تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 690 |
تعداد مقالات | 6,765 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,998,830 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,409,793 |
تحلیل فضایی تاثیر شاخصهای عدالت توزیعی بر تابآوری مناطق روستایی در برابر خشکسالی (مطالعه موردی: مناطق روستایی غرب دریاچه ارومیه) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 8، دوره 10، شماره 30 - شماره پیاپی 4، دی 1400، صفحه 127-150 اصل مقاله (3.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2021.35096.1686 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا جمشیدی* 1؛ علی اکبر عنابستانی2 | ||
1استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه | ||
2استاد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
تحلیل الگوهای فضایی تابآوری و بررسی روابط فضایی بین تابآوری و عوامل تأثیرگذار از جمله عدالت توزیعی بسیار ضروری خواهد بود، زیرا باعث درک بهتر وضعیت تابآوری و مدیریت بهینه خدمات توزیعی خواهد شد. لذا، هدف از مطالعه حاضر، که از نوع توصیفی ـ تحلیل است، بررسی عدالت توزیعی و تأثیر آن بر سطح تابآوری روستاهای غرب دریاچه ارومیه در زمینه خشکسالی است. جامعه آماری مطالعه حاضر تمامی روستاهای واقع در محدوده 10 کیلومتری از ساحل دریاچه ارومیه بوده، که جهت مطالعه 53 روستا و در نهایت با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونهگیری طبقهای چند مرحلهای تصادفی 380 خانوار جهت مطالعه انتخاب شد. ابزار جمعآوری پرسشنامه محقق ساختهای بود که روایی آن به صورت صوری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. در این پژوهش، عوامل تأثیرگذار (شاخصهای عدالت توزیعی) بر سطح تابآوری روستاهای مورد مطالعه با روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج رگرسیون GWR نشان داد که متغیرهای وارد شده به مدل 8/47 درصد متغیر وابسته را تبیین میکنند. همچنین، نتایج مدل رگرسیون (OLS) نشان داد که شاخصهای زیربنایی، بازرگانی ـ خدماتی و اقتصادی دارای بیشترین تأثیرگذاری بر سطح تابآوری در روستاهای مورد مطالعه در زمینه خشکسالی هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
عدالت توزیعی؛ تابآوری؛ خشکسالی؛ رگرسیون وزنی جغرافیایی؛ دریاچه ارومیه | ||
مراجع | ||
امین نیری، بهناز.، بداقلو، ساسان و رفیعیان، مجتبی (1396). تحلیل فضایی خدمات هفتگانه شهری براساس رویکرد عدالت توزیعی. فصلنامه دانش شهرسازی، دوره اول، شماره اول، صص 69-55. پریزادی، طاهر و میرزازاده، حجت (1397). توسعه منطقهای در ایران با رویکرد عدالت توزیعی. نشریه تحقیقات کاربردی جغرافیایی، سال 18، شماره 50، صص 198-179. حسینی، سید محمود.، شریفزاده، ابوالقاسم.، غلامرضایی، سعید و اکبری، مرتضی (1390)، تبیین مولفههای مدیریت بحران خشکسالی در مناطق روستایی و عشایری جنوب شرق کشور. فصلنامه تحقیقات اقتصادی و توسعه کشاورزی ایران، دوره 42، شماره دوم، صص 197-185. حیدری ساربان، وکیل و مجنونی توتاخانه، علی (1395)، نقش تنوع معیشتی در تابآوری خانوارهای روستایی پیرامون دریاچه ارومیه در برابر خشکسالی. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال سوم، شماره 4، صص 70-49. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا،. موسوی، سیدمحمد.، پورطاهری، مهدی و فرجزاده اصل، منوچهر (1393)، تحلیل نقش تنوع معیشتی در تابآوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی مطالعة موردی: مناطق در معرض خشکسالی استان اصفهان. فصلنامه پژوهشهای روستایی، دوره پنجم، شماره دوم، صص 662-639. زینالی، بتول.، صفریان زنگیر، وحید (1396)، پایش خشکسالی در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از شاخص فازی. فصلنامه مخاطرات محیط طبیعی، دوره ششم، شماره 12، صص 62-37. سالنامه آماری استان آذربایجان غربی (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان آذربایجان غربی، مرکز آمار ایران. شریفینیا، زهرا (1398)، ارزیابی میزان تابآوری اجتماعی نواحی روستایی در سیلاب با استفاده از مدل FANP و WASPAS (مطالعه موردی: بخش چهاردانگه شهرستان ساری). فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 30، صص 26-1. صادقلو، طاهره.، و سجاسی قیداری، حمدالله (1393)، اولویتبندی عوامل موثر بر افزایش تابآوری کشاورزان در برابر مخاطرات طبیعی (باتأکید بر خشکسالی)، منطقه مورد مطالعه: کشاورزان روستاهای شهرستان ایجرود. فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره دهم، صص 153-129. عبادالهزاده ملکی، شاهرام.، خانلو، نسیم.، زیاری، کرامتالله و شالیامینی، وحید (1396)، سنجش و ارزیابی تابآوری اجتماعی جهت مقابله با بحرانهای طبیعی (مطالعه موردی: زلزله در محلات تاریخی شهر اردبیل). مدیریت شهری، شماره 48، صص 280-263. عنابستانی، علی اکبر.، جوانشیری، مهدی.، محمودی، حمیده و دربان آستانه، محمدرضا (1396)، تحلیل فضایی سطح تابآوری سکونتگاههای روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان فاروج). نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال چهارم، شماره 4، صص 38-17. منوچهری میاندوآب، ایوب.