و مدعی صورت گرفت. در این میان ساروتقی بهعنوان صدراعظم در پی حفظ قدرت و همچنین گسترش سلطهی خود بر تمامی امور اعم از دیوانی، نظامی و اقتصادی برآمد. ساروتقی ازجمله افراد باذکاوت دوره صفویه بوده که بهخوبی پلههای ترقی را در زمان شاهعباس اول و شاه صفی طی نموده و در زمان شاه صفی به بالاترین مقام دیوانی رسید. در زمان شاهعباس دوم ساروتقی نمیخواست قدرت پیشین را از دست دهد و درراه این هدف، چند صاحبمنصب مهم ازجمله رستم خان، سپهسالار بانفوذ دوره شاه صفی، را قربانی نمود. ساروتقی برای حذف رقبا از حمایت مادر شاه و شبکهای از جاسوسان بهره میبرد و جناح رقیب نیز از قدرت نظامی و ایلی استفاده مینمود. درنهایت ساروتقی قربانی سیاستهای خصمانه خود، سختگیریها مالیاتی و میل پنهان شاه برای حذف وی، گردید. | ||
کلیدواژهها | ||
ساروتقی؛ شاه عباسدوم؛ جانیخان شاملو؛ رقابتهای درباری؛ صفویه | ||
مراجع | ||
اشراقی، احسان، (۱۳۷۹) رستم خان سپهسالار به روایت بیژن یکی از واقعهنگاران، مجله تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره یکم، سال یکم. بابایی، سوسن، (۱۳۸۵) نقش میرزا محمدتقی (ساروتقی) در معماری دوره صفویه، گلستان هنر، سال دوم، شماره ۳ (پیاپی ۵). بابایی، سوسن و دیگران، (۱۳۹۰) غلامان خاصه نخبگان نوخاسته دوران صفوی، ترجمه حسن افشار، تهران: نشر مرکز. ترکمان، اسکندربیگ، (۱۳۸۲) تاریخ عالمآرای عباسی، ج سوم، چ سوم، تصحیح ایرج افشار، تهران: دنیای کتاب. رویمر، هانس روبرت، (۱۳۸۵) ایران در راه عصر جدید، چ دوم، ترجمه آذر آهنچی، تهران: دانشگاه تهران. رییس السادات، سیدحسین، (۱۳۸۴) تصرف قندهار در دوره شاهعباس دوم، به اهتمام مقصودعلی صادقی، همایش ایران در گستره تاریخ صفویه، تبریز: انتشارات ستوده. سردادور، ابوتراب، (۱۳۵۴) تاریخ نظامی و سیاسی دوران نادرشاه افشار، تهران: چاپخانه ارتش شاهنشاهی. شاردن، ژان، (۱۳۴۵) سفرنامه شاردن، ج هفتم، ترجمه محمد عباسی، تهران: امیرکبیر. شاردن، ژان، (۱۳۷۲) سفرنامه شاردن، ج چهارم و پنجم، ترجمه اقبال یغمایی، تهران: انتشارات توس. شاملو، ولی قلی بن داود قلی، (۱۳۷۱) قصص الخاقانی، ج اول و دوم، بتصحیح و پاورقی حسن سادات ناصری، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. فلسفی، نصرالله، (۱۳۴۲) چند مقاله تاریخی و ادبی، تهران: دانشگاه تهران. قزوینی، محمدصالح بن محمدباقر، (۱۳۷۱) نوادر، به اهتمام احمد مجاهد، تهران: سروش. کمپفر، انگلبرت، (۱۳۶۳)، سفرنامه کمپفر، چ سوم، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی. لوفت، پاول، (۱۳۸۰) ایران در عهدشاهعباس دوم، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: مرکزچاپ و انتشارات وزارت امورخارجه. متی، رودی و حسن زندیه، (۱۳۸۳) دیپلماسی ایران در قبال عثمانی طی دوره سلطنت شاه سلیمان اول (۱۰۷۷-۱۱۰۵ ق/ ۱۶۶۶-۱۶۹۴ م)، تاریخ در آیینه پژوهش، شماره پنجم. مدرسی طباطبایی، سیدحسین، (۱۳۵۵) تربت پاکان، ج اول، قم: چاپخانه مهر. ملاکمال، (۱۳۳۴) تاریخ ملاکمال، با تصحیح ابراهیم دهگان، اراک: بی نا. مهماننواز، محمود، اصغر فروغیابری و علیاکبر کجباف، (۱۳۹۳) بررسی تحلیلی رقابت گرجیان با ائتلاف ترکان و تاجیکان در دوره شاه صفی (۱۰۳۸-۱۰۵۲ ق)، مجله پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام، شماره چهارده، دوره هشتم. نیومن، آندرو. جی، (۱۳۹۳) ایران صفوی نوزایی امپراتوری ایران، ترجمه عیسی عبدی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. واله قزوینی اصفهانی، محمدیوسف، (۱۳۸۲) خلدبرین (ایران در زمان شاه صفی و شاهعباس دوم)، تصحیح محمدرضا نصیری، حدیقه ششم و هفتم از روضه هشتم، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. وحیدقزوینی، میرزامحمدطاهر، (۱۳۸۳) تاریخ جهان آرای عباسی، مقدمه و تصحیح سیدسعیدمیرمحمدصادق زیر نظر احسان اشراقی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. هنرفر، لطفالله (۱۳۵۰) گنجینه آثار تاریخی اصفهان، چ دوم، اصفهان: ثقفی. هدایت، رضاقلی خان، (۱۳۸۰) تاریخ روضه الصفای ناصری، ج ۸، به تصحیح و تحشیه جمشید کیان فر، تهران: انتشارات اساطیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 712 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 497 |