، انوری، آرزو و آهار، حسن (1398)، تحلیلی بر عدالت فضایی و تأثیر آن بر بومشناسی سیاسی شهرها نمونه موردی: کلانشهر تهران. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال 10، شمارۀ پیاپی 38، صص 100-89. نوری، سیدهدایتالله و سپهوند، فرخنده (1395)، تحلیل تابآوری سکونتگاههای روستایی دربرابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله (مورد مطالعه: دهستان شیروانِ شهرستان بروجرد). فصلنامه پژوهشهای روستایی، دوره هفتم، شماره دوم، صص 285-272. هندی، هوشنگ.، اقبالی، ناصر.، سرور، رحیم و پیشگاهیفرد، زهرا (1395)، بررسی اثر تراکم بر تابآوری مناطق شهری (نمونه موردی محلات ناحیه یک منطقه چهارده شهر تهران). فصلنامه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال هشتم، شماره سوم، صص 53-39. Alam, E., (2018), Climate Impacts and Adaptation Strategies of the Bangladeshi Coastal Communities. American Journal of Environmental Sciences, 14(4): 195-202 Barton, D., Morton, J., Hendy, C., (2001), Drought contingency planning for pastoral livilhoods. Natural Resources Institute policy, series 15: 1-38. Beckman, M., (2006), Resilient Society, Vulnerable People: A Study of Disaster Response and Recovery from Floods in Central Vietnam. Doctoral thesis; Faculty of Natural Resources and Agriculture Sciences; Swedish University of Agricultural Sciences. Brand, F. S., Jax. K., (2007), Focusing the Meaning (s) of Resilience: Resilience as a Descriptive Concept and a Boundary Object. Ecology & Society, 12 (1), 1-19. Cutter, S. L., Barnes, L., Berry, M., Burton., C. Evans, E., Tatr, E., Webb, J., (2008), A place-based model for understanding community resilience to natural disasters. Global Environmental Change, 18(4): 598-606. Cutter, S. L., Burton, Ch. G., Christopher T. E., (2008), Disaster resilience indicators for benchmarking baseline conditions, Journal of Homeland Security and Emergency Management, 7(1): 235–239T DOI: 10.2202/1547-7355.1732. Hassink, R., (2010), Regional resilience: a promising concept to explain differences in regional economic adaptability? Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3: 45 - 58. Holling, C.S., (1973), Biodiversity in the functioning of ecosystems: an ecological synthesis". Economic and ecological issues. Cambridge University press, Cambridge. pp.44-83. MacKinnon, D., Derickson, K.D., (2012), From Resilience to Resourcefulness: a Critique of Resilience Policy and Activism. Progress in Human Geography, 37(2): 253-270. Masten, A. S., Powell, J. L., (2003), A Resilience Framework for Research, Policy and Practice. In S. S. Luthar (Eds.), Resilience and Vulnerability: Adaptation in the Context of Childhood Adversities (pp. 1-26). New York: Cambridge University Press. http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511615788.003. McManus, P., Walmsley, J., Argent, N., Baum, S., Bourke, L., Martin, J., Pritchard, B., Sorensen, T., (2012), Rural Community and Rural Resilience: What is important to farmers in keeping their country towns alive? Journal of Rural Studies, 49: 21-28. Norris, F.H., Stevens, S.P., Pfefferbaum, B., Wyche, K.F., Pfefferbaum, R.L., (2008), Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American Journal of Community Psychology. 41 (1–2): 127–150. Pike, A., Dawley, S., Tomaney, J., (2010), Resilience, adaptation and adaptability. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3: 59-70. Rose, A., (2004), Defining and measuring economic resilience to disasters. disaster prevention and management, 13(4): 307 – 314. Saja, A.M.A., Teo, M., Goonetilleke, A., Ziyath, A. M., (2018), An inclusive and adaptive framework for measuring social resilience to disasters. International Journal of Disaster Risk Reduction, 28, 862-873. Skerratt, S (2013). Enhancing the analysis of rural community resilience: Evidence from community land ownership. Journal of Rural Studies, 31: 36-46. Speranza, I. Ch., Wiesmann, U., Rist, S., (2014), An indicator framework for assessing livelihood resilience in the context of social–ecological dynamics. Global Environmental Change, 28: 109-119. Vasquez- leon, M., Wast, C., Finan, T., (2003), A comparative assessment of climate vulnerability: agriculture and ranching on both sides of us-mexico border. Global Environmental Change, 13: 159-173. Wilson, G.A., (2012), Community resilience, globalization, and transitional pathways of decision-making. Geoforum, 43(6): 1218-1231. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 638 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 604 